TOPRAK KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ VE
NOKTASAL KAYNAKLI
KİRLENMİŞ SAHALARA DAİR YÖNETMELİK
Bu Yönetmelik, 8 Haziran
2010 tarih ve 27605 sayılı Resmî
Gazete’de yayınlanmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; alıcı ortam olarak toprağın
kirlenmesinin önlenmesi, kirlenmenin mevcut olduğu veya olması muhtemel
sahaları ve sektörleri tespit etmek, kirlenmiş toprakların ve sahaların
temizlenmesi ve izlenmesi esaslarını sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle
uyumlu bir şekilde belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönetmelik, toprak kirliliğinin önlenmesi,
kirlenmenin mevcut olduğu veya olması muhtemel sahaların ve sektörlerin
tespiti, kayıt altına alınması, kirlenmiş toprakların ve sahaların temizlenmesi
ve izlenmesine ilişkin teknik ve idari usul ve esasları kapsar.
Dayanak
Madde 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı
Çevre Kanununun Ek-1 inci maddesi birinci fıkrasının (a) bendine, 1/5/2003
tarihli ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanunun 2 nci maddesinin (f) bendi ve 9 uncu maddesi (u) bendine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ara müdahale: Kirlilik giderimi veya kontrolü amacıyla
kirlenmeye neden olan kaynağın ortadan kaldırılmasını, etkisinin azaltılmasını,
gaz fazında, su fazında veya suyla karışmayan sıvı fazında daha fazla
yayılmasının önlenmesini veya risk düzeyinin azaltılmasına yönelik önlemlerin
alınmasını,
b) Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan
veya bırakılan, 5/7/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin EK-1 inde yer alan
sınıflardaki herhangi bir maddeyi,
c) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
ç) Birinci aşama değerlendirme (BAD): Şüpheli saha olarak
tanımlanmış bir sahada kirlilik şüphesi nedeniyle örnekleme, ölçüm gibi
faaliyetlerin başlatılması ve dolayısıyla bu sahanın takip gerektiren veya
takip gerektirmeyen bir saha olup olmadığının kararlaştırılması sürecini,
d) Faaliyet ön bilgi formu: Endüstriyel tesis ve çevresi ile
ilgili bilgileri içeren formu,
e) Faaliyet/tesis/saha sahibi: Kirletme potansiyeli olan veya
kirlenmeye sebep olan ve bu Yönetmelik hükümlerinin muhatabı olan özel ya da
tüzel kişiyi,
f) Fırın kuru toprak: 105 °C fırında kurutularak sabit ağırlığa
gelmiş toprak kütlesini,
g) Hedef kirletici: İncelemeye tabi tutulacak şüpheli saha için
kirlilik kaynağı ile ilgili olarak insan sağlığı ve çevre açısından dikkate
alınması ve sahada toplanacak numunelerde ölçümü yapılması gereken kirletici
maddeyi,
ğ) Hedef kirletici saha konsantrasyonu (HKSK): Bakanlıkça
belirlenen veri kalitesi hedefini sağlayan, toprak örnekleme ve analiz planına
bağlı olarak sahadan alınan numunelerin analizi sonucu ölçülerek belirlenmiş
hedef kirletici konsantrasyonunu,
h) İkinci aşama değerlendirme (İAD): Birinci aşama
değerlendirme sonunda takip gerektiren saha olarak belirlenmiş sahanın, saha ve
kirlilik karakterizasyonu ve risk analizi değerlendirmelerine tabi tutularak
temizleme gerektiren kirlenmiş saha veya takip gerektirmeyen saha olup
olmadığının tespit edilmesi sürecini,
ı) İl müdürlüğü: İl çevre ve orman müdürlüklerini,
i) Jenerik kirletici sınır değer (JKSD): Kirlenmiş sahanın
mevcut ya da ilerideki kullanım amacının yerleşim alanı olması ve insan sağlığı
üzerindeki riskler dikkate alınarak, insanların kirleticiye makul bir süre
azami düzeyde maruz kaldığı varsayılarak hesaplanan veya belirlenen ve Ek-1
Jenerik Kirletici Sınır Değerler Listesinde verilen kirletici konsantrasyon
değerini,
j) Kavramsal saha modeli (KSM): Şüpheli sahanın ilgililer
tarafından tüm yönleriyle kolayca algılanmasını ve kavranmasını sağlamak
amacıyla, Birinci Aşama Değerlendirme kademesinde derlenen bilgilerden başlayarak,
İkinci Aşama Değerlendirmede sahada elde edilecek kirlilik kaynağı,
kirleticilerin kaynaktan yayılım mekanizmaları, kirletici çeşitleri, kirletici
dağılım alanları ve taşınım güzergahları, kirlilikten dolayı risk altındaki
muhtemel alıcı noktalar veya ortamlar ile, mevcut belirsizlikleri ve zaman
içerisinde elde edilebilecek fiziksel, kimyasal ve hidrojeolojik bilgileri de
kapsayacak şekilde, saha ve civarındaki çevresel koşulların dinamik bir süreç
içerisinde tanımlanmasını,
k) Kirlenmiş saha veya tesis: Şüpheli sahalar arasında yer
alan, bu Yönetmelikte öngörülen Birinci Aşama Değerlendirme veya İkinci Aşama
Değerlendirme sonucunda, mevcut toprak kullanımı veya gelecekteki muhtemel
toprak kullanımı dikkate alındığında, insan ve çevre sağlığı bakımından önemli
ölçüde risk oluşturan, insan faaliyetlerinden kaynaklanan tehlikeli kirletici
maddelerin bulunduğu teyit edilen ve temizlenmesi gerektiğine karar verilen
sahayı veya tesisi,
l) Kirlenmiş sahalar bilgi sistemi (KSBS): Noktasal kaynaklı
kirlenmiş sahalar ile ilgili envanter bilgilerinin sistematik bir yapılanma ile
muhafaza edilmesini, güncellenmesini, sürdürülebilirliğini ve gerektiğinde bu
bilgilere hızlı bir şekilde erişimin sağlanmasını mümkün kılmak amacıyla
geliştirilen ve Bakanlık bilgi sistemi üzerinden kullanılabilen, internet
üzerinden sorgulama yapabilen ve bilgiyi işleyebilen sistemi,
m) Kirlenmiş toprak: Bu Yönetmelikte öngörülen birinci aşama
değerlendirme veya ikinci aşama değerlendirme sonucunda, mevcut toprak
kullanımı veya gelecekteki muhtemel toprak kullanımı dikkate alındığında,
bünyesinde insan ve çevre sağlığı bakımından önemli ölçüde risk oluşturan,
insan faaliyetlerinden kaynaklanan tehlikeli kirletici maddelerin bulunduğu
teyit edilen ve temizlenmesi gerektiğine karar verilen toprağı,
n) Kirletici madde: Çevresel kirliliğe yol açan ve EK-1’de
listesi verilen maddeleri,
o) Kirlilik gösterge parametreleri (KGP): Şüpheli sahada
kirliliğin mevcudiyetine yönelik muhtemel belirsizlikleri gidermek ve birinci
aşama değerlendirme sürecinde alınacak kararın güvenilirliğini artırmak
amacıyla toprak ve gerekli durumlarda su ve gaz numunelerinde ölçülen ve Ek-2,
Tablo 1 ve 2’de listelenen parametreleri,
ö) Kirlilik kaynağı: Kirleticilerin bulunduğu, yayılmaya
başladığı veya toprak veya yeraltı suyunda en yüksek hedef kirletici
konsantrasyonlarının belirlendiği nokta ya da alanı,
p) Kirlilik kaynağı belirsiz saha: Kirlilik kaynağı bilinmeyen,
ancak kirlenme şüphesinin olduğuna işaret eden belirtilerin tespit edildiği ve
kirlenmenin varlığının bu belirtilerin ortaya çıkmasıyla anlaşıldığı sahayı,
r) Komisyon (Kirlenmiş saha değerlendirme ve izleme komisyonu):
Her ilde Saha Örnekleme ve Analiz Planlarını onaylamak, Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını değerlendirmek ve kirlenmiş sahaların
temizlenmesi çalışmalarını izlemek amacıyla sürekli çalışmak üzere valilik
bünyesinde kurulan, il müdürlüğünün başkanlığını yaptığı, il tarım müdürlüğü,
il sağlık müdürlüğü, il sanayi ve ticaret müdürlüğü, devlet su işleri bölge müdürlüğü,
il özel idaresi ile komisyonca gerekli görülmesi durumunda üniversite ve uygun
görülecek diğer kurum ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan komisyonu,
s) Noktasal kaynaklı toprak kirliliği: Tehlikeli atıkların
toplanması, taşınması, geçici ve ara depolanması, geri kazanımı, yeniden
kullanılması ve bertarafı sırasında meydana gelebilecek kazalar sonucunda veya
tehlikeli atıkların mevzuata aykırı şekilde yukarıdaki faaliyetlere konu olması
sonucunda ya da sanayi tesislerindeki çeşitli tehlikeli kimyasal maddelerin
depolanmaları ve nakledilmeleri sırasında meydana gelebilecek kazalar veya
afetler sonucunda oluşan döküntü veya sızıntı ve benzeri gibi noktasal
kaynaklardan dolayı oluşan toprak kirliliğini,
ş) Ölçüm değeri (ÖD): Şüpheli sahada herhangi bir noktasal
kaynak veya insan etkinlikleri nedeniyle kirlenmiş olduğu düşünülen veya
varsayılan alandan alınan toprak veya yüzey-yeraltı suyu örneklerinde, şüpheli
sahaya ait ilgili kirlilik gösterge parametreleri veya hedef kirletici referans
değeri ile kıyaslanmak amacıyla, ölçülen kirlilik gösterge parametresi veya
hedef kirletici konsantrasyonu ölçüm değerini,
t) Potansiyel kirlenmiş saha veya tesis: Herhangi bir
potansiyel toprak kirletici faaliyetin var olduğu veya yürütüldüğü sahayı veya
tesisi,
u) Potansiyel toprak kirletici faaliyetler: Ek-2, Tablo 2’de
verilen herhangi bir faaliyeti,
ü) Referans değeri (RD): Şüpheli saha yakın çevresinde bulunan,
herhangi bir noktasal kaynak veya insan faaliyeti nedeniyle kirlenmemiş olduğu
düşünülen veya varsayılan alandan alınan toprak, yüzey suyu, yeraltı suyu
örneklerinde, birinci aşama değerlendirmede şüpheli sahaya ait ilgili kirlilik
gösterge parametreleri (KGP) veya ikinci aşama değerlendirmede hedef kirletici
konsantrasyonu ölçüm değerleri ile kıyaslanmak amacıyla, ölçülen kirlilik
gösterge parametresi veya hedef kirletici konsantrasyonu ölçüm değerini,
v) Risk değerlendirme: İnsanların ve çevrenin kirletici
maddelere maruz kalmaları halinde meydana gelecek olan olumsuz etkilerin
niteliğinin tanımlanmasını, incelenmesini ve derecesinin tahmin edilmesini
amaçlayan çalışmayı,
y) Risk yönetimi: Risk değerlendirme yoluyla tahmin edilen risk
düzeyinin kontrol edilmesi veya azaltılması amacıyla uygulanan strateji veya
alınan önlemleri,
z) Saha durum ve risk değerlendirme nihai raporu: Takip
gerektiren sahalar için ikinci aşama değerlendirme sırasında yürütülen saha ve
kirlilik karakterizasyonu çalışmaları ile risk değerlendirme çalışmalarından
elde edilen bilgiler doğrultusunda, Ek-11’de verilen format kapsamında
Komisyona sunulmak üzere hazırlanan ve saha sahibinin, yapılan risk
değerlendirme çalışmalarına dayanarak sahanın takip gerektirmeyen saha veya
temizlenmesi gereken kirlenmiş saha olduğu konusundaki değerlendirmesini içeren
raporu,
aa) Saha durum ve risk değerlendirme ön raporu: Takip
gerektiren sahalar için ikinci aşama değerlendirmenin başlangıcında yürütülen
saha ve kirlilik karakterizasyonu çalışmalarından elde edilen bilgiler
doğrultusunda, Ek-10’da verilen format kapsamında Komisyona sunulmak üzere
hazırlanan ve saha sahibinin jenerik veya sahaya özgü risk analizi yapma
konusundaki değerlendirmesini içeren raporu,
bb) Saha örnekleme ve analiz planı (SÖAP): Kapsamı Bakanlıkça
belirlenen, kirlendiğinden şüphe edilen sahaların bu Yönetmelik kapsamında
değerlendirilmesi amacıyla yapılacak tüm örnekleme ve analiz çalışmalarının
nasıl yürütülmesi gerektiğini tanımlayan ve Komisyona sunulmak üzere saha
sahibi tarafından hazırlanan planı,
cc) Sahipsiz saha: Mevzuata aykırı şekilde atıkların bertarafı
ve benzeri herhangi bir faaliyet sonucu oluşan ve sorumlusu bilinmeyen bir
kirlenmenin söz konusu olduğu sahayı,
çç) Saha temizleme hedefi: Sahada yapılan risk değerlendirmesi
sonucunda, mevcut risklerin giderilmesini sağlayacak ve temizleme yoluyla
düşürülmesi gereken konsantrasyonu,
dd) Şüpheli saha veya tesis: Potansiyel kirlenmiş veya sahipsiz
sahalar arasında yer alan; afet, kaza, denetim veya bildirimler sonucunda çevre
kirliliğinin var olduğu şüphesini taşıyan sahayı veya sınırları içerisinde bu
tanım kapsamına giren sahaya sahip tesisi,
ee) Takip gerektiren saha: Sahaya yönelik kirlilik şüphelerinin
gerçekçi olduğu saptanan ve bu Yönetmelikte öngörülen ikinci aşama
değerlendirmeye tabi tutulması gerekli olan sahayı,
ff) Takip gerektirmeyen saha: Şüpheli sahalar arasında yer
alan, sahaya yönelik kirlilik şüphelerinin geçerli olmadığı veya bu
Yönetmelikte öngörülen sürece tabi tutulması gerekmeyen sahayı,
gg) Tarımsal faaliyet: Orman ağaçları dışında her türlü
bitkisel ve hayvansal üretimi,
ğğ) Tehlikeli atık: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmelik, Ek IV Atık Listesinde (A) ile işaretlenmiş atıklar ile (M) ile
işaretlenmiş atıklardan Ek-III/B’de yer alan eşik konsantrasyonu üzerinde bir
değere sahip olan atıkları,
hh) Tehlikeli madde: 26/12/2008 tarihli ve 27092 mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların
Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde tanımlanan tehlikeli maddeler ve
müstahzarlar ve 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 3 üncü maddesinde yer alan tehlikeli maddeler
tanımına giren tüm maddeleri,
ıı) Temizleme: Yedinci bölümde öngörülen faaliyetler yürütülerek,
risk değerlendirme yoluyla tahmin edilen insan sağlığı ve çevresel risk
düzeyinin kontrol edilmesi veya azaltılması, meydana gelecek olan olumsuz
etkilerin giderilmesi amacıyla bu Yönetmelik kapsamında temizlenmesi gereken
kirlenmiş saha olarak tanımlanan sahalarda gerçekleştirilen iyileştirmeyi,
ii) Temizleme faaliyet planlama ve değerlendirme raporu:
Temizleme gerektiren kirlenmiş sahalar için temizleme sisteminin birinci
aşaması olan temizleme faaliyet planlama ve değerlendirme aşamasında yürütülen
saha temizleme düzeyi konsantrasyonu ve temizleme yöntemi belirleme
çalışmalarından elde edilen bilgiler doğrultusunda, Ek-12’de verilen format
kapsamında Komisyona sunulmak üzere hazırlanan ve saha sahibinin saha temizleme
düzeyi konsantrasyonu ve temizleme yöntemi seçimi konusundaki değerlendirmesini
içeren raporu,
jj) Temizleme faaliyeti uygulama, izleme ve sonlandırma raporu:
Temizleme gerektiren kirlenmiş sahalar için temizleme sisteminin ikinci aşaması
olan temizleme uygulama ve izleme aşamasında yürütülen temizleme sistemi
tasarımı, inşaası, işletimi ve etkinlik izleme çalışmalarından elde edilen
bilgiler doğrultusunda, Ek-13’de verilen format kapsamında Komisyona sunulmak
üzere hazırlanan ve saha sahibinin uzun dönem periyodik izleme ve saha verilerine
dayanarak sahadaki kirlilik düzeyinin temizleme faaliyeti sonucunda hedeflenen
saha temizleme konsantrasyonuna düşürerek temizleme faaliyetinin
sonlandırılması konusundaki değerlendirmesini içeren raporu,
kk) Temizleme gerektiren kirlenmiş saha: Birinci veya ikinci
aşama değerlendirme sonucunda bu Yönetmelikte öngörüldüğü şekilde temizlenmesi
gerektiği saptanan sahayı,
ll) Temizlenmiş saha: Bu Yönetmelikte öngörülen süreç
çerçevesinde temizleme işlemine tabi tutulmuş sahayı
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar ve İlkeler
Genel esaslar
Madde 5 – (1) Toprak kirliliğinin önlenmesi açısından bu
Yönetmelikle belirlenen esaslara uyulması zorunludur.
a) Valilikler, bu Yönetmelik hükümlerine göre kirlenmiş ve
kirlenme riski altında olan sahaları saptar, alınacak tedbirleri belirler ve
uygulanmasını sağlar.
b) Kirlenme riskinin bulunduğu sahalarda, Çevre Kanununun 8
inci maddesi hükmü gereğince ilgililer; kirlenmiş sahalarda ise kirletenler
kirlenmeyi durdurmak, kirlenme boyutunu tespit etmek, kirlenmenin etkilerini
gidermek için gerekli çalışmaları yapmak gibi harcamaları karşılamakla
yükümlüdürler.
c) Tarımsal faaliyetlerden kaynaklanan toprak kirliliğinin
önlenmesi ve giderilmesi konularında Bakanlık ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
koordineli olarak alınacak tedbirleri belirler. Belirlenen tedbirler valilikler
tarafından uygulanır.
ç) Askeri tesisler için bu Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin
esaslar, Genelkurmay Başkanlığı ile koordine edilerek Bakanlık ve Milli Savunma
Bakanlığınca ayrıca belirlenir.
İlkeler
Madde 6 – (1) Toprak kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesine
ilişkin ilkeler şunlardır:
a) Toprak kirliliğinin kaynağında önlenmesi esastır.
b) Her türlü atık ve artığı, toprağa zarar verecek şekilde,
Çevre Kanunu ve ilgili mevzuatta belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı
olarak doğrudan ve dolaylı biçimde toprağa vermek, depolamak gibi faaliyetlerde
bulunmak yasaktır.
c) Kirli toprak temiz toprak ile karıştırılamaz.
ç) Tehlikeli maddelerin kullanıldığı, depolandığı, üretildiği
faaliyetler ya da tesisler ile atıkların üretildiği, bertaraf veya geri
kazanımının yapıldığı tesislerde, kaza ihtimali göz önüne alınarak, toprak
kirlenmesine engel olacak tedbirler alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Sistemi ve
Bilgi Formları
Kirlenmiş sahalar bilgi
sistemi
Madde 7 – (1) Bakanlık bu Yönetmeliğin öngördüğü gereklilikleri
yerine getirmek üzere Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemini kullanır.
Faaliyet ön bilgi formu
düzenleme yükümlülüğü
Madde 8 – (1) Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetleri yürüten
mevcut faaliyet sahipleri ile yeni başlayacak faaliyet sahipleri Ek-3’de yer
alan Faaliyet Ön Bilgi Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminde doldurarak il
müdürlüğüne bildirir.
(2) İl müdürlüğü, Faaliyet Ön Bilgi Formunu kontrol ederek
Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemi üzerinden onaylar.
(3) Faaliyet sahibi bu formu yazılı ve imzalı olarak da il
müdürlüğüne iletmekle yükümlüdür.
(4) İl müdürlüğü, onaylanan Faaliyet Ön Bilgi Formunu yazılı ve
imzalı olarak Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.
(5) Bakanlık bu bildirileri, Potansiyel Kirlenmiş Sahalar
Listesine dahil eder.
Faaliyet ön bilgi formu
yenileme yükümlülüğü
Madde 9 – (1) Faaliyet sahibi, Faaliyet Ön Bilgi Formunda yer
alan bilgiler kapsamında, faaliyetinde meydana gelen değişikliği, değişikliğin
gerçekleşmesini müteakip en geç bir ay içerisinde Ek-3’de yer alan Faaliyet Ön
Bilgi Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminde doldurarak il müdürlüğüne
bildirir.
(2) Faaliyet sahibinin değişmesi durumunda en son faaliyet
sahibi değişikliği, değişikliğin gerçekleşmesini müteakip en geç bir ay
içerisinde Ek-3’de yer alan Faaliyet Ön Bilgi Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi
Sisteminde doldurarak il müdürlüğüne bildirir.
(3) İl müdürlüğü, Faaliyet Ön Bilgi Formunu kontrol ederek
Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemi üzerinden onaylar.
(4) Faaliyet sahibi bu formu yazılı ve imzalı olarak da il
müdürlüğüne iletmekle yükümlüdür.
(5) İl müdürlüğü, onaylanan Faaliyet Ön Bilgi Formunu yazılı ve
imzalı olarak Bakanlığa bildirir.
(6) Bakanlık söz konusu değişikliği içeren güncellemeyi yapar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Potansiyel
Kirlenmiş Sahalar, Sahipsiz Sahalar ve Kirlilik Kaynağı Belirsiz Sahalar
Potansiyel kirlenmiş
sahaların şüpheli saha listesine alınması
Madde 10 – (1) Potansiyel kirlenmiş sahalarda,
a) Faaliyet Ön Bilgi Formları, Ek-4’de yer alan Faaliyet Ön
Bilgi Formu Değerlendirme Kriterlerine göre il müdürlüğü tarafından
değerlendirilir. Değerlendirme kriterlerinden en az birinin geçerli olması
halinde ilgili saha, şüpheli saha listesine dahil edilir.
b) Endüstriyel kazalar veya doğal afet sonucu meydana gelen
endüstriyel kazalar da dahil olmak üzere kaza bildirme veya rapor etme formu
veya Ek-5’de verilen Bildirim Formuna göre bildirim yapılması durumunda, saha
Bakanlık veya il müdürlüğünce şüpheli saha listesine dahil edilir.
c) Bakanlık veya il müdürlüğünce yürürlükteki mevzuat
kapsamında gerçekleştirilen denetimler sırasında uygunsuzlukların belirlenmesi
halinde saha, il müdürlüğünce şüpheli saha listesine dahil edilir.
Sahipsiz sahaların
şüpheli saha listesine alınması
Madde 11 – (1) Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetlerin
gerçekleştiği sahalar haricindeki, herhangi bir nedenle toprak veya yeraltı
suyu kirliliğinin meydana geldiği veya Ek-5’de verilen bildirim formuna göre
bildirim yapılan sahalar, il müdürlüğünce şüpheli saha listesine alınır.
Kirlilik kaynağı
belirsiz sahaların şüpheli saha listesine alınması
Madde 12 – (1) Kirlilik kaynağı bilinmeyen, ancak kirlenme
şüphesinin olduğunu gösteren belirtilerin tespit edildiği ve kirlenmenin
etkilerinin bu belirtilerin ortaya çıkmasıyla anlaşıldığı kirlilik vakalarında,
kirlilik belirtilerinin gözlendiği veya ortaya çıktığı noktalardan il müdürlüğü
tarafından toprak, yüzey ve yeraltı suyu veya gaz numuneleri alınarak veya
aldırılarak, kirlilik belirtilerinin gerçekçi olup olmadığını belirlemek üzere
Ek-2, Tablo 1’de verilen kirlilik gösterge parametrelerinin ölçümleri
yaptırılır.
(2) Kirlilik gösterge parametrelerinin ölçümleri ve Ek-9’da
verilen değerlendirme sonucunda kirlilik tespit edilmesi halinde Bakanlıkça
belirlenen esaslar dahilinde il müdürlüğü tarafından kaynak belirleme
çalışmaları yaptırılarak, kirlenmeye sebep olan kirletici maddelerin ne olduğu,
kirlilik kaynağının yeri veya kaynağın bulunduğu saha, faaliyet/tesis sahibi
tespit edilerek, saha şüpheli saha listesine alınır. Bu saha için 8 inci
maddede belirtildiği şekilde Faaliyet Ön Bilgi Formu veya 14 üncü maddede
belirtildiği şekilde Saha Ön Bilgi Formu düzenlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Birinci Aşama
Değerlendirme
Şüpheli sahalarda yürütülecek
örnekleme çalışmaları
Madde 13 – (1) Şüpheli sahada yapılacak her türlü örnekleme ve
analiz çalışmaları belirli bir plan çerçevesinde yürütülür. Bu amaçla,
örnekleme yapmadan önce saha sahibi Bakanlıkça belirlenen esaslar dahilinde
Saha Örnekleme ve Analiz Planı (SÖAP) yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum
veya kuruluşlara hazırlatır. Bu plan rapor halinde Komisyon tarafından
onaylandıktan sonra örnekleme çalışması gerçekleştirilir.
Şüpheli sahaların ön
değerlendirmesi
Madde 14 – (1) Şüpheli sahada il müdürlüğü tarafından yerinde
denetim yapılır ve denetim sırasında Ek-7’de verilen Denetim Formu doldurulur.
(2) Şüpheli sahada birden fazla kirlilik kaynağı bulunması
durumunda her bir kaynak için ayrı bir denetim formu düzenlenir.
(3) Her denetim formu ayrı ayrı değerlendirmeye tabi tutulur.
(4) Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetlerin gerçekleştiği
sahalar haricindeki sahalarda Denetim Formuna ek olarak Ek-6’da verilen Saha Ön
Bilgi Formu, Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sistemi üzerinden ve yazılı olarak il
müdürlüğü tarafından düzenlenir.
(5) Denetim sırasında sahada herhangi bir kirlilik gözlenmez ve
sahaya yönelik kirlilik şüphesinin geçerli olmadığı tespit edilirse saha,
şüpheli saha listesinden çıkartılır.
Puanlamalı değerlendirme
Madde 15 – (1) Denetim sonucunda, şüpheli sahada söz konusu
kirlilik kaynağı ve kirletici maddelerin ne olduğunun bilinmesi durumunda;
a) Kirletici maddeler veya atık tehlikesiz ise, ilgili mevzuat
hükümleri doğrultusunda gerekli tedbirler alınarak saha, takip gerektirmeyen
saha olarak nitelendirilir.
b) Kirletici maddeler veya atık tehlikeli ise, Ek-8’de verilen
puanlamalı değerlendirme gerçekleştirilir. Değerlendirme sırasında, Denetim
Formuna ek olarak;
1) Endüstriyel faaliyet gerçekleştirilen sahalarda, faaliyet
sahibi tarafından önceden il müdürlüğüne verilmiş olan Faaliyet Ön Bilgi Formu
(Ek-3),
2) Sahipsiz sahalarda, denetim sırasında doldurulacak olan Saha
Ön Bilgi Formu (Ek-6) bilgileri kullanılır.
(2) Puanlamalı değerlendirme sonuçlarına göre, şüpheli saha il
müdürlüğü tarafından;
a) Kirlilik kaynağı ve kirlenmiş toprağın bertaraf edilmesini
sağlayacak bir önlem ve bu önlem sonucunda kirliliğin ilgili mevzuat
hükümlerine uygun şekilde giderildiğinin teyidine dair izleme ölçümleri
yaptırılarak saha, takip gerektirmeyen saha,
b) İkinci aşama değerlendirme sürecine tabi saha, takip
gerektiren saha,
c) Temizlenmesi gereken saha, kirlenmiş saha
olarak tanımlanır.
(3) Takip gerektirmeyen sahalar, potansiyel kirlenmiş saha
listesine alınır.
Kirletici madde
karakterizasyonu
Madde 16 – (1) Denetim sonucunda şüpheli sahada söz konusu
kirletici maddelerin ne olduğunun bilinmemesi veya Atık Yönetimi Genel
Esaslarına İlişkin Yönetmeliğinin Ek-IV Atık Listesinde (M) ile işaretlenmiş
atık bulunduğunun tespit edilmesi durumunda;
a) Kirletici maddelerden ya da atıktan direkt olarak örnek
alınabiliyorsa, kirletici maddenin veya atığın Tehlikeli Maddelerin ve
Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkındaki
Yönetmelik ve 14/3/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre karakterizasyonu yapılarak
tehlikeli madde veya atık olup olmadığı tespit edilir.
1) Kirletici maddeler ya da atık tehlikesiz ise, ilgili mevzuat
hükümleri doğrultusunda gerekli tedbirler alınarak saha takip gerektirmeyen
saha olarak nitelendirilir.
2) Kirletici maddeler ya da atık tehlikeli ise, 15 inci
maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen puanlamalı değerlendirme
gerçekleştirilir.
b) Kirletici maddelerden ya da atıktan direkt olarak örnek
alınamıyorsa, toprak, atık, kirletici maddeler karışımından 17 nci maddede
belirtilen kirlilik gösterge parametrelerinin ölçümleri gerçekleştirilir.
c) Şüpheli sahada (a) ve (b) bentlerinin her ikisinin de geçerli
olduğu durum olan kirletici maddelerden ya da atıktan, kaynağın bir bölümünden
direkt olarak örnek alınabiliyor, bir bölümünden de alınamıyorsa, (a) ve (b)
bentlerinin her ikisi de uygulanır.
Kirlilik gösterge
parametrelerinin ölçümü
Madde 17 – (1) 13 üncü maddede belirtilen şekilde onaylanan saha
örnekleme ve analiz planı uyarınca şüpheli sahada kirlenmiş toprak ve mümkünse
yeraltı suyundan veya toprak gazından Bakanlıkça belirlenen esaslara göre
numuneler alınarak;
a) Endüstriyel faaliyetin gerçekleştirildiği sahalarda Ek-2,
Tablo-2’de verilen faaliyete özel kirlilik gösterge parametrelerinin,
b) Sahipsiz sahalarda Ek-2 Tablo 1’de yer alan bütün kirlilik
gösterge parametrelerinin,
c) Bu ölçümlere ek olarak temiz alanlardan alınacak numunelerde
söz konusu kirlilik gösterge parametreleri için referans ölçümleri
gerçekleştirilir.
(2) Referans ölçümlerinin yapılacağı numunelerin alımına
ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
(3) Kirlilik gösterge parametreleri ölçüm değerleri, Ek-9’da
belirtildiği şekilde referans değerleri ile karşılaştırılır ve bu karşılaştırma
sonucunda, şüpheli saha il müdürlüğü tarafından;
a) Takip gerektirmeyen saha,
b) İkinci aşama değerlendirme sürecine tabi saha, takip
gerektiren saha,
c) Temizlenmesi gereken saha, kirlenmiş saha
olarak tanımlanır.
(4) Takip gerektirmeyen sahalar potansiyel kirlenmiş saha
listesine alınır.
ALTINCI BÖLÜM
İkinci Aşama
Değerlendirme
Saha durum ve risk
değerlendirme ön raporu ve saha durum ve risk değerlendirme nihai raporu hazırlama
yükümlülüğü
Madde 18 – (1) Birinci aşama değerlendirme sonucunda takip
gerektiren saha olarak tanımlanan saha için ikinci aşama değerlendirme
kapsamında Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu ve Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Nihai Raporu hazırlanır.
(2) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporunun önemli bir
bileşeni olan saha ve kirlilik karakterizasyonu çalışmalarına yönelik olarak
sahada yapılacak her türlü örnekleme ve analiz çalışmaları belirli bir plan
çerçevesinde yürütür. Bu amaçla, sahada örnekleme yapmadan önce saha sahibi
tarafından Saha Örnekleme ve Analiz Planı (SÖAP) hazırlanır ve bu plan rapor
halinde Komisyon tarafından onaylandıktan sonra örnekleme çalışması
gerçekleştirilir.
(3) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu ve Saha Durum ve
Risk Değerlendirme Nihai Raporu sırasıyla Ek-10 ve Ek-11’de verilen formatlar
kapsamında Bakanlıkça belirlenen esaslar göz önünde bulundurularak yeterlilik
koşullarını haiz uzman kurum veya kuruluşlarca hazırlanır.
(4) Saha sahibi, raporları hazırlatacağı kurum veya kuruluşu
Bakanlıkça yetkilendirilmiş yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya
kuruluşlar arasından kendisi belirler.
(5) Her iki rapor da aynı uzman kurum veya kuruluşça
hazırlanır.
Kirlenmiş saha
değerlendirme ve izleme komisyonunun kurulması
Madde 19 – (1) Saha Örnekleme ve Analiz Planlarını, Saha Durum ve
Risk Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını değerlendirip onaylamak, kirlenmiş
saha temizleme çalışmalarını izlemek ve hazırlanacak Temizleme Faaliyeti
Planlama ve Değerlendirme, Temizleme Uygulama ve İzleme Raporlarını
değerlendirip onaylamak amacıyla valilik bünyesinde il müdürlükleri
başkanlığında sürekli çalışacak Kirlenmiş Saha Değerlendirme ve İzleme
Komisyonu oluşturulur.
(2) Komisyon, il müdürlükleri başkanlığında il tarım müdürlüğü,
il sağlık müdürlüğü, il sanayi ve ticaret müdürlüğü, devlet su işleri bölge
müdürlüğü, il özel idaresi ile komisyonca gerekli görülmesi durumunda
üniversite ve uygun görülecek diğer kurum ve kuruluşların temsilcilerinden
oluşur.
(3) Komisyonun sekreterya hizmetlerini il müdürlükleri yürütür.
İkinci aşama
değerlendirme sürecinin başlatılması
Madde 20 – (1) İl müdürlüğü, birinci aşama değerlendirme
sonucunda takip gerektiren saha olarak tanımlanan saha sahibine 18 inci maddede
belirtilen kapsamda ikinci aşama değerlendirme çalışmalarının başlatılmasını
bir yazı ile bildirir.
(2) Takip gerektiren saha olarak tanımlanan sahipsiz sahada ise
ikinci aşama değerlendirme il müdürlüğü tarafından başlatılır.
Saha durum ve risk değerlendirme
ön raporunun hazırlanması ve il müdürlüğüne sunulması
Madde 21 – (1) Saha sahibi, il müdürlüğünün yazısının tebliğinden
itibaren en geç üç ay içerisinde yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya
kuruluşlara Ek-10’da verilen Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu genel
formatı kapsamındaki Saha ve Kirlilik Karakterizasyonu çalışmalarını yaptırmak,
bu çalışmadan elde edilen bilgiler doğrultusunda Jenerik veya Sahaya Özgü Risk
Analizi yapma konusundaki değerlendirmesini içeren Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Ön Raporunu hazırlatıp üyelerin sayısı kadar çoğaltarak raporu
Komisyonun onayına sunmakla yükümlüdür.
(2) Saha sahibi, gerekçesini belirterek süre uzatım talebinde
bulunabilir. Talebin il müdürlüğünce uygun bulunması halinde iki ayı geçmemek
üzere ek süre verilebilir.
(3) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu, saha sahibi
tarafından bir dilekçe ekinde Komisyona sunulmak üzere il müdürlüğüne teslim
edilir.
(4) Ön Raporun Ek-10’da verilen kapsam ve formata uygunluğu ve
Bakanlıkça yetkilendirilmiş yeterlik koşullarını haiz uzman kurum veya
kuruluşça hazırlanıp hazırlanmadığı hakkındaki inceleme Komisyonca yedi iş günü
içinde sonuçlandırılır.
(5) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporunun formata ve
kapsama uygun olmadığı veya uzman kurum veya kuruluşça hazırlanmadığının
Komisyonca anlaşılması halinde, bu hususların yerine getirilmesi için rapor
saha sahibine iade edilir.
(6) Düzeltilen Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu en
geç bir ay veya komisyonca belirlenecek süre içerisinde il müdürlüğüne tekrar
sunulur. Komisyonca belirlenecek süre iki ayı geçemez.
(7) Komisyon, Saha Durum ve Risk Değerlendirme Ön Raporu
değerlendirmesine yönelik onayını en geç bir ay içerisinde saha sahibine
bildirir.
Saha durum ve risk
değerlendirme nihai raporunun hazırlanması ve il müdürlüğüne sunulması
Madde 22 – (1) Saha sahibi, Komisyonun Ön Rapor hakkında aldığı
karar doğrultusunda çalışmalarını Bakanlıkça belirlenen esaslara göre
tamamlayarak, EK-11’de verilen format kapsamında hazırlanan Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Nihai Raporunu en geç üç ay içerisinde il müdürlüğüne sunar.
(2) Nihai Rapor, Ön Rapor aşamasında ve sonrasında yapılan
çalışmaları ve bulguları kapsayacak şekilde hazırlanır.
(3) Saha sahibinin süre uzatım talebi il müdürlüğünce uygun
bulunması halinde üç ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.
(4) Saha ile ilgili hazırlanan Nihai Rapor, Komisyonca 23 üncü
ve 24 üncü madde kapsamında incelenir ve değerlendirilir.
(5) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu, saha sahibi
tarafından bir dilekçe ekinde il müdürlüğüne sunulur. Nihai Raporun Ek-11’de
verilen format kapsamına uygunluğu hakkındaki inceleme il müdürlüğü tarafından
yapılarak beş işgünü içinde sonuçlandırılır. Saha Durum ve Risk Değerlendirme
Nihai Raporunun format kapsamına uygun olmaması halinde, bu hususların yerine
getirilmesi için rapor, saha sahibine iade edilir. Düzeltilen Saha Durum ve
Risk Değerlendirme Nihai Raporu en geç bir ay veya komisyonca belirlenecek süre
içerisinde il müdürlüğüne tekrar sunulur. Komisyonca belirlenecek süre iki ayı
geçemez.
(6) Format ve kapsamına uygun olduğu tespit edilen Saha Durum
ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu, saha sahibi tarafından komisyon üyelerinin
sayısı kadar il müdürlüğüne sunulur. İl müdürlüğü, Saha Durum ve Risk
Değerlendirme Nihai Raporunu incelemek ve değerlendirmek üzere yapılacak
toplantının tarihini ve yerini belirten bir yazı ekinde raporu komisyon
üyelerine gönderir.
Komisyonun saha durum ve
risk değerlendirme nihai raporunu incelemesi usulü
Madde 23 – (1) Komisyon Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai
Raporunu, ilk inceleme değerlendirme toplantısından sonraki en çok kırk beş
işgünü içinde inceler ve değerlendirir.
(2) Komisyon üye sayısının salt çoğunluğu ile toplanır.
(3) Komisyon, su, toprak ve benzeri analizlerin ve ölçümlerin
tekrarlanmasını veya ek örnekleme yapılmasını isteyebilir. Yetkili uzman kurum
ve kuruluşlardan görüş alabilir.
(4) Komisyon gerekli görürse komisyonun görevlendireceği üyeler
tarafından saha çalışmalarının gerçekleştirildiği yerde inceleme yapar.
(5) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporunda önemli
eksiklik ve yanlışların görülmesi durumunda Komisyonun belirleyeceği bir süre
dahilinde, bunların giderilmesini saha sahibinden ister. Bu durumda, inceleme değerlendirme
çalışması durdurulur. Eksiklikler tamamlanmadan veya gerekli düzeltmeler
yapılmadan komisyon çalışmalarına devam edilmez.
(6) Saha sahibinin, Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai
Raporunda gerekli görülen düzeltmeleri Komisyonun belirlediği süre içerisinde
yapıp yeniden il müdürlüğüne sunmasından sonra, Komisyon il müdürlüğünce
toplantıya çağrılır. Toplantının yapılması ile birlikte inceleme değerlendirme
süreci kaldığı yerden devam eder.
(7) Komisyon tarafından inceleme ve değerlendirme toplantıları
sırasında;
a) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporunun ve
eklerinin yeterli ve uygun olup olmadığı,
b) Yapılan incelemelerin, hesaplamaların ve değerlendirmelerin
yeterli düzeyde veri, bilgi ve belgeye dayandırılıp dayandırılmadığı
ile ilgili inceleme ve değerlendirmeler yapılır.
Saha durum ve risk
değerlendirme nihai raporunun değerlendirilmesi
Madde 24 – (1) Saha Durum ve Risk Değerlendirme Nihai Raporu
Komisyonca değerlendirildikten sonra saha ile ilgili takip gerektirmeyen saha kararı
alınırsa saha potansiyel saha listesine dahil edilir.
(2) Saha ile ilgili temizleme gerektiren kirlenmiş saha kararı
alınırsa saha yedinci bölümde belirlenen temizleme sürecine tabi tutulur.
(3) Saha ile ilgili ara müdahale kararı alınması halinde,
temizleme öncesi ara müdahale uygulanır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Temizleme
Temizleme faaliyet planlama ve değerlendirme raporu ile
temizleme faaliyeti uygulama, izleme ve
sonlandırma raporu hazırlama yükümlülüğü
Madde 25 – (1) Birinci aşama değerlendirme 15 veya 17 nci madde
sonucunda ya da ikinci aşama değerlendirme sonrasında temizlenmesi gereken
kirlenmiş saha olarak tanımlanan saha için temizleme faaliyeti başlatılır. Bu
kapsamda sırasıyla Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu ile
Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma Raporu hazırlanır. Bu
raporlar, sırasıyla, Ek-12 ve Ek-13’de verilen formatlar kapsamında Bakanlıkça
belirlenen esaslar dikkate alınarak yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum
veya kuruluşlarca hazırlanır.
(2) Saha sahibi raporları hazırlatacağı kurum veya kuruluşu,
Bakanlıkça yetkilendirilmiş yeterlilik koşullarını haiz uzman kurum veya
kuruluşlar arasından kendisi belirler.
(3) Her iki rapor da aynı uzman kurum veya kuruluşça
hazırlanır.
Temizleme faaliyet planlama
ve değerlendirme raporu hazırlama yükümlülüğü
Madde 26 – (1) Birinci aşama değerlendirme 15 veya 17 nci madde
sonucunda temizlenmesi gereken kirlenmiş saha olarak nitelenen saha için ilk
olarak sahada ikinci aşama değerlendirme kapsamında Bakanlıkça belirlenen
esaslara göre yürütülen saha ve kirlilik karakterizasyonu ile sahaya özgü risk
değerlendirme çalışmaları yapılır.
(2) Kirlenmiş sahalar için saha sahibi 18 inci madde ila 24
üncü maddede belirtilen ikinci aşama değerlendirme sürecinde öngörülen Saha
Durum ve Risk Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını hazırlayıp Komisyona sunmaz
ve bu raporlar için onay almaz.
(3) Ek-12 kapsamında hazırlanacak Temizleme Faaliyet Planlama
ve Değerlendirme Raporu, Ek-10’da belirlenen kapsamda yürütülecek olan saha ve
kirlilik karakterizasyonu çalışmaları ile Ek-11’de belirlenen kapsamda
yürütülecek olan sahaya özgü risk değerlendirme çalışmalarının sonuçlarını da
kapsar. Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme Raporu faaliyet/saha
sahiplerince;
a) Birinci aşama değerlendirme 15 veya 17 nci madde hükmünce
temizlenmesi gereken kirlenmiş saha olarak tanımlanan saha için en geç altı ay
içerisinde,
b) İkinci aşama değerlendirme sonucunda temizlenmesi gereken
kirlenmiş saha olarak tanımlanan saha için üç ay içerisinde
hazırlatılır.
(4) Hazırlanan Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme
Raporu Komisyona iletilmek üzere il müdürlüğüne sunulur.
(5) Saha sahibi gerekçesini belirterek ek süre talep edebilir.
Komisyonca uygun görülmesi halinde üç ayı geçmemek üzere il müdürlüğünce ek
süre verilebilir.
Temizleme faaliyet
planlama ve değerlendirme raporunun değerlendirilmesi
Madde 27 – (1) Temizleme Faaliyet Planlama ve Değerlendirme
Raporu Komisyon tarafından bir ay içerisinde değerlendirilir.
(2) Komisyon, saha temizleme hedefi ve saha için seçilen
temizleme yönteminin uygunluğu bakımından rapora onay verebilir veya onay
vermeyerek saha temizleme hedefi veya seçilen temizleme yönteminin
değiştirilmesini talep edebilir.
(3) Değişiklik talebi halinde, Temizleme Faaliyet Planlama ve
Değerlendirme Raporu en geç bir ay içerisinde nihai hale getirilerek il
müdürlüğüne sunulur.
(4) Komisyon düzeltilmiş raporu on beş gün içinde değerlendirir
ve onaylar.
Temizleme faaliyetinin
uygulanması ve izlenmesi
Madde 28 – (1) Komisyona sunulan Temizleme Faaliyet Planlama ve
Değerlendirme Raporunun onaylanması halinde temizleme sisteminin ikinci aşaması
olan temizleme uygulama ve izleme aşamasına geçilir. Sistemin çalışmaya
başlamasıyla birlikte temizleme işlemi ve sistem etkinliği, Bakanlıkça
belirlenen esaslara göre, sahada periyodik olarak yapılan hedef kirletici saha
konsantrasyonlarının ölçümleri ile izlenir.
Temizleme faaliyeti
uygulama, izleme ve sonlandırma raporu hazırlama yükümlülüğü
Madde 29 – (1) Periyodik ölçüm sonuçları Bakanlıkça belirlenen
esaslar dikkate alınarak Komisyon incelemesine sunulur. Sistemin işletmeye
alındığı başlangıç, kısa ve daha sonraki uzun dönemli izleme amaçlı yapılan
periyodik ölçümlerin hangi sıklıkta ve nereden alınan örneklerle yapılacağı,
hazırlanma ayrıntıları Bakanlıkça belirlenir.
(2) Komisyon ölçüm sonuçlarını, mevcut kirliliğin önceden
belirlenen saha temizleme hedefine doğru azalma gösterip göstermediği, kirlilik
azalma hızının beklenen düzeyde olup olmadığı hususları bakımından
değerlendirir.
(3) İkinci fıkradaki değerlendirmelere göre Komisyon, temizleme
faaliyeti sonuçlarını uygun bulur ise temizleme faaliyeti ve sistem işletimi
planlandığı şekilde devam ettirilir.
(4) Komisyon, temizleme faaliyeti sonuçlarını uygun bulmaz ise
sistemin işletim etkinliğinin artırılmasına yönelik önerilerde bulunabilir.
(5) İzleme faaliyetleri sonucunda elde edilen tüm bilgiler ve
periyodik ölçüm sonuçları faaliyet sahibi tarafından değerlendirilir; sahadaki
kirletici konsantrasyonunun Bakanlıkça belirlenen esaslar dahilinde saha
temizleme hedefine kadar düşürülüp düşürülmediği kontrol edilir; eğer saha
temizleme hedefine erişilmişse temizleme işlemini sonlandırmayı Komisyona
teklif eder.
(6) Temizleme faaliyetini sonlandırmayı teklif etmek için,
kapsam ve formatı EK-13’de verilen Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve
Sonlandırma Raporunda bir alt bölüm olarak yer alan bir Temizleme Faaliyet
Sonlandırma Talep Dokümanı Komisyona sunulmak üzere hazırlanır.
(7) Temizleme Faaliyet Sonlandırma Talep Dokümanının Komisyon
tarafından onaylanması halinde, temizleme sonlandırma aşamasına geçmek amacıyla
temizleme uygulama ve izleme faaliyetleri sonucunda elde edilen tüm bilgiler ve
periyodik ölçüm sonuçları, temizleme sistemi tasarımı, inşası ve sistem
işletimine ait bilgileri de içeren Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve
Sonlandırma Raporu Ek-13’de verilen format kapsamında hazırlanır.
Temizleme faaliyeti
uygulama, izleme ve sonlandırma raporunun değerlendirilmesi
Madde 30 – (1) Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma
Raporu il müdürlüğüne sunulur ve Komisyonca değerlendirilir. Komisyon bu raporu
kaynak dahil tüm kirlenmiş alandaki kirlilik düzeyinin saha temizleme hedefine
ulaşıp ulaşmadığını uzun dönem periyodik izleme sonuçlarına ve saha verilerine
dayanarak en geç kırkbeş gün içerisinde değerlendirir.
Temizleme faaliyetinin
sonlandırılması
Madde 31 – (1) Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve
Sonlandırma Raporunun Komisyon tarafından onaylanması ve dolayısıyla temizleme
faaliyetinin sonlandırılmasına onay verilmesi halinde, Komisyon temizleme
faaliyetlerinin sonlandırılabileceğini resmî bir yazı ile saha sahibine
bildirir ve temizleme faaliyeti sonlandırmayı müteakip izleme faaliyeti
başlatılır.
(2) Raporun Komisyon tarafından onaylanmaması halinde ise,
temizleme sisteminin işletilmesi ve izlenmesinin, mevcut durum göz önüne
alınarak Komisyonca belirlenen bir süre kadar daha devam ettirilmesi
istenebilir. Komisyonun tüm temizleme süreci boyunca edindiği izlenimler
sonucunda, temizleme sisteminin seçiminde ve işletiminde teknik anlamda
herhangi bir uygunsuzluk veya ihmal olmamasına ve sistemin işletiminin makul
bir süre daha uzatılmış olmasına rağmen, sahanın doğal koşulları gereği
kirlenmiş sahanın tümüne oranla ancak sınırlı ve dar bir bölümünde hâlâ saha
temizleme hedefine erişilememiş olması halinde, Komisyon alınabilecek gerekli
önlemlerin alınması koşuluyla, temizleme faaliyetlerinin sonlandırılabileceğini
resmî bir yazı ile saha sahibine bildirebilir ve temizleme faaliyeti
sonlandırmayı müteakip izleme faaliyetinin başlatılmasına izin verebilir.
Temizleme faaliyetinin
sonlandırılmasını müteakip izleme
Madde 32 – (1) Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve
Sonlandırma Raporunun Komisyon tarafından onaylanması ve sahanın
temizlendiğinin Komisyonca kabulünü müteakip kirlenmiş saha sahibi, Komisyonun
belirleyeceği yıla kadar ölçümler yaparak temizleme sonrası izleme yapar.
İzleme sonuçlarının tümünü bir rapor halinde il müdürlüğüne sunar.
(2) İzleme süresi sonunda hazırlanan bu rapor Komisyonca
değerlendirilir. Raporun Komisyon tarafından onaylanmasıyla, saha sahibi varsa
komisyonun saha kullanımına kısıtlamaların getirilmesi gibi önerilerini de
dikkate alarak sahada yürütülen temizleme çalışmalarını bitirmiş olur.
Temizlenmiş saha kirlenmiş saha listesinden çıkarılır ancak potansiyel saha
olarak kayıt altında tutulmaya devam edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Yetkilendirilmiş
yeterliliği haiz kurum ve kuruluşlar
Madde 33 – (1) Saha Örnekleme ve Analiz Planını, Saha Durum ve
Risk Değerlendirme Ön ve Nihai Raporlarını, Temizleme Faaliyet Planlama ve
Değerlendirme Raporunu ve Temizleme Faaliyeti Uygulama, İzleme ve Sonlandırma
Raporunu hazırlayacak ve çalışmaları yürütecek kurum ve kuruluşlar Bakanlıktan
Yeterlilik Belgesi almakla yükümlüdürler. Yeterlilik Belgesinin verilmesi,
yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşların kontrolü ve belgenin yenilenmesi veya
iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Deşarj ve emisyon
izinleri
Madde 34 – (1) Saha sahibi temizleme uygulama ve izleme
çalışmalarının yürütülmesi esnasında uygulanan temizleme yöntemi nedeniyle
ortaya çıkabilecek atıksuların bertarafı için, Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği ve 26/11/2005 tarihli ve 26005 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü
Yönetmeliği (76/464/AB) esas alınarak deşarj standartları Bakanlıkça
belirlendikten sonra Deşarj İzin Belgesi almaksızın bertaraf eder.
(2) Saha sahibi temizleme uygulama ve izleme çalışmalarını hava
kirliliğini önlemeye yönelik mevzuat koşullarını sağlayacak şekilde tasarlar,
yürütür ve uygulanan temizleme yöntemi nedeniyle ortaya çıkabilecek emisyon
ölçümlerini yapar ve sunar.
(3) Saha sahibi, gözlem kuyularının açılması için gerekli
izinleri alır veya çalışmaları yürüten uzman kurum veya kuruluşa aldırır.
Düzenleyici işlemler
Madde 35 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili düzenleyici
işlemler Bakanlıkça iki yıl içerisinde hazırlanır ve Bakanlığın internet
sayfasında yayımlanır.
Denetim
Madde 36 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uyulup uyulmadığının
denetimi, Çevre Kanunu ve 21/11/2008 tarihli ve 27061 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Çevre Denetimi Yönetmeliği uyarınca gerçekleştirilir.
Sorumluluk ve çevresel
zararın tahsili
Madde 37 – (1) Toprak veya yeraltısuyu kirliliğine neden olan
faaliyet sahipleri Çevre Kanununun 13 üncü maddesinin altıncı fıkrası ve 28
inci maddesi kapsamında sorumludur. Toprak kirliliğine sebep olan sorumlu
kişilerin çevresel zararı durdurmak, gidermek ve azaltmak için gerekli
önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması
nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan veya yapılması gereken
harcamalar, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümlerine göre toprak veya yeraltısuyu kirliliğinden sorumlu
olanlardan tahsil edilir.
Mülkiyet değişiminde
sorumluluk
Madde 38 – (1) Saha ve tesislerin mülkiyeti değiştiğinde yeni
saha/tesis sahibi bu Yönetmeliğin getirdiği yükümlülükleri yerine getirmekle
yükümlüdür.
İdari yaptırımlar
Madde 39 – (1) Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında Çevre
Kanununda öngörülen idari yaptırımlar uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan
yönetmelik
Madde 40 – (1) 31/5/2005 tarihli ve 25831 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
Geçici Madde
1 – (1) 8 inci maddenin birinci
fıkrasına göre Ek-2, Tablo 2’de yer alan faaliyetleri yürüten mevcut faaliyet
sahipleri en geç üç ay içerisinde, yeni başlayacak faaliyet sahipleri ise
faaliyete başladıktan sonra en geç bir ay içerisinde Ek-3 te yer alan Faaliyet
Ön Bilgi Formunu Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminde doldurarak il müdürlüğüne
bildirir.
Yürürlük
Madde 41 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 35, 40, 41 ve 42 nci maddeleri yayımı
tarihinde,
b) (Değişiklik: 11.7.2013 - 28704) Diğer maddeleri 8/6/2015 tarihinde, yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 42 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı
yürütür.
Ek-1
Jenerik Kirletici Sınır Değerler
Listesi
JENERİK KİRLETİCİ SINIR DEĞERLERİ LİSTESİ a |
Kirletici |
CAS No |
Toprağın yutulması ve deri teması yoluyla emilim |
Uçucu maddelerin dış ortamda solunması |
Kaçak tozların dış ortamda solunması |
Kirleticilerin yeraltı suyuna taşınması ve yeraltı suyunun içilmesi 1 (mg/kg fırın kuru toprak) |
|||||||
|
|
(mg/kg fırın kuru toprak) |
(mg/kg fırın kuru toprak) |
(mg/kg fırın kuru toprak) |
SF = 10 |
SF = 1 |
||||||
ORGANİKLER |
||||||||||||
Akrilamid |
79-06-1 |
0,1 |
e |
- |
i |
- |
|
0,00003 |
e,g |
0,000003 |
e,g |
|
Akrilonitril |
107-13-1 |
1 |
c,e |
0,3 |
e |
- |
|
0,0003 |
e,g |
0,00003 |
e,g |
|
Akrolein |
107-02-8 |
39 |
b,c |
0,2 |
b |
- |
|
0,04 |
b,g |
0,004 |
b,g |
|
Aldrin |
309-00-2 |
0,03 |
e |
- |
i |
- |
|
0,008 |
e,g |
0,0008 |
e,g |
|
Antrasen |
120-12-7 |
17203 |
b |
- |
f |
- |
|
4490 |
b,g |
449 |
b,g |
|
Asenaften |
83-32-9 |
3441 |
b |
- |
f |
- |
|
272 |
b,g |
27 |
b,g |
|
Aseton (2-Propanon) |
67-64-1 |
70393 |
b,c |
- |
f |
- |
|
67 |
b,g |
7 |
b,g |
|
Atrazin |
1912-24-9 |
2 |
e |
- |
f |
- |
|
0,01 |
h |
0,001 |
h |
|
Benz(a)antrasen |
56-55-3 |
0,6 |
e |
- |
f |
- |
|
0,4 |
e,g |
0,04 |
e,g |
|
Benzen |
71-43-2 |
12 |
c,e |
1 |
e |
- |
|
0,006 |
ı |
0,0006 |
ı |
|
Benzidin |
92-87-5 |
0,002 |
e |
- |
i |
- |
|
0,00002 |
e,g |
0,000002 |
e,g |
|
Benzo(a)piren |
50-32-8 |
0,06 |
e |
- |
f |
- |
|
0,1 |
e,g |
0,01 |
e,g |
|
Benzo(b)floranten |
205-99-2 |
0,6 |
e |
- |
f |
- |
|
1 |
e,g |
0,1 |
e,g |
|
Benzo(k)floranten |
207-08-9 |
6 |
e |
- |
f |
- |
|
14 |
e,g |
1 |
e,g |
|
Benzoik asit |
65-85-0 |
244420 |
b |
- |
f |
- |
|
334 |
b,g |
33 |
b,g |
|
Bis(2-etilhekzil)fitalat |
117-81-7 |
35 |
e |
- |
f |
- |
|
16 |
e,g |
2 |
e,g |
|
Bis(2-kloroetil)eter |
111-44-4 |
0,6 |
c,e |
0,3 |
e |
- |
|
0,0001 |
e,g |
0,00001 |
e,g |
|
Bis(2-kloroetoksi)metan |
111-91-1 |
183 |
b |
- |
f |