TEHLİKELİ ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
Bu Yönetmelik, 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı Resmî Gazete’de
yayınlanmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak, Tanımlar, İlkeler
Madde 1 -
Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli atıkların, üretiminden nihai bertarafına
kadar;
a) İnsan sağlığına ve çevreye
zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı biçimde alıcı ortama verilmesinin
önlenmesine,
b) Üretiminin ve taşınmasının
kontrolünün sağlanmasına,
c) İthalinin yasaklanmasına ve
ihracatının kontrolüne,
d) Yönetiminde gerekli teknik ve
idari standartların sağlanmasına,
e) Üretiminin kaynağında en aza
indirilmesine,
f) Üretiminin kaçınılmaz olduğu
durumlarda, üretildiği yere en yakın mesafede bertaraf edilmesine,
g) Yeterli bertaraf tesisi
kurulması ve bu tesislerin çevresel bakımdan sağlıklı bir şekilde kontrolüne,
h) Çevreyle uyumlu yönetiminin
sağlanmasına,
yönelik prensip, politika ve
programların belirlenmesi için hukuki ve teknik esasları kapsar.
Kapsam
Madde 2 -
Bu Yönetmelik, (EK 7) de tehlikeli atık olarak sınıflandırılan, (EK 5) te
listelenmiş olan ve tehlikeli kabul
edilen özelliklerinden birini veya birden fazlasını gösteren ve bu H3 ten H8’e
kadar olan keza H10 ve H 11 bakımından
ise (Ek 6) daki eşik konsantrasyonlarının üzerinde bir değere sahip atıkların
üretimi, toplanması, geçici olarak depolanması, ara depolanması, taşınması,
geri kazanılması, bertaraf edilmesi, ithali ve ihracatına ilişkin yasak,
sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri, yapılacak denetimleri, tabi
olunacak hukuki ve teknik sorumlulukları kapsar.
Yerli ve yabancı bayraklı gemilerin ve diğer deniz
araçlarının normal faaliyetlerinden kaynaklanan atıkların liman kabul
tesislerine veya atık toplayıcı gemilere boşaltılması bu Yönetmelik kapsamı
dışında olup, bu atıklar için 24/6/1990 tarihli ve 20558 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin
Önlenmesi Hakkında Uluslararası Sözleşme (MARPOL 73/78) hükümleri uygulanır.
Dayanak
Madde 3 - (Değişiklik: 5.11.2013 - 28812) Bu Yönetmelik 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (i) bentleri, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 8, 11 ve 12 nci maddeleri ile 28/12/1993 tarihli ve 3957 sayılı Kanun ile uygun bulunan ve 15/5/1994 tarihli ve 21935 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Sınırlar Ötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesinin 3 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Madde 4 -
Bu Yönetmelikte geçen terimlerden;
Bakanlık: (Değişiklik: 5.11.2013 - 28812) Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
Kanun: 2872 sayılı Çevre
Kanununu,
Tehlikeli Atık: Bu Yönetmelikte
tehlikeli atık, atık olarak ifade edilecektir. (EK 7) de (A) işareti ile
gösterilmiş atıkların herhangi tehlikeli atık konsantrasyonuna bakılmaksızın
tehlikeli atık sınıfına girerken, aynı listede (M) işareti ile gösterilmiş
atıklar (EK 6) da verilen tehlikeli atıkların eşik konsantrasyonu üzerinde bir
değere sahipse tehlikeli atıktır. Ayrıca doğal karakterleri yada oluşmalarına
neden olan aktiviteye bağlı olarak (EK 3-A) da bulunan veya (EK 3-B) de bulunup
(EK 4) de verilen maddeleri içeren atıkların, (EK 5) teki özelliklerden bir
veya birkaçına sahip olmaları ve (EK 6) da
verilen tehlikeli özellikleri göstermeleri durumunda tehlikeli atık olarak
sınıflandırılan atıkları,
Bertaraf: (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) 5/7/2008 tarihli ve 26927 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin EK-II A’sında yer alan işlemlerden herhangi birini veya birkaçını,
Bertaraf Tesisi: (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Atık Yönetimi Genel
Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-II A’da sıralanan
işlemlerden bir veya birkaçını yapmak üzere kurulmuş tesisi,
Atık Yönetimi: Atığın kaynağında
azaltılması, özelliğine göre ayrılması, toplanması, geçici depolanması, ara
depolanması, geri kazanılması, taşınması, bertarafı ve bertaraf işlemleri
sonrası kontrolü ve benzeri işlemleri,
Tehlikeli Atık Yönetim Planı:
Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısa
ve uzun vadeli program ve politikaları,
Acil Durum Planı: Tesiste ve
taşıma işlemleri esnasında olabilecek kazayı sonuçlarıyla birlikte
değerlendirerek kaza oluşumunda tesiste ve civarında yapılacak işlemleri
ayrıntılı olarak belirleyen planı,
Üretici: (Ek 7) de yer alan
faaliyetler sırasında tehlikeli atık üreten gerçek ve tüzel kişiler, atığı
üretenin bilinmemesi durumunda ise bu atıkları zilyetliğinde veya mülkiyetinde
bulunduran gerçek ve tüzel kişileri,
Bertaraf Eden: Atıkların bertaraf
işlemini yapan veya yaptıran gerçek ve tüzel kişileri,
İhracatçı: İhracatçı devletin
yetkisi altında atıkların ihracatını yürüten gerçek ve tüzel kişileri,
İthalatçı: İthalatçı devletin
yetkisi altında atıkların ithalatını yürüten gerçek ve tüzel kişileri,
Transit Devlet: Atıkların
sınırlar ötesi hareketi sırasında transit geçtiği veya geçmesini planlandığı
devleti,
Yasadışı Trafik: Atıkların 47 nci
maddede belirtildiği şekilde sınırlar ötesi hareketini,
Taşıyıcı: Yurtiçi ve yurt dışında
atıkların taşınması işleminin tümünü veya bir bölümünü gerçekleştiren gerçek ve
tüzel kişileri,
Atıkların Sınırlar Ötesi
Hareketi: İhracatçı, ithalatçı ve transit devletlerden en az birinde tehlikeli
olarak görülen atıkların bir devletten başka bir devlete sevk edilmesini,
Bildirim: Atıkların sınırlar
ötesi hareketinde, Ek 10 da yer alan bilgi, beyan ve formu kullanarak yapılan
başvuruyu,
Atık Taşıma Formu: Üretici ve
taşıyıcı tarafından ortak doldurulacak, üretim noktasından atık bertaraf
tesisine kadar kayıt ve beyanları içeren, (Ek 9 A-B) de yer alan formları,
Atık Beyan Formu: (Ek 8) de yer
alan formu,
Kompresibilite (Dpr):
Mineral sızdırmazlık tabakasında ince taneli zemin sıklığını,
Ön Lisans: (R.G 30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır)
Geçici Çalışma İzni:
(R.G 30.3.2010 / 27537 ile
yürürlükten kaldırılmıştır)
Lisans: (R.G
30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır)
İnert Atık:
Fiziksel, kimyasal veya biyolojik olarak önemli derecede herhangi bir değişime
uğramayan, çözünmeyen, yanmayan, fiziksel veya kimyasal olarak reaksiyona
girmeyen, biyolojik bozulmaya uğramayan veya temas ettiği maddeleri çevreye
veya insan hayatına zarar verecek şekilde etkilemeyen ve toplam sızıntı
kabiliyeti ve ekotoksisitesi önemsiz miktarda olan, özellikle yüzey ve yeraltı
suyu kirliliği tehlikesi yaratmayan maddeleri,
Ara Depolama: Atıkların geri kazanım ve nihai bertaraf
tesislerine ulaştırılmadan önce atık miktarı yeterli kapasiteye ulaşıncaya
kadar güvenli bir şekilde depolanmasını,
Geçici Depolama:
Atıkların ara depolama, geri kazanım ve nihai bertaraf tesislerine
ulaştırılmadan yada tesiste tekrar kullanmadan önce, atık üreticisi tarafından
tesis içinde, tesis içinde uygun yer bulunmaması durumunda üreticiye ait uygun
bir alanda güvenli bir şekilde depolanmasını,
Meskun Mahal:
Üst ölçek planlarına uygun olarak imar planı ile belirlenmiş ve iskan edilmiş
alanı,
(Ek Tanım: 30.3.2010 / 27537) Geri kazanım: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin
Yönetmeliğin EK-II B’sinde yer alan işlemlerden herhangi birini veya birkaçını,
(Ek Tanım: 30.3.2010 / 27537) Geri
Kazanım Tesisi: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer
alan EK-II B’de sıralanan işlemlerden bir veya birkaçını yapmak üzere kurulmuş
tesisi,
(Ek Tanım: 30.3.2010 / 27537) Çevre Lisansı: 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelikte düzenlenen lisansı,
(Ek Tanım: 30.3.2010 / 27537) Atık Beyan Formu: Atık üreticileri tarafından doldurulması gereken web tabanlı programda yer alan formu,
ifade eder.
İlkeler
Madde 5 -
Atıkların yönetimine ilişkin ilkeler şunlardır;
a) Her türlü atığın ithali, bu
Yönetmeliğin 41 inci maddesinde belirtilen hükümler saklı kalmak kaydıyla
yasaktır,
b) Atıkların kaynağında en aza
indirilmesi esastır,
c) Atık yönetiminin her
safhasında sorumlu kişiler, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek
tedbirleri alırlar,
d) Atıkların yarattığı çevresel
kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı atık üreticileri, taşıyıcıları,
bertaraf edicileri kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar. Adı geçen
sorumluların, meydana gelen zararlardan ötürü genel hükümlere göre de tazminat
sorumluluğu saklıdır.
e) Atıkların yönetiminden
kaynaklanan her türlü çevresel zararın giderilmesi için yapılan harcamalar
kirleten öder prensibine göre atıkların yönetiminden sorumlu olan gerçek ve
tüzel kişiler tarafından karşılanır. Atıkların yönetiminden sorumlu kişilerin
çevresel zararı durdurmak, gidermek ve azaltmak için gerekli önlemleri almaması
veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve
kuruluşlarınca yapılan gerekli harcamalar 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü
Hakkında Kanun hükümlerine göre atıkların yönetiminden sorumlu olanlardan
tahsil edilir,
f) Atıkların, Bakanlıktan lisans almış
bertaraf tesisleri dışında üçüncü kişiler tarafından ticari amaçlar ile
toplanması, satışı ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarak
yakılması yasaktır,
g)Atıklar fiziksel, biyolojik ve
kimyasal ön işlemler haricinde kesinlikle doğrudan başka bir madde veya atıkla
karıştırılamaz ve seyreltilemez,
h) Bertaraf tesislerine tehlikeli
atıkla karışık atık gelmesi durumunda öncelikle ayrıştırılmalıdır.
Ayrıştırmanın mümkün olmadığı durumda atığın tamamı tehlikeli atık olarak
bertaraf edilmelidir.
ı) Atıkların geçici depolanması
işleminin atığı üreten tesis içinde yapılması esastır. Ancak tesis içinde uygun
yer bulunamaması durumunda üreticiye ait, gerekli koşullara sahip uygun bir
alanda geçici depolama yapılması mümkündür.
(Ek Bent: 30.3.2010 / 27537) i) Tehlikeli atık geri kazanım ve bertaraf tesisleri için çevre lisansı alınması zorunludur. Çevre lisansı alınması işlemlerinde Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik esasları uygulanır.
j) (Ek Bent: 5.11.2013 / 28812) Tehlikeli atıklar lisanslı araçlarla taşınır. Tehlikeli atıkların taşınmasına ilişkin hususlar Bakanlıkça diğer düzenleyici işlemler ile belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki ve
Sorumluluklar
Bakanlığın görev ve yetkileri
Madde 6 -
Bakanlık;
a) Kanun gereğince atıkların
çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlayan program ve politikaları
saptamak, bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik işbirliği ve koordinasyonu
sağlamak, valiliklerden bölgesel yıllık rapor, izin, tesis kapatma onayı gibi
her türlü bildirimi almak ve değerlendirmekle ve gerekli denetimleri yapmakla,
b) Bölgesel boyutta atık yönetim
planı yapmak ve halkın bilgilenmesini sağlamakla,
c) Atıkların sınırlar ötesi
taşınımı ve bertarafına ilişkin uluslararası çalışmaları yürütmek, ilgili
bildirim ve taşımacılık belgelerini değerlendirmek, atık ihracatına ilişkin
faaliyetleri onaylamak, uluslararası bilgi değişimini sağlamak, herhangi bir
kaza durumunda diğer ülkeleri haberdar etmekle,
d) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Atık Yönetimi Genel
Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-IV’te (M) işareti ile
bulunan, ancak tehlikeli atık olmadığı iddia edilen atıkların tehlikeli
özelliklerden bir ya da birkaçını içerip içermediğinin Bakanlıkça
yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlara ait laboratuvarlar ve/veya uluslararası
kabul görmüş kuruluşlarca yapılan analizlerle üretici tarafından tespitini
sağlatmakla,
e)
(R.G 30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten
kaldırılmıştır)
f) (R.G 30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır)
g) Atık bertaraf tesisleri için acil önlem planlarının
hazırlanmasında genel ilke ve prensipleri belirlemekle,
h) Kapatılan bertaraf tesislerinin yirmi yıl boyunca
denetlenmesini sağlamakla,
ı) Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimine
ilişkin teknoloji ve yönetim sistemlerinin kurulmasında ulusal ve uluslararası
koordinasyonu sağlamakla,
(Ek Bent: 30.3.2010 / 27537) i) Atık beyan formunun internet yoluyla doldurulmasını
sağlayacak programı hazırlamak/hazırlatmak ve programın kullanım esaslarını
talimatla belirlemekle,
yükümlüdür.
Mülkü
Amirlerce Alınacak Tedbirler
Madde 7 – Mahallin en büyük mülki amiri;
a) İl sınırlarında atık yönetim planlarının mahalli
çevre kurullarınca uygulanmasını sağlamakla,
b) Kurulacak
bertaraf tesislerinin yer seçimiyle ilgili başvuruları mahalli çevre kurulunun
görüşünü alarak Bakanlığa iletmekle,
c) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Ayda bin
kilogramdan fazla atık üreten atık üreticisinin atıklarını, çevre lisansı almış
tesislere en fazla altı ayda bir
sevkinin yapılması koşuluyla geçici
depolama sahasına süresiz izin vermekle ve bu faaliyeti altı aylık dönemlerde
denetlemekle,
d) (Değişiklik: 5.11.2013 / 28812) Atık taşıma formları ile ilgili olarak Bakanlıkça çıkarılacak düzenlemelerle belirlenen işlemleri yerine getirmekle,
e) İl sınırları içinde faaliyette bulunan ve bu
Yönetmelik kapsamına giren tesisleri tespit ederek Bakanlığa bildirmekle ve
periyodik olarak denetlemekle,
f) (Değişiklik: 5.11.2013 / 28812) Atık taşınması ile ilgili faaliyet gösteren firma ve araçlara Bakanlıkça diğer düzenleyici işlemler ile belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda taşıma lisansı vermek, bu lisansı kontrol etmek, iptal etmek veya yenilemekle,
g) İl sınırları içinde atık taşıması sırasında meydana
gelebilecek kazalarda her türlü acil önlemi almak ve gerekli koordinasyonu
sağlamak ve kaza raporlarını yıllık olarak değerlendirerek Bakanlığa
bildirmekle,
h) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) İl sınırları içinde
bulunan tehlikeli atık ara depolama, geri kazanım tesisi ve/veya bertaraf
tesislerinin Bakanlıkça verilen çevre lisansı belgelerindeki koşullar
doğrultusunda işletilmelerini sağlamak, bu amaçla gerekli denetimleri yapmak,
tesislerin işletme bilgi, belge ve teknik raporlarını düzenli olarak kontrol
etmek, değerlendirmek ve Bakanlığa rapor etmek, tesisin çevre lisans
koşullarına uygun çalışmadığının tespiti halinde gerekli yasal işlemleri yapmak
ve Bakanlığa bilgi vermekle,
ı) Tehlikeli atık bertaraf tesisi kurulması için
belirlenen yer mücavir alan dışında ise, bu yerin imar planına işlenmesini
sağlamakla,
j) Atık üreticisinin tesisinden kaynaklanan atıklara
ilişkin hazırlamış olduğu atık yönetim planlarını onaylamakla,
k) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Üreticilerin göndermekle yükümlü olduğu bir önceki
yılın bilgilerini içeren atık beyan formunu değerlendirmek ve gerekli düzeltmelerin yapılmasını sağlamakla,
l) Atık
üreticisinin ve belediyenin atık yönetim planlarını esas alan üç yıllık il tehlikeli atık yönetim planını hazırlayarak
Bakanlığa rapor halinde sunmakla,
ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.
Mahalli
İdarelerce Alınacak Tedbirler
Madde 8 - Belediyeler, Büyükşehirlerde ise Büyükşehir
Belediyeleri;
a) Evlerden kaynaklanan tehlikeli atıkların yönetimine
ilişkin plan ve programlarını bu yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden
itibaren altı ay içinde hazırlamakla ve kurulacak sistemi öneri halinde mahalli
çevre kuruluna sunmakla,
b) Atık üreticileri ve bertarafçıları ile beraber veya
istemesi durumunda ayrı olarak atık bertaraf tesislerini kurmak veya
kurdurmakla,
c) Atıkların bertarafına ilişkin tesisler ile ilgili
plan ve projeler hakkında valiliğin uygun görüşü ile birlikte Bakanlığın
onayını almakla,
d) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Belediye ve mücavir
alan sınırları içinde faaliyette bulunan çevre lisansı almış atık geri kazanım
ve bertaraf tesislerinin inşası ve işletilmesinde bu Yönetmelikte belirtilen
yükümlülük çerçevesinde gerekli önlemleri almak veya aldırmakla,
e) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Atıkların taşınması
ile geri kazanım ve bertaraf konusunda çevre lisansı almış kişi ve kuruluşlar
ile yapacakları sözleşmelerde bulunduğu ilin valiliğinin uygun görüşünü almak,
yapılan faaliyetin söz konusu sözleşmelere uygunluğunu denetlemek ve bu konuda
Bakanlığa bilgi vermek üzere bağlı olduğu valiliğe rapor vermekle,
f) Tehlikeli atık bertaraf tesisi kurulması için
belirlenen yer mücavir alan içinde ise, bu yerin imar planına işlenmesini
sağlamakla,
g) Belediye ve mücavir alan sınırları içinde faaliyette
bulunan ve tehlikeli atık üreten tüm tesislere inşaat ve işletme ruhsatı
verilmesi aşamasında, tehlikeli atıkların bertarafının bu Yönetmelik hükümleri
doğrultusunda sağlandığının tesis sahibi tarafından belgelenmesini sağlamakla,
h) Gerçek ve tüzel kişilerce kurulacak ortak atık
bertaraf tesislerinin planlanması, inşaatı ve işletilmesi aşamalarında
yapılacak çalışmaları desteklemekle,
ilgili tedbirlerin alınmasını sağlar.
Atık
üreticisinin yükümlülükleri
Madde 9 - Atık üreticisi;
a) Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde
gerekli tedbirleri almakla,
b) Atıkların insan sağlığı ve çevreye yönelik zararlı
etkisini, bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak en aza düşürecek şekilde atık
yönetimini sağlamakla, üç yıllık atık yönetim planını bu Yönetmeliğin yürürlüğe
giriş tarihinden itibaren altı ay içinde hazırlayarak valilikten onay almakla,
c) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, atıklarını
tesislerinde geçici olarak depolaması durumunda
valilikten izin almakla,
d) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Ürettiği atıklarla ilgili kayıt tutmakla, atığını
göndereceği çevre lisansı almış olan
geri kazanım ya da bertaraf tesisinin istemiş olduğu uluslararası kabul
görmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla,
e) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Atık Yönetimi
Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-IV’te (M) işareti ile
bulunup EK-III B’de belirtilen özellikleri içermediği öne sürülen atıklar için
bu atıkların tehlikeli olmadığını Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlara
ait laboratuvarlar ve/veya uluslararası kabul görmüş kuruluşlarca yapılan
analizlerle Bakanlığa belgelemekle,
f) Atığın niteliğinin belirlenmesi için yapılan
harcamaları karşılamakla,
g)
(Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Atık beyan formunu her yıl takip eden yılın en geç
Mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait bilgileri içerecek şekilde Bakanlıkça
hazırlanan web tabanlı programı kullanarak doldurmak, onaylamak ve çıktısını
almak ve beş yıl boyunca bir nüshasını
saklamakla,
h) Atık depolanması veya bertarafının tesis dışında
yapılması durumunda; (Ek 9 A-B) deki bilgileri içeren taşıma formunu doldurmak
ve öngörülen prosedüre uymakla,
ı) Atık taşımacılığında mevcut uluslararası
standartlara uymakla,
j) Atığı bertaraf tesisinin kabul etmemesi durumunda
taşıyıcıyı başka bir tesise göndermekle veya taşıyıcının atığı geri getirmesini
ve bertarafını sağlamakla,
k) Bu Yönetmelikteki esaslara uygun olarak atıkların
bertaraf edilmesi amacıyla belediyelerle ya da gerçek ve tüzel kişilerle ortak
atık bertaraf tesisleri kurmak ve gerekli harcamalara katkıda bulunmakla,
l) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Atıklarını bu
Yönetmelikteki esaslara uygun olarak kendi imkanları ile veya çevre lisansı
almış atık bertaraf tesisinde gerekli harcamaları karşılayarak veya
belediyelerle ya da gerçek ve tüzel kişilerle kurulacak ortak atık bertaraf tesislerinde bertaraf etmek veya
ettirmekle,
m) Atıkların fabrika sınırları içinde tesis ve
binalardan uzakta beton saha üzerine yerleştirilmiş sağlam, sızdırmaz,
emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara uygun konteynırlar
içerisinde geçici olarak muhafaza etmekle, konteynırların üzerinde tehlikeli
atık ibaresine yer vermekle, depolanan maddenin miktarını ve depolama tarihini
konteynırlar üzerinde belirtmekle, konteynırların hasar görmesi durumunda
atıkları, aynı özellikleri taşıyan başka bir konteynıra aktarmakla,
konteynırların devamlı kapalı kalmasını sağlamakla, atıklarını kimyasal
reaksiyona girmeyecek şekilde geçici depolamakla,
n) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Ayda bin kilograma kadar atık üreten üretici
biriktirilen atık miktarı altı bin kilogramı geçmemek kaydı ile valilikten izin
almaksızın atıklarını arazisinde en fazla yüz seksen gün geçici depolayabilir.
Bu durumda herhangi bir tehlike halinde arazide önlem alabilmek için en az bir
kişiyi görevlendirmekle ve bu kişinin iletişim bilgilerini valiliğe
bildirmekle,
o) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak geri kazanım ve
bertaraf tesislerine gönderilmeden önce kendi atıklarını gerekli önlemleri
alarak fiziksel, kimyasal veya biyolojik işlemlerle zararsız hale getirmek,
bakiye atık oluşuyor ise uygun şekilde çevre lisansı almış bertaraf ve geri
kazanım tesisine götürmekle veya gönderilmesini sağlamakla,
p) Tesis içinde atıkların toplanması taşınması ve geçici
depolanması gibi işlemlerden sorumlu olan çalışanların sağlığı ve emniyeti ile
ilgili her türlü tedbiri almakla,
r) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve
bunun gibi olaylar sunucu meydana gelen kirliliğin önlenmesi amacıyla, atığın
türüne bağlı olarak olayın vuku bulduğu andan itibaren en geç bir ay içinde
olay yerinin eski haline getirilmesi ve tüm harcamaların karşılanmasıyla,
s) Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve
bunun gibi olaylar vuku bulduğunda
valiliği bilgilendirmek ve kaza tarihi, kaza yeri, atığın tipi ve miktarı, kaza
sebebi, atık bertaraf işlemi ve kaza
yerinin rehabilitasyonuna ilişkin bilgileri içeren raporu valiliğe
sunmakla,
t) (Değişiklik:
30.3.2010 / 27537) Faaliyetlerine yönelik inşaat ve işletme ruhsatı
alınması aşamasında, tehlikeli atıklarının bu Yönetmelik hükümleri
doğrultusunda bertarafının sağlanacağını belgelemekle,
yükümlüdür.
(Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Geri kazanım ve
bertaraf edenin yükümlülükleri
Madde 10 - Bertaraf eden;
a) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Tehlikeli atık bertaraf ve geri kazanım tesisleri için
çevre lisansı alınması işlemlerinde Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmelik esaslarına uymakla,
b) (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Çevre lisansı
kapsamında belirlenen şartlara uymakla,
c) (R.G 30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
d) (R.G 30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
e) İşletme planını her yıl Bakanlığa sunmakla,
f) Atığın tesise girişinde bertaraf işleminden önce
atığın fiziksel ve kimyasal analizini yapmakla, atığın taşıma formunda
belirtilen atık tanımına uygunluğunu tespit etmekle,
g) Tesisin işletilmesi ile ilgili her bölümün işletme
planını yaparak uygulamakla,
h) Tesisin risk taşıyan bölümlerinde çalışan personelin
her türlü güvenliğini sağlamak, altı ayda bir sağlık kontrollerini yaptırmak ve
bu bölümlere izinsiz olarak ve yetkili kişilerin dışında girişleri önlemekle,
ı) Acil önlemlerle ilgili eğitimli personel bulundurmak
ve acil durum söz konusu olduğu zaman Bakanlığa bilgi vermekle,
j) Kabul ettiği atığın taşıma formunu imzalamak ve otuz
gün içinde üreticiye göndermekle,
k) Atık taşıma formu ile ilgili olarak üretici ile
arasında uyuşmazlık çıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün
içinde, uyuşmazlığı Bakanlığa bildirmekle,
l) Taşıma formu olmaksızın atık kabul etmesi halinde
Bakanlığa bilgi vermekle,
m) Tesisin işletilmesi ile ilgili Bakanlığın öngördüğü
işleri yapmakla,
n)Tesisin kapatılması için kapatma planı yaparak yüz
seksen gün önceden Bakanlığa bildirmekle,
o) Tesisin kapatılmasından sonra 37 ve 40 ıncı maddelerde öngörülen işleri yapmakla,
p) Atık üreticisi tarafından bertaraf tesislerine
ödenecek atık bedelini, atık kategorileri ve bertaraf yöntemlerine göre, bertaraf
tesisinin bulunduğu bölgede yer alan illerin sanayi odaları temsilcileri,
sanayi odalarının bulunmadığı illerde ticaret ve sanayi odaları temsilcileri
ile birlikte belirlemekle,
r) Faaliyetleri hakkında atığın tesise kabul tarihi,
atığın kaynağı, miktarı, taşınım türü ve bertaraf/geri kazanım yöntemi gibi
bilgileri içeren yıllık raporlarını
valiliğe göndermek ve 5 yıl boyunca saklamakla,
yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Taşıma İle İlgili
Hükümler
Atıkların
taşınması
Madde 11 -
(R.G. 5.11.2013 / 28812 ile yürürlükten
kaldırılmıştır)
Araçlarda
taşıma formu bulundurma zorunluluğu
Madde 12 -
(R.G. 5.11.2013 / 28812 ile yürürlükten
kaldırılmıştır)
Atık
taşıyıcılarının lisans alma zorunluluğu
Madde 13 -
(R.G. 5.11.2013 / 28812 ile yürürlükten
kaldırılmıştır)
Lisanslı
araçla taşıma muafiyeti
Madde 14-
(R.G. 5.11.2013 / 28812 ile yürürlükten
kaldırılmıştır)
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Atıkların Geri
Kazanımı ve Bertarafına İlişkin Hükümler
Madde 15 - Atıkların geri kazanılması ve tekrar kullanılması
esastır. Atıkların alternatif hammadde olarak kullanılmalarına ilişkin teknik
ve idari hususlar Bakanlık tarafından çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.
Atıkların geri kazanılmasının ve tekrar kullanılmasının
mümkün olmadığı durumlarda atıklar, çevre ve insan sağlığına zarar vermeden
bertaraf edilir. Bertaraf sistemleri (Ek 5) deki tehlikeli kabul edilen
atıkların özelliklerine ve uygun teknolojilere göre seçilir. (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-II A ve EK-II
B’de belirtilen tüm geri kazanım ve bertaraf işlemlerini gerçekleştirmek
isteyen gerçek ve tüzel kişiler Bakanlıktan çevre lisansı almakla yükümlüdür.
Bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde kurulmuş nihai bertaraf tesisleri
kurulduğu zaman meskun mahal dışında ise ve meskun mahale mesafesi bin metreden
fazla ise, valilik/ belediye tarafından
imar planlarında değişiklik yaparken meskun mahale olan mesafeyi dikkate
almakla yükümlüdür. Ancak ömrü dolmuş tesisler için bu sınır geçerli değildir.
Geri
kazanım
Madde 16- Atıkların ekonomiye katkı sağlamak ve
nihai bertarafsa gidecek atık miktarının azaltılması amacıyla geri kazanılması esastır. Atıkların geri
kazanımında (Ek 2-B) de verilen işlemlerden herhangi biri uygulanır. Tehlikeli
atık geri kazanım işleminden sonra elde edilen ikincil hammaddenin ürün
niteliğinde olduğunun akredite laboratuvarlar ve/veya uluslar arası kabul
görmüş kuruluşlarca yapılan analizlerle
belgelenmesi zorunludur.Geri kazanım işlemi sonucunda bakiye atık oluşuyor ise,
bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertarafı sağlanmalıdır.
Fiziksel,
kimyasal ve biyolojik ön işlemler
Madde 17 - Atıklar, değerlendirilmesi, düzenli depolanabilmesi
veya çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi için fiziksel, kimyasal veya
biyolojik işlemlere tabi tutulurlar. Tehlikeli atığın bu işlemler sonucunda
inert hale getirildiğinin veya (EK 5) te verilen tehlikeli kabul edilen
atıkların özelliklerini taşımadığının veya (Ek 11-A) ya göre tehlikesiz atık
olarak depolanabilirliğinin belgelenmesi zorunludur. Bu işlemler sonucunda
bakiye atık oluşuyor ise, bu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde bertarafı
sağlanmalıdır.
Derine
enjeksiyon
Madde 18 –
Pompalanabilir nitelikteki sıvı atıklar jeolojik ve hidrojeolojik açıdan uygun olan kuyulara, tuz kayaçlarına veya doğal
olarak bulunan boşluklara enjeksiyon işlemi ile bertaraf edilebilir. (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Bu yöntem ile atığı bertaraf etmek isteyen gerçek
ve/veya tüzel kişiler alanın uygunluğunun belirlenmesi veya tespiti amacıyla
fizibilite raporu hazırlatıp Bakanlığa sunmak ve çevre lisansı almakla
yükümlüdür. Derine
enjeksiyon işlemine ilişkin hususlar Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile
belirlenir.
Sürekli
depolama
Madde 19- Terkedilmiş kapalı maden ocaklarında
atıkların konteynırlar içinde depolanması mümkündür. Bu yöntem ile atığı
bertaraf etmek isteyen gerçek ve/veya tüzel kişiler ocağın uygunluğunun
belirlenmesi veya tespiti amacıyla üniversite , kurum/ kuruluşa fizibilite
raporu hazırlatıp Bakanlığa sunmak ve izin almakla yükümlüdür. Sürekli
depolama işlemine ilişkin hususlar
Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.
Yakma
Madde 20 - (R.G
30.10.2010 / 27744 ile yürürlükten kaldırılmıştır)
Deneme
yakması
Madde 21 - (R.G
30.10.2010 / 27744 ile yürürlükten kaldırılmıştır)
Düzenli depo
tesisleri
Madde 22 - Depolama işlemi sırasında alınan önlemlerin yeterli
olduğu veya atığın özelliği sebebi ile depolama işleminde çevrenin olumsuz
yönde etkilenmeyeceğinin ispat edilmesi hallerinde, atıklar depolanabilir veya
bu amaçla depo tesisi kurulmasına izin verilebilir. Bu durumda da (Ek 11-A) da
belirtilen sınır değerler aşılamaz. (Ek 11-A) da belirtilen çeşitli
parametrelerin sınır değerlerinin sağlanmaması halinde atıklar, fiziksel,
kimyasal veya biyolojik işlemlere tabi tutulduktan ve (Ek 11-A) da belirtilen değerler sağlandıktan sonra
düzenli depo tesisinde depolanır. Depo tesisine gidecek olan atıkların % 65'den
fazla su içermesi yasaktır.
Tehlikeli atıklar evsel katı atıklardan ayrı
olarak işleme tabi tutulur ve depolanır.
Tek tür atık
depo tesisleri
Madde 23 - Ön işleme rağmen (Ek 11-A) da belirtilen depolanabilme
kriterlerini sağlamayan tek bir atık türü veya birbirine yakın özellikteki
atıklar özel depo tesisinde depolanabilir. Bu durumda, atığın çeşidine bağlı
olarak, Bakanlık, depo tesisleri için istenen asgari şartların yanında başka
şartlar istemeye yetkilidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ara Depolama ve
Arıtım Tesisleri ile İlgili Hükümler
Ara depolama
tesisleri
Madde 24 – (Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Nihai bertaraf veya geri kazanım için uygun yer
bulunamaması durumunda ya da çevre lisansı almış geri kazanım ve bertaraf tesislerine ulaştırılmadan önce atık
miktarının yeterli kapasiteye ulaşması amacıyla atıklar ara depolarda
depolanabilir. Bu depolarda bekleme süresi bir yılı aşamaz. Ancak bu süre
zorunlu hallerde Bakanlığın uygun görüşü ile uzatılabilir. Ara depolama
tesisleri için Bakanlıktan çevre lisansı alınması zorunludur.
Ara depolama ve işleme tesislerinde;
a) Giriş, depolama ve çalışma kısımları,
b) Yangın söndürme sistemleri,
c) Boruların, hazne ve kapların temizlenmesi için
temizleme sistemleri,
d) Taşan ve dökülen atıkların toplanması için yeterli
absorban, nötralizan,
bulunur.
Herhangi bir kaza halinde derhal müdahale edilebilmesi
için atık taşıyan borular ile depolama konteynırlarının yer üstüne tesisi
zorunludur. Kirli su kaçağının mümkün olduğu tesis bölgelerinde, kirli suyun
yer altına sızmaması ve etrafındaki toprakları kirletmemesi için gerekli sızdırmazlık
tedbirleri alınır.
Bölgeden atılan yıkama ve benzeri atık sular ayrı
olarak toplanır ve 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde yer alan sınır değerlere uygun
şekilde arıtılır. Bu tür arıtma tesislerinde üretilen arıtma katıları ve
çamurları bu Yönetmelik kapsamında bertaraf edilir.
Ara depolama tesisi dizaynına ilişkin hususlar Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirlenir.
Atıkların
tesis içinde taşınması
Madde 25 - Katı veya sıvı haldeki atıklar için atığın ve
işletmenin özelliğine göre uygun konteynır ve taşıma şekilleri işletmeler
tarafından belirlenir.
Kapların üzerine atığın çeşidi, kaynağı, miktarı ve
depolama tarihi ile ilgili bilgiler açık olarak yazılır.
Tesis içinde
alınacak güvenlik önlemleri
Madde 26 - İşleme tabi tutulacak veya geçici olarak depolanacak
atıklar, özel yerlerde kap veya hazneler içinde; uygulanacak fiziksel,
kimyasal, biyolojik işlemler ve yakma işlemlerine göre ayrı ayrı ve birbiri ile
kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde atık kod numarasına göre depolanır.
Ara depo veya işleme tesislerinin bekletme haznelerinin
çürümelere ve aşınmalara dayanıklı olması ve gerekli emniyet ve kontrol
sistemlerini ihtiva etmesi zorunludur.
ALTINCI BÖLÜM
(Değişiklik: 30.3.2010 / 27537) Geri Kazanım
ve Bertaraf Tesislerine Çevre Lisansı Alınması ile İlgili Hükümler
Bertaraf
tesislerine ön lisans verilmesi
Madde 27 - (R.G
30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
(Değişiklik: 30.3.2010 /
27537) Geri Kazanım
ve Bertaraf Tesislerine Çevre Lisansı Alınması
Madde 28 – Çevre
lisansı alınması aşamasında Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır. Söz konusu Yönetmeliğin Ek-3 C’sinde
yer alan Teknik Uygunluk Raporunda bu Yönetmeliğin Ek-19’unda verilen bilgi ve
belgelerin bulunması zorunludur.
Lisans iptali
Madde 29 - (R.G
30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
Bertaraf
tesislerine inşaat ruhsatı verilmesi
Madde 30- (R.G
30.3.2010 / 27537 ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
YEDİNCİ BÖLÜM
Düzenli Depolama Tesisleri İnşaatı ve
İşletilmesi
Yer seçimi
Madde 31 - Düzenli depolama tesisleri, karstik bölgelerde,
içme, kullanma ve sulama suyu temin edilen veya edilecek olan yeraltı suları
koruma bölgelerinde, taşkın riskinin yüksek olduğu bölgelerde, birinci sınıf
tarım arazileri, özel çevre koruma alanları ve milli parklarda kurulmaz,
kurulmasına ve işletilmesine izin verilmez.
Depolama tesislerinin yer seçiminde, seçilecek yerin
jeolojik, hidrolojik, jeoteknik özellikleri, yeraltı su seviyesi ve yeraltı
suyu akış yönleri, mevcut ve planlanan meskun mahal ile diğer yapılaşmalar,
akaryakıt, gaz ve içme-kullanma suyu naklinde kullanılan boru hatları, deprem
kuşakları ve tektonik koruma bölgeleri ile diğer zemin hareketleri, toprak
özellikleri ve kullanım durumu, hakim rüzgar yönü, trafik durumu dikkate
alınır. Depolama alanında gerilim hatları bulunamaz. Depolama tesislerinin en
yakın meskun mahale mesafesi bin metreden az olamaz. Depolama tesisi yeri
seçiminde yer altı suyu akış yönü dikkate alınır.
Depo zemini
Madde 32 - Depolama tesisinin oturacağı zemin doğal olarak
sıkışmış ve kalınlığı en az üç metre ve kompresibilitesi (Dpr) % 95'den büyük
olmak zorundadır ve maksimum yeraltı su
seviyesine mesafesi beş metreden az olamaz.
Uzun süreli
çevre emniyeti
Madde 33 - Depolama tesislerinin bulunduğu alanlar depo hizmet
süresini doldurduktan sonra yirmi yıl süre ile denetlenir ve en az elli yıl
süre ile iskana açılamaz.
Depo
tabanının teşkili
Madde 34- Depo tabanı, sızıntı suyunun yeraltı suyuna
karışmasını önleyecek şekilde düzenlenir. Bunun için mineral sızdırmazlık
tabakası (kil) ile plastik geçirimsizlik
tabakası birlikte kullanılır. Bu malzemelerle eşit düzeyde geçirimsizliği
sağlayacak diğer malzemeler de bu amaçla kullanılabilir. Bu tabanı
oluşturulurken geçirimlilik katsayısı (permeabilitesi) k≤1x10-9
m/sn. ve kalınlığı en az
Teşkil edilecek taban için örnek olarak (Ek 12-A) da
şematik kesit verilmiştir. Bu örneğe göre tabii zemin üzerine yerleştirilen
malzeme kil ise sızdırmazlık tabakasının kalınlığı en az 0.90 metredir. Bu
tabaka en fazla
Dren sistemi
teşkili
Madde 35 - Atık deposunda oluşan sızıntı suları, geçirimsiz
tabaka üzerine döşenen drenaj sistemi ile uzaklaştırılır. Nihai geçirimlilik
katsayısı k=1.10-4 m/s' den küçük olamaz. Depo tabanında yeteri
kadar dren borusu, ana toplayıcılar ve bacalar bulunmalıdır.
Toplanan sızıntı suyu, 31/12/2004 tarihli ve 25687
sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde öngörülen
deşarj limitlerini sağlayacak şekilde arıtılır.
Depo
tesislerine dolgu yapılması
Madde 36 - Depo gövdesinde depolanacak atıkların ve çıkan
sızıntı sularının birbiri ile çevreye ve ortama zarar verecek reaksiyon meydana
getirmemesi ve dolguların bunu temin edecek şekilde yapılması esastır. Bunun
için bazik ve asidik reaksiyon gösteren atıkların ayrı hücrelere depolanması ve
sızıntı sularının ayrı ayrı toplanması zorunludur.
Atık hücrelerinin üzeri bir örtü malzemesi ile
kaplanır, dolgu süresince girebilecek yağmur suyu miktarını azaltacak önlemler
alınır ve depo sahasının yağmur suyu ile dolması önlenir. Hücre, atık ile ilk
seferde dolmaz ise, ara örtü olarak kil ve plastik örtü ile örtülerek, benzer
türden atıklarla depolanacak şekilde hazırlanır. Dolgu çalışmaları sırasında,
şev stabilitesini ve araçlarla makinelerin kolayca manevra yapabilmelerini
sağlamak için atığın oluşturduğu eğim 1/3 olacak şekilde yapılır. Atığı getiren
araçların geçişleri drenaj sistemine zarar vermeyecek şekilde planlanır.
Koku ve toz çıkaran atıkların çevreyi olumsuz yönde
etkilemesini önleyecek şekilde önlemler alınır.
Depo tesisi işletmecileri, depo tabanının işlevini
yapıp yapmadığını, yüzey ve sızıntı suyunun miktar ve özelliklerindeki
değişimleri, depo gövdesi içindeki sıcaklık değişimlerini ve gövdedeki oturmayı
devamlı olarak ölçer. Bu konuda hangi kriterlerin hangi aralıkla ölçüleceği ve
ölçüm yöntemleri belirlenerek, işletme planı ile birlikte Bakanlığa lisans
başvurusu sırasında sunulur. Bakanlık lisans değerlendirmesi sırasında projede
bu yönde değişiklik yapabilir, kabul edebilir veya kısmen kaldırabilir.
Yıllık işletme raporlarında bu ölçümler ayrıntılı
olarak bulunmak ve istendiğinde işletmeciler tarafından Bakanlığa sunulmak
zorundadır.
Depo tesisi
üst örtüsünün teşkili
Madde 37- Depo tesisine dolgu işlemi tamamlandıktan sonra,
dolgu üst depo gövdesi yüzeysel su girmeyecek şekilde sızdırmaz hale getirilir.
(Ek 12-B) de yer alan tabakaların özellikleri aşağıda belirtilmiştir;
a) Atık üstündeki ilk örtü tabakası homojen ve
kohezyonsuz zeminden teşkil edilir ve tabaka kalınlığı
b) Depo gövdesinden gaz çıkışı söz konusu ise gaz dren
sistemleri yerleştirilir,
c) Sızdırmazlık temini için mineral sızdırmazlık
tabakası (kil) ile plastik geçirimsizlik
tabakası birlikte kullanılır. Bu malzemelerle eşit düzeyde geçirimsizliği
sağlayacak diğer malzemeler de bu amaçla kullanılabilir. Bu tabanın
geçirimlilik katsayısı (permeabilitesi) k═1x10-9 m/s' den
büyük olamaz. Mineral sızdırmazlık tabakası ile kullanılacak diğer yapay geçirimsizlik
malzemelerinin yeterli teknik kriterlere ve spesifikasyonlara haiz olduğunun
ulusal ve uluslar arası standartlara (CE, ISO; DIN,TSE ve benzeri) göre uygun
olduğunun ön lisans sürecinde Bakanlığa belgelenmesi zorunludur.
d) Drenaj tabakası geçirimlilik katsayısı k=1x10-4
m/s'den küçük olamaz,
e) Depo üst yüzeyinin nihai eğiminin en az % 5 ve eğer
plastik tabaka üzerinde sürtünmeyi artırıcı ilave özellikte maddeler yoksa en
fazla % 15 olması zorunludur,
f) Sızdırmaz tabaka üstüne serilen tarım toprağı bitki
çeşidine bağlı olarak değişmekle birlikte, kalınlığı bir metreden az olamaz,
g) Tarım toprağında erozyonu önlemek için gerekli
önlemler alınır,
h) Kapatılan sahanın civarında yeterli sayıda açılan
izleme kuyuları ile gaz ve sızıntı suyu ölçümleri aylık periyotlarla yapılır. Kayıtlar muhafaza
edilir.
Atık kabulü
Madde 38- Depo tesisinde uygun bir kayıt tutma, laboratuvar,
veri toplama, işletme ünitesi bulunur. Sahaya atık getiren bütün araçların
taşıma formları ve atıklarının analiz sertifikaları, gerektiğinde yeniden
analiz yapılarak atık kod numaralarına göre kontrol edilir. Hangi atığın hangi
hücreye depolanacağı atık taşıma formlarının üzerine yazılır. Kayıt belgelerine
atık niteliği de işlenir.
Düzenli depo
tesislerinin işletilmesi
Madde 39- Depo tesislerine gelen atıkların kontrolünde;
a) Atıkların depo tesislerinde depolanabilmesi için (Ek
11-A) da belirtilen depolanabilme şartları aranır. Bu sınır değerleri aşan
atıklar ön işleme tabi tutulduktan sonra depolanır. Ön işleme rağmen bu
değerleri sağlayamayan atıklar tek tür atık depo tesisinde depolanır.
Bu atıkların analizi (Ek 11-B) de yer alan TS, DIN ve
ISO standartlarına göre yapılır. Depolama tesisinin işletmesi, bertarafçı
tarafından hazırlanan işletme planına göre yürütülür. Atık bertarafçısı,
tesisteki her bir ünite için ilgili işletme planını, tesisin işletmeye
geçebilmesi için Bakanlığa sunar ve uygun görüldüğü takdirde lisans verilir.
İşletme planında önerilen bir değişiklik uygulanmadan önce Bakanlığın onayına
sunulur.
b) İşletme planında aşağıdaki hususlar yer alır;
1) Tesiste işletme planının uygulanmasından sorumlu
personelin adı, soyadı, görevi, unvanı,
2) Tesise kabul edilecek atıkların türü ve bertaraf
kapasitesi,
3) Atıklara uygulanacak ön işlemler ve bertaraf
metotları,
4) Atık taşıyan araçların park edileceği, yükleneceği
ve boşaltılacağı sahalar ile ilgili bilgiler,
5) Acil durum planları, ilgili sorumlu personel,
6) Tesisin çalışma saatleri.
c) Atık depo alanında aşağıdaki hususlara uyulur;
1) Çalışanlar baret ve tabanı takviyeli ayakkabı giyer,
2) Tesis çalışırken her ay, kapandıktan sonra altı ayda
bir izleme kuyularından ölçüm yapılır,
3) Depo sahasındaki araçların tekerlekleri, yıkama
banyosundan geçirilir.
Bertaraf
tesisinin kapatılması
Madde 40 - Bertaraf eden, tesisin kapatılmasından en az yüz
seksen gün önce;
a) Tesisinin kapatılması ile ilgili fizibilite etüdünü,
b) Atıkların, sızıntı sularının yağmur sularına ve
yeraltı sularına ve/veya atmosfere olası karışımını kontrol eden ölçüm izleme
sistemine ilişkin planını,
c) Tesiste yer alan ünitelerin her birinin ne şekilde
kapanacağı ile ilgili planını,
d) Tesisin aktif olduğu süre boyunca saha içinde
bulunan atıkların envanterini,
e) Tesiste kalan atıkların, analiz, taşıma ve
bertaraflarına ilişkin tüm metotların ve kapatmada kullanılacak yöntemlerin
ayrıntılı tanımı ve uygulanabilir planlarını,
f) Araç ve malzemenin temizlenmesi, topraktan alınan
numuneler ve test metotlarına ilişkin raporları,
g) Atıklarla kirlenmiş malzemelerin bertaraflarına
yönelik planları,
Bakanlığa sunar.
Bertaraf eden, Bakanlıktan kapatma planı onayı almadan
ve kapatma sonrası gereken çevre koruma işlemlerini gerçekleştireceğine dair
taahhütname vermeden tesisi kapatamaz. Kapatma işleminden sonra bertaraf edenin
sorumluluğu devam eder, ölçüm izlemeye ilişkin raporlarını yirmi yıl süreyle
her yıl sonunda Bakanlığa iletir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Atıkların Sınırlar ötesi Taşınımı
Atıkların
ithali
Madde 41- Atıkların, serbest bölgeler dahil Türkiye Cumhuriyeti
Gümrük Bölgesine girişi yasaktır. Ancak, sektör itibari ile ekonomik değere
haiz atıkların ithal izinleri yayımlanacak tebliğler doğrultusunda verilir.
Serbest bölgelerdeki faaliyetler sonucu ortaya çıkan
atıkların geri kazanılması ve/veya bertarafı amacıyla bölgede uygun tesis
bulunmaması durumunda atık üreticisi firmanın talebi üzerine serbest bölge
müdürlüğü başkanlığında valilik, gümrük, gümrük muhafaza müdürlüğü işletici
veya bölge kurucu ve işleticisi ve atık üreticisi firma temsilcilerinden oluşan
bir komisyonun uygun görüşünü müteakip serbest bölge müdürlüğünce Bakanlıktan
alınacak onaya istinaden bu atıklar bölgeden çıkarılır.
Komisyona aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler
sunulacaktır.
a) Atıkların serbest bölge içindeki bir üretim ve/veya
tüketim faaliyeti sonucu ortaya çıktığına ilişkin belge,
b) Atığı oluşturan faaliyetin türü, atık tür ve
miktarı,
c) Atıkların geri kazanımı veya bertarafı amacıyla
gönderilecek olan tesisten alınacak valilik onaylı atık kabul yazısı,
d) Bakanlık gerekli gördüğü takdirde ilave teknik bilgi
ve belgeler isteyebilir.
Kullanılmış lastiklerin karkas niteliğinde olanları
Dahilde İşleme Rejimi kapsamında sadece Bakanlıktan lisans almış işletmeler
tarafından geri kazanımı amacıyla ülkemize girişinde bu madde hükümleri uygulanmaz.
Atıkların
ihracı
Madde 42 - Atıklar;
a) Ülkemizde atıkların bertarafı için gerekli teknik
kapasiteye sahip tesislerin bulunmaması halinde,
b) Söz konusu atıkları ithalatçı devletin yetkili
otoritesinin kabul etmesi durumunda,
ihraç edilebilir.
Bu durumda, atıkların sınırlar ötesi taşınımına izin
verilmeden önce transit devletlerin ve atığı ithal edecek devletin yazılı
onayları Bakanlıkça alınır.
Bilgi verme
yükümlülüğü
Madde 43 - İhraç edilecek atıklar için (Ek 10) da yer alan
bildirim formu iki nüsha halinde ihracatçı firma tarafından doldurularak
Bakanlığa iletilir. Bakanlıkça, bildirim formunun ithalatçı devletin ve transit
devletlerin yetkili makamlarına gönderildiği tarihten itibaren altmış gün
içinde yazılı onay verilmezse ihracat işlemi başlatılamaz.
Transit
devlete bildirim yükümlülüğü
Madde 44- Ülkemizin transit devlet olması halinde, Bakanlığa
(Ek 10) da belirtilen şekilde taşımanın planlandığı tarihten en az altmış gün
önce bildirimde bulunulması zorunludur. Bakanlık söz konusu transit taşıma
işlemine şartlı veya şartsız izin verebilir, izin vermeyi reddedebilir veya en
geç altmış gün içinde bildirimde bulunan taraftan bilgi isteyerek yazılı
cevabını bildirir.
Bakanlığın izni alınmadan transit geçiş yapılmaz,
ulusal yetki alanımız içinde atık yükü limbo yapılamaz ve aktarılamaz.
Atıkların
uluslararası taşınımında uygulanacak usul ve esaslar
Madde 45- Atıkların uluslararası taşınımında uygulanacak usul
ve esaslar şunlardır;
a) Taşıyıcı, (EK 9-B) de belirtildiği gibi doldurulan taşıma
belgesini, atıkların taşınımına başladığı andan itibaren nihai bertaraf yerine
kadar, taşıma süresince yanında bulundurmak ve bu belgeyi istendiğinde güvenlik
ve taşıma ile ilgili makamların incelemesine sunmak zorundadır,
b) Atıkların sınırlar ötesi taşınımından sorumlu olan
şahıslar, söz konusu atıkların teslim edilmesi veya teslim alınması sırasında
taşıma belgesini imzalamakla yükümlüdür,
c) Bertaraf eden, söz konusu atıkları teslim almış
olduğunu ve işlemin bildirimde belirtildiği şekilde tamamlandığını gösteren
belgeyi ihracatçıya ve Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. İhracatçı bu belgeyi
alamadığı takdirde Bakanlık kanalıyla bu durumu ithalatçı devlete bildirir,
d) Atıkların sınırlar ötesi taşınımında uluslararası
paketleme, etiketleme ve taşıma standartlarına uyulur,
e) Atıkların sınırlar ötesi taşınımının bu Yönetmeliğe
göre tamamlanamadığı durumlarda, ihracatçı devlet, ithalatçı devletin bilgi
verdiği tarihten itibaren doksan gün içinde veya ilgili devletlerin mutabık
kalacakları başka bir süre içinde geri almayı temin eder.
Genel
bildirim
Madde 46 - İhracatçının bir yıllık süre için genel bir
bildirimde bulunmasına izin verilebilmesi için;
a) Sevk edilecek atıkların cinsi, kesin miktarı veya
periyodik listesi gibi Bakanlığın isteyeceği bilgilerin bulunması,
b) Atıkların aynı fiziksel ve kimyasal özellikleri
taşıması,
c) İhracatçı devletin aynı gümrük giriş-çıkış kapısını
kullanması,
d) Atıkların aynı bertaraf tesisine sevk edilmesi,
zorunludur.
Yasadışı
trafik
Madde 47- Atıkların taşınmasında;
a)Bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken
bildirimlerde bulunulmaması,
b) Yetkili otoritenin bu Yönetmelik ile belirtilen
izninin bulunmaması,
c) Yetkili otoritenin izninin hileli veya yalan beyan
sonucu elde edilmesi,
d) Belgelerin içeriğine tümüyle veya kısmen uymadan
ülke yetki alanına girilmesi,
e) Uluslararası sözleşmelere ve bu Yönetmeliğe aykırı
olarak atıkların bertaraf, boşaltım ve/veya nakil aracıyla birlikte terk
edilmesi,
durumlarında atıkların taşınımı yasadışı trafiktir.
İhracatçı, kendisine yasadışı trafik hakkında bilgi
verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde veya ilgili devletlerin mutabık
kalacağı başka bir süre içinde, atıkların ihracatçı veya üretici ya da
ihracatçı devletin kendisi tarafından ülkesine iadesini temin edecektir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Diğer Hükümler
Özel atıklar
Madde 48- Bu Yönetmeliğin (Ek 7)’de, (01) başlığı altında yer alan maden atıkları,
(13) başlığı altında yer alan yağ ve sıvı yakıt atıkları, (16 06) başlığı
altında yer alan kullanılmış pil ve aküler, (18) başlığı altında yer alan insan
ve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan kaynaklanan atıklar
ile kullanılmış lastiklerin toplanması ,taşınması, işlenmesi ve bertarafına
ilişkin esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Cezai
hükümler
Madde 49 - Bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık halinde 2872
sayılı Çevre Kanununun 15 ve 16 ncı maddelerinde belirtilen merciler tarafından
gerekli işlemler yapılır ve 26 ncı maddedeki yaptırım uygulanır. Kanunun 24 ncü
maddesindeki merciler tarafından 20, 21 ve 23 üncü maddelerinde belirtilen idari nitelikteki
cezalar verilir..
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 50 - 27/08/1995 tarihli ve 22387 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce
yürürlükte bulunan yönetmeliğe göre hazırlanmış olan tebliğ ve genelgelerin bu
Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümleri çıkarılacak olan yeni tebliğ ve
genelgelere kadar geçerlidir.
Geçici Madde
2- Yönetmeliğin yayınlandığı tarihten
önce Bakanlıktan geri kazanım konusunda
lisans almış tesislerin ve valilikten taşıma lisansı almış firma ve araçların
bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesini müteakip, bir yıl içinde geri kazanım
konusunda Bakanlığa ve taşıma konusunda ise valiliklere tekrar müracaat ederek
lisanslarını yenilemeleri zorunludur.
Geçici Madde 3- Valilikler bu Yönetmelik yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren sekiz ay içinde il tehlikeli atık yönetim planını hazırlayarak
Bakanlığa sunar.
(Ek Madde: 30.10.2010
/ 27744) Ek Madde 1 – Atıkların yakılması ile ilgili olarak 6/10/2010 tarihli
ve 27721 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıkların Yakılmasına İlişkin
Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 51- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 52 - (Değişiklik: 5.11.2013 / 28812) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı
yürütür.
EK- 1
a) Aşağıda başka şekilde belirtilmemiş üretim veya
tüketim artıkları,
b) Standart dışı ürünler,
c) Son kullanım süresi geçmiş olan ürünler,
d) Dökülmüş, niteliği bozulmuş yada yanlış kullanıma
maruz kalmış olan maddeler (örnek: kaza sonucu kontamine olmuş maddeler ve
benzeri),
e) Aktiviteler sonucu kontamine olmuş yada kirlenmiş
maddeler (örnek: temizleme işlemi atıkları, ambalaj malzemeleri, konteynırlar
ve benzeri ),
f) Kullanılmayan kısımlar (örnek: atık piller ve
katalizörler ve benzeri ),
g) Yararlı performans gösteremeyen maddeler (örnek:
kontamine olmuş asitler, kontamine olmuş çözücüler, bitmiş yumuşatma tuzları ve
benzeri),
h) Endüstriyel proses kalıntıları (örnek: cüruflar, dip
tortusu ve benzeri),
ı) Kirliliğin önlenmesi
süreçlerinden kaynaklanan kalıntılar (örnek: yıkama çamurları, filtre
tozları, kullanılmış filtreler ve benzeri),
j) Makine/ Yüzey işlemleri kalıntıları (örnek: torna
atıkları, frezleme tortuları ve benzeri ),
k) Hammadde çıkarılması ve işlenmesinden kaynaklanan
kalıntılar(örnek: petrol slopları, madencilik atıkları ve benzeri ),
l) Saflığı bozulmuş materyaller (örnek; PCB'lerle kontamine olmuş yağlar, ve
benzeri),
m) Yasa ile kullanımı yasaklanmış olan ürün, madde ve
materyaller,
n) Sahibi tarafından artık kullanılmayan ürünler
(örnek: tarımsal, evsel, ofis, ticari ve market kalıntıları ve benzeri),
o) Arazi ıslahı ve iyileştirilmesi faaliyetleri sonucu
kontamine olmuş madde, materyal ve ürünler,
p) Yukarıdaki kategorilerde yer almayan herhangi madde,
materyal ve ürünler.
(D3) Derine
enjeksiyon (örneğin: pompalanabilir atıkların kuyulara, tuz kayalarına veya
doğal olarak bulunan boşluklara enjeksiyonu ve benzeri),
(D4) Yüzey
doldurma (örneğin: Sıvı yada çamur atıkların kovuklara, havuzlara ve lagünlere
doldurulması ve benzeri),
(D5) Özel
mühendislik gerektiren toprağın altında veya üstünde düzenli depolama( çevreden
ve her biri ayrı olarak izole edilmiş ve örtülmüş hücresel depolama ve benzeri
),
(D8)
(D3) ila (D12) arasında verilen işlemlerden herhangi biri ile bertaraf
edilen nihai bileşiklere veya karışımlara uygulanan ve bu ekin başka bir
yerinde ifade edilmeyen biyolojik işlemler,
(D9) (D3) ila
(D12) arasında verilen işlemlerden herhangi biri ile bertaraf edilen nihai bileşiklere
veya karışımlara uygulanan ve bu ekin başka bir yerinde ifade edilmeyen
fiziksel-kimyasal işlemler (Örneğin: buharlaştırma, kurutma, kalsinasyon ve
benzeri ),
(D10) Yakma,
(D12) Sürekli
depolama (bir madende konteynırların yerleştirilmesi ve benzeri ),
(D15) (D3) ila
(D12 ) arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar
atığın üretildiği alan içinde geçici
depolama (ara depolama tesisleri ve toplama işlemi hariç).
(R1) Enerji
üretimi amacıyla başlıca yakıt olarak veya başka şekillerde kullanma,
(R2) Solvent
(çözücü) ıslahı/yeniden üretimi,
(R3) Solvent
olarak kullanılmayan organik maddelerin ıslahı/ geri dönüşümü ( Kompost ve
diğer biyolojik dönüşüm süreçleri dahil),
(R4)
Metallerin ve metal bileşiklerinin ıslahı/geri dönüşümü,
(R5) Diğer
anorganik maddelerin ıslahı/geri dönüşümü,
(R6) Asitlerin
veya bazların yeniden üretimi,
(R7)
Kirliliğin azaltılması için kullanılan parçaların(bileşenlerin) geri
kazanımı,
(R8) Katalizör
parçalarının (bileşenlerinin) geri kazanımı,
(R9)
Kullanılmış yağların yeniden rafine edilmesi veya diğer
tekrar kullanımları,
(R10) Ekolojik
iyileştirme veya tarımcılık yararına sonuç verecek arazi ıslahı,
(R11) (R1) ila
(R10) arasındaki işlemlerden elde edilecek atıkların kullanımı,
(R12) Atıkların
(R1) ila (R11) arasındaki işlemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere
değişimi,
(R13) (R1) ila
(R12) arasında belirtilen işlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar
atıkların stoklanması (atığın üretildiği
alan içinde geçici depolama, toplama hariç).
EK 3
DOĞAL
KARAKTERLERİNE YA DA ONLARI OLUŞTURAN AKTİVİTE’YE GÖRE
TEHLİKELİ
ATIK KATEGORİLERİ (ATIK, SIVI, ÇAMUR YA DA KATI HALDE OLABİLİR)
A) (Ek 5) te sıralanan özelliklerden herhangi birini
gösteren ve aşağıdakilerden oluşan atıklar;
1) Hastanelerden, tıp merkezlerinden ve kliniklerden
kaynaklanan tıbbi atıklar,
2) Farmasotik ürünlerin üretiminden ve hazırlanmasından
kaynaklanan atıklar, farmasotik ve ilaç atıkları,
3) Ahşap koruyucuları,
4) Biositler ve fito-farmakolojik maddelerin
üretiminden, hazırlanmasından ve kullanımından kaynaklanan atıklar,
5) Solvent(çözücü) olarak kullanılan maddelerin
kalıntıları,
6) İnert polimerize malzemeler hariç solvent (çözücü)
olarak kullanılmayan halojenli organik maddeler,
7) Siyanür içeren ısıl işlemler ile sertleştirme
işlemlerinden kaynaklanan atıklar tuzlar,
8) Hedeflenen kullanıma uygun olmayan mineral
yağlar ve yağlı maddeler,
9) Yağ / su, hidrokarbon / su karışımları,
emülsiyonlar,
10) PCB ( Poliklorbubifeniller) ve / veya PCT
(Poliklorluterfeniller) ve/veya PBB (Polibromlubifeniller) içeren maddeler,
11) Rafine etme, distilasyon (imbikleme) ve her türlü
pirolitik(ısıl) işlem sonucu ortaya çıkan katranlı maddeler,
12) Mürekkepler, boyalar, pigmentler, boyalar, lakeler,
(cilalar) vernikler,
13) Reçineler, lateks, plastize edici maddeler ,
zamklar / yapıştırıcılar,
14) Tanımlanmamış ve / veya yeni ve insan ve /
veya çevre üzerindeki etkileri
bilinmeyen, araştırma ve geliştirme ya da eğitsel aktivitelerden kaynaklanan
kimyasal maddeler,
15) Piroteknikler ve diğer patlayıcı malzemeler,
16) Fotoğrafçılık kimyasal malzemeleri ve prosesleme
malzemeleri,
17) Poliklorlü dibenzo-furanın herhangi bir türevi ile
kirlenmiş her türlü malzeme,
18) Poliklorlü dibenzo–p-dioksinin herhangi bir türevi
ile kirlenmiş her türlü malzeme,
B) (EK 4) de
sıralanan öğelerin herhangi birini içeren ve (EK 5) te sıralanan özelliklerden
herhangi birine sahip olan ve aşağıdakilerden oluşan atıklar;
19) Hayvansal veya bitkisel sabunlar, yağlar,
balmumları,
20) Solvent olarak kullanılmayan, halojenli olmayan
organik maddeler,
21) Metal veya metal bileşikleri içermeyen inorganik
maddeler,
22) Küller ve / veya cüruflar,
23) Tarama atıklarını (spoiller) içeren toprak, kum ve
kil,
24) Siyanitsiz ısıl işlem tuzları,
25) Metalik tozlar,
26) Kullanılmış katalist malzemeler,
27) Metal veya
metal bileşikleri içeren sıvı veya çamurlar,
28) (29), (30) ve (33) dışındaki kirlilik kontrol
işlemlerinden kalan artıklar (bakiyeler),
29) Islak arıtıcı çamurları,
30) Su arıtma tesisleri çamurları,
31) Dekarbonizasyon artığı(bakiyesi),
32) İyon-değiştirici kolon artığı,
33) Arıtılmamış veya tarımda kullanılmaya uygun olmayan
atıksu arıtma çamurları,
34) Tankların ve / veya ekipmanlarının temizliğinden
kalan artıklar,
35) Kirlenmiş ekipman,
36) (Ek 4)’de sıralanan bileşiklerin bir yada daha
fazlası ile kirlenmiş konteynırlar,
37) Piller ve diğer elektrikli üniteler,
38) Bitkisel yağlar,
39) Evsel nitelikli ayrı toplama işlemlerinden
kaynaklanan ve (Ek 5) te sıralanan özelliklerden herhangi birini gösteren
malzemeler,
40) (Ek 4)de sıralanan bileşiklerin
herhangi birini ve (Ek 5)te sıralanan özelliklerin herhangi birini içeren diğer
herhangi bir atık.
EK- 4
(EK- 5) TE AÇIKLANAN ÖZELLİKLERE SAHİP
OLDUĞUNDA TEHLİKELİ OLAN EK 3-B’DEKİ
ATIKLARIN İÇERİKLERİ
Atıkların içeriğinde bulunan bileşikler;
(C1) Berilyum ve Berilyum bileşikleri,
(C2) Vanadyum bileşikleri,
(C3) Krom (VI) bileşikleri,
(C4) Kobalt bileşikleri,
(C5) Nikel bileşikleri,
(C6) Bakır bileşikleri,
(C7) Çinko bileşikleri,
(C8) Arsenik ve Arsenik bileşikleri,
(C9) Selenyum ve Selenyum bileşikleri,
(C10) Gümüş bileşikleri,
(C11) Kadmiyum ve kadmiyum bileşikleri,
(C12) Kalay
bileşikleri,
(C13) Antimuan ve antimuan bileşikleri,
(C14) Tellür ve tellür bileşikleri,
(C15) Baryum sülfat hariç baryum bileşikleri,
(C16) Cıva ve cıva bileşikleri,
(C17) Talyum ve talyum bileşikleri,
(C18) Kurşun ve kurşun bileşikleri,
(C19) İnorganik sülfürler,
(C20) Kalsiyum Florür hariç inorganik flor bileşikleri,
(C21) İnorganik siyanürler,
(C22) Belirtilen alkali veya alkali toprak metalleri :
lityum, sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum (bileşik halde değil),
(C23) Asitli çözeltiler veya katı haldeki asitler,
(C24) Bazik
çözeltiler veya katı haldeki bazlar,
(C25) Asbest (toz ve lifler),
(C26) Fosfor : mineral fosfatlar hariç fosfor
bileşikler,
(C27) Metal karbonilleri,
(C28) Peroksitler,
(C29) Kloratlar,
(C30) Perkloratlar,
(C31) Azidler,
(C32) PCB ve / veya PCT ‘ler,
(C33) Eczacılık veya veterinerlik bileşikleri,
(C34) Biositler ve fito-farmakolojik bileşikler
(örneğin.; pestisitler),
(C35) Enfeksiyonel maddeler,
(C36) Kreozotlar,
(C37) İsosiyanatlar; tiyosiyanatlar,
(C38) Organik siyanürler (örneğin; nitriller, ve
benzeri.),
(C39) Fenoller;klorofenoller dahil fenol bileşikleri,
(C40) Halojenli çözücüler,
(C41) Halojenli çözücüler haricindeki organik
çözücüler,
(C42)
organohalojen bileşikleri (İnert polimerize malzemeler ve bu Ek’te
belirtilen diğer maddeler hariç),
(C43) Aromatik bileşikler; polisiklik ve heterosiklik
organik bileşikleri,
(C44) Alifatik aminler,
(C45) Aromatik aminler,
(C46) Eterler,
(C47) Patlayıcı karakterdeki maddeler( Bu ekin herhangi
bir yerinde listelenenler hariç),
(C48) Kükürt organik bileşikleri,
(C49) Poliklorlu dibenzo furanın herhangi bir türevi,
(C50) Poliklorlu dibenzo para dioksinin herhangi bir
türevi,
(C51) Bu listede belirtilen maddelerin haricinde
hidrokarbonlar ve oksijenleri, azot ve/veya kükürt bileşikleri.
EK- 5
H1 Patlayıcı
Alev etkisi altında patlayabilen yada dinitrobenzenden
daha fazla şekilde şoklara ve sürtünmeye hassas olan maddeler ve preparatlar,
kendi başına kimyasal reaksiyon yolu ile belli bir sıcaklık ve basınçta hızla
gaz oluşmasına neden olabilecek madde veya atıklar
H2 Oksitleyici
Diğer maddelerle, özellikle de yanıcı maddelerle temas
halinde iken yüksek oranda egzotermik
reaksiyonlar gösteren maddeler ve preparatlar
H3-A Yüksek oranda Tutuşabilenler
a) 21 0C’nin altında parlama noktasına sahip
sıvı maddeler ve preparatlar (aşırı tutuşabilen sıvılar dahil)
b) Herhangi bir enerji kaynağı uygulaması olmaksızın
ortam sıcaklığındaki hava ile temas ettiğinde ısınabilen ve sonuç olarak
tutuşabilen maddeler ve preparatlar ,
c) Bir ateşleme kaynağı ile kısa süre temas ettiğinde kolayca tutuşabilen ve
ateşleme kaynağı uzaklaştırıldıktan sonra yanmaya ve tükenmeye devam eden katı
maddeler ve preparatlar ,
d) Normal basınçta, havada tutuşabilen gazlı maddeler
ve preparatlar,
e) Su veya nemli hava ile temas ettiğinde, tehlikeli
miktarda yüksek oranda yanıcı gazlara dönüşen maddeler ve preparatlar.
H3-B Tutuşabilen
21
H4 Tahriş edici
Deri ile yada balgam membranı ile ani, uzun süreli yada tekrar eden
temaslar halinde yanığa sebebiyet verebilen, korozif olmayan maddeler ve preparatlar.
H5 Zararlı
Solunduğu veya yenildiğinde yada deriye nüfuz
ettiğinde belirli bir sağlık riski
içeren maddeler ve preparatlar.
H6 Toksik
Solunduğunda veya yenildiğinde yada deriye nüfuz
ettiğinde, sağlık yönünden ciddi, akut veya kronik risk oluşturan ve hatta
ölüme neden olan madde ve preparatlar.
H7 Kanserojen
Solunduğunda veya yenildiğinde yada deriye nüfuz
ettiğinde, kansere yol açan veya etkisinin artmasına neden olan madde ve
preparatlar.
H8 Korozif
Temas halinde
canlı dokuları tahrip eden madde ve preparatlar.
H9 Enfeksiyon yapıcı
İnsan veya diğer canlı organizmalarda hastalığa neden
olduğu bilinen veya geçerli nedenler dolayısıyla güvenli olarak inanılan
varlığının sürdürebilen mikroorganizmaları veya toksinleri içeren maddeler.
H10 Teratojenik
Solunduğunda, yenildiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde,
doğuştan gelen kalıtımsal olmayan sakatlıklara yol açan veya yol açma riskini
artıran madde ve preparatlar.
H11 Mutajenik
Solunduğunda, yendiğinde veya deriye nüfuz ettiğinde,
kalıtsal genetik bozukluklara yol açan veya yol açma riskini artıran madde ve
preparatlar.
H12
Havayla, suyla veya bir asitle temas etmesi sonucu
zehirli veya çok zehirli gazları serbest bırakan madde veya preparatlar.
H13
Yukarıda listelenen karakterlerden herhangi birine sahip olan
atıkların bertarafı esnasında ortaya çıkan madde ve preparatlar.
H14 Ekotoksik
Çevrenin bir
veya daha fazla kesimi üzerinde ani veya gecikmeli zararlı etkiler gösteren
veya gösterme riski taşıyan madde ve preparatlar.
Açıklama
1)Tehlikeli özelliklere ilişkin etiketlemede
kullanılacak işaretler için 11/07/1993 tarihli ve 21634 sayılı Resmi Gazete ve
20/04/2001 tarihli ve 24379 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile
Değişik Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği
(Ek 4) kullanılacaktır.
2)Test Metotları:
Bu ekte verilen
Tehlikelilik özelliklerine belirli bir anlam kazandırmak için kullanılacak
metotlar Avrupa Birliği müktesebatında yer alan 67/548/EEC sayılı Direktifin
(EK 5) inde açıklanmaktadır. Bu direktifin 84/449/EEC sayılı Direktif ile
eklenen hususları kapsayan veya teknik gelişmeleri uyumlaştıran müteakip
Komisyon Direktifleri ile güncelleştirilmiş versiyonları geçerlidir. Bu
metotlar uluslar arası kuruluşlar ve özellikle Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma
Teşkilatı (OECD) çalışmaları ve tavsiyelerine dayanır.
Tehlikelilik Özelliklerinin Belirlenmesine ilişkin
kılavuz kitaplar Bakanlıkça yayımlanacaktır.
EK- 6
(EK 7) DE (M) İLE İŞARETLENMİŞ ATIKLAR İÇİN TEHLİKELİ
ATIK EŞİK KONSANTRASYONLARI
Tehlikeli olarak
adlandırılan atıkların, (Ek 5)te
listelenen özelliklerden bir veya
daha fazlasını içermesi ve H3, H4, H5, H6, H7, H8, H10 ve H11’in de aşağıdaki özelliklerden birini veya birden
fazlasını taşıması gerekir.
a) Parlama noktası <=55 ºC,
b) Toplam konsantrasyon ≥ %0.1 da,
yüksek seviyede toksik madde olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla madde,
c) Toplam konsantrasyon
≥ %3 da, toksik madde olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla
madde,
d) Toplam konsantrasyon ≥ %25 da, zararlı madde
olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla madde,
e) Toplam konsantrasyon ≥ %1 da, R35 olarak sınıflandırılan bir veya daha
fazla korozif madde,
f) Toplam konsantrasyon ≥ %5 da, R34 olarak
sınıflandırılan bir veya daha fazla korozif madde,
g) Toplam konsantrasyon ≥ %10 da, R41 olarak
sınıflandırılan bir veya daha fazla tahriş edici madde,
h) Toplam konsantrasyon ≥ %20 da, R36, R37 ve R38 olarak sınıflandırılan bir
veya daha fazla tahriş edici madde,
ı) Konsantrasyon ≥ %0.1 da, kategori 1 yada 2’de
kanserojenik olduğu bilinen bir madde,
j) Konsantrasyon ≥ %1 da, 3’üncü kategori de
kanserojenik olduğu bilinen bir madde,
k) Konsantrasyon ≥%0.5 da, 1 yada 2’nci kategori
R60, R61 olarak sınıflandırılmış üretimi toksik olan bir madde,
l) Konsantrasyon ≥ %5 da, 3’ncü kategori R62, R63
olarak sınıflandırılmış üretimi toksik olan bir madde,
m) Konsantrasyon ≥ 0.1 da, 1 yada 2’nci kategori
R46 olarak sınıflandırılmış bir mütajenik madde,
n) Konsantrasyon ≥ 1 de, 3’ncü kategori R40 olarak sınıflandırılmış bir mütajenik
madde.
Açıklama
R kodları (Risk durumu) 11/07/1993 tarihli ve 21634
sayılı Resmi Gazete ve 20/04/2001 tarihli ve 24379 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Yönetmelik ile Değişik Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği (EK 7) de verilmektedir.
EK- 7
TEHLİKELİ ATIK LİSTESİ
(01)
Madenlerin
aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması
sırasında ortaya çıkan atıklar,
(02)
Tarım,
bahçıvanlık, deniz ürünleri üretimi, ormancılık, avcılık ve balıkçılık, gıda
hazırlama ve işleme sonucu ortaya çıkan atıklar,
(03)
Ahşap işleme,
sunta ve mobilya üretimi, selüloz, kağıt ve karton üretiminden kaynaklanan
atıklar,
(04)
Deri kürk ve
tekstil endüstrisi atıkları,
(05)
Petrol arıtma,
doğal gaz saflaştırma ve kömürün pirolitik işlenmesinden kaynaklanan atıklar,
(06)
İnorganik (organik
olmayan) kimyasal işlemlerden kaynaklanan atıklar,
(07)
Organik kimyasal
işlemlerden kaynaklanan atıklar,
(08)
Astarların
(boyalar, vernikler ve vitrifiye emayeler) yapışkanlar, yalıtıcılar ve baskı
mürekkeplerinin üretim, formülasyon tedarik ve kullanımından (İFTK) kaynaklanan
atıklar,
(09)
Fotoğraf
endüstrisinin atıkları,
(10)
Isıl işlemlerin
atıkları,
(11)
Metal ve diğer
materyallerin kimyasal yüzey işlemi ve kaplanması ve demir madeni dışındaki
hidro-metalürjinin yol açtığı atıklar,
(12)
Metallerin ve
plastiklerin biçimlenmesi ve fiziki ve mekanik yüzey işlenmesi atıkları,
(13)
Yağ ve sıvı yakıt
atıkları (yenebilir yağlar, 05 ve 12 hariç),
(14)
Organik çözücüler,
soğutucu ve itici gazların atıkları,
(15)
Aksi belirtilmemiş
ise ambalaj maddeleri, absorbanslar, silme bezleri, filtre malzemesi ve
koruyucu giysi atıkları,
(16)
Listede
belirtilmeyen atıklar,
(17)
İnşaat ve yıkım
atıkları (kirlenmiş alanlardan çıkartılan hafriyat dahil),
(18)
İnsan ve hayvan
sağlığına ve/veya bu konulardaki araştırmalara ilişkin atıklar (doğrudan
sağlığa ilişkin olmayan mutfak ve restoran atıkları hariç),
(19)
Atık bertaraf
tesislerinin atıkları, saha dışı atık su arıtma tesislerinin ve insan tüketimi
için ve endüstriyel kullanım için kullanılan su hazırlama tesislerinin
atıkları,
(20)
Belediye atıkları
(evsel atıklar ve benzer ticari, endüstriyel ve kurumsal atıklar) ayrı
toplanmış kısımlar dahil.
ATIK KODUNUN
BELİRLENMESİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMA:
a) Eğer (01)den (12)ye yada (17)den (20)ye kadar olan
bölümlerde uygun bir atık kodu bulunamaz ise, atığı tanımlamak için (13), (14)
ve (15)ana başlıkları atlında verilen bölümler incelenmelidir.
b) Eğer atık kodlarından hiç biri uyarlanamıyor ise,
atık, (16) ana başlığı altında verilen bölüm uyarınca tanımlanmalıdır.
c) Eğer atık, (16) ana başlığı altında verilen bölümde
de bulunamıyor ise (…..99) kodu (başka türlü tanımlanamayan atıklar), ilk adımda tanımlanan liste bölümündeki
aktiviteye uygun olarak kullanılmalıdır.
d) Bu ekte (A)
işareti ile belirlenmiş atıklar tehlikeli özelliklerine bakılmaksızın kesinlikle tehlikeli atıktır. (M) işareti ile
belirlenmiş atıklar ise tehlikeli özelliklerinin belirlenmesi için (EK 6)da
verilen eşik konsantrasyon değerlerine bakılarak tehlikeli atık olup olmadığına
karar verilmesi gereken atıklardır.
LİSTE
(01) MADENLERİN ARANMASI, ÇIKARILMASI, İŞLETİLMESİ, FİZİKİ VE KİMYASAL
İŞLEME TABİ TUTULMASI SIRASINDA ORTAYA
ÇIKAN ATIKLAR
01 03 Metalik Madenlerin Fiziki ve Kimyasal İşlemleri
Atıkları
|
01 03
04 |
Sülfat cevheri işlenmesinden doğan asit üreten
döküntüler |
(A) |
|
01 03
05 |
Tehlikeli madde içeren diğer döküntüler |
(M) |
|
01 03
07 |
Metalik
madenlerin fiziki ve kimyasal işlenmesinden doğan ve tehlikeli
maddeler içeren diğer atıklar |
(M) |
|
01 03
99 |
Baş |