TABİAT
VARLIKLARINI KORUMA KOMİSYONLARI KURULUŞ VE
ÇALIŞMA USUL
VE ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK
Bu Yönetmelik 18 Ekim 2011 tarih ve 28088 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı; korunması gerekli olan taşınmaz tabiat varlıkları ve doğal sit alanları
ile ilgili olarak Bakanlığa verilen görevlerin yapılmasını sağlamak üzere,
Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonunun ve tabiat varlıklarını koruma
bölge komisyonlarının kurulmasına ve çalışmalarına dair usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 – (1) Bu
Yönetmelik; Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve tabiat varlıklarını
koruma bölge komisyonları ile korunması gereken taşınmaz tabiat varlıkları ve
doğal sit alanlarına ilişkin iş ve işlemleri kapsar.
Dayanak
Madde 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve
Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnameye dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a)
Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
b)
Bölge komisyonu: Tabiat varlıklarını koruma bölge komisyonlarını,
c)
Doğal (tabii) sit: Jeolojik devirlere ait olup, ender bulunmaları nedeniyle
olağanüstü özelliklere sahip yer üstünde, yeraltında veya su altında bulunan
korunması gerekli alanları,
ç)
Genel Müdürlük: Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünü,
d)
Kanun: Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununu,
e)
Merkez Komisyonu: Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonunu,
f)
Müdür: Bölge komisyonunun bulunduğu ildeki Çevre ve Şehircilik İl Müdürünü,
g)
Müdürlük: Bölge komisyonunun bulunduğu ildeki Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğünü,
ğ)
Tabiat varlıkları: Jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait
olup ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması
gerekli, yer üstünde, yeraltında veya su altında bulunan değerleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Merkez Komisyonu
ve Bölge Komisyonunun
Kuruluşu ile
Çalışma Usul ve Esasları
Kuruluş
Madde 5 – (1) Tabiat
varlıkları ve doğal sit alanları ile ilgili olarak, Kanunda belirtilen
görevlerin yürütülmesini sağlamak üzere Bakanlığa bağlı Merkez Komisyonu ve
Bakanlıkça gerekli görülen yerlerde bölge komisyonları kurulur.
Merkez komisyonunun teşkili ve
komisyon üyeliği
Madde 6 – (1) Merkez
Komisyonu; Bakanlık Müsteşarının veya ilgili Müsteşar Yardımcısının
başkanlığında, nitelikleri Kanunun ek 4 üncü maddesinde belirtilen 15 üyeden
oluşur.
(2)
Merkez Komisyonunda görüşülecek olan konunun özelliğine göre, bu konunun
görüşüleceği toplantı ile sınırlı olmak üzere, gerektiğinde kamu kurum ve
kuruluşlarının uzmanları ile diğer uzmanlar, oy hakları bulunmamak ve
görüşlerine başvurulmak üzere Merkez Komisyonu toplantısına davet edilebilir.
(3)
Bakanlıkça her yıl Ocak ayında komisyon üyelikleri yenilenir. Yeni üyeler
görevlendirilene kadar mevcut üyeler görevine devam eder.
Merkez komisyonunun görevleri
Madde 7 – (1) Merkez
Komisyonunun görev ve yetkileri şunlardır:
a)
Korunması gerekli tabiat varlıkları ve doğal sit alanlarının korunması ile
ilgili işlerde uygulanacak ilkeleri belirlemek.
b)
Bölge komisyonları arasında koordinasyonu sağlamak.
c)
Bölge komisyonlarınca alınan kararlar nedeniyle uygulamada doğan genel
sorunları değerlendirerek karar vermek.
ç)
Bölge komisyonlarınca; sit alanı tescili, derecelendirilmesi, sit alanı geçiş
dönemi koruma esasları, kullanma şartları ve revizyonlarına
ilişkin alınan kararlara karşı, diğer kurum ve kuruluşlar ile vatandaşlarca
yapılan itirazları değerlendirerek karar almak.
Merkez komisyonunun çalışma şekli
Madde 8 – (1) Merkez
Komisyonu yılda en az iki defa toplanır. Bakanlık gerekli gördüğünde komisyonu
olağanüstü toplantıya çağırabilir.
(2)
Merkez Komisyonunun toplantı gündemi Genel Müdürlükçe hazırlanır.
(3)
Merkez Komisyonu üye tam sayısının dörtte üçü ile toplanır, toplantıya katılan
üyelerin salt çoğunluğu ile karar verir.
(4)
Gündemdeki konu ile kişisel veya üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlığı açısından ilişkisi veya menfaati bulunan üye
Merkez Komisyonu toplantısına katılamaz ve oy kullanamaz.
(5)
Merkez Komisyonu üyesi aynı anda bölge komisyonu üyesi olamaz.
Bölge komisyonlarının oluşumu
Madde 9 – (1) Bakanlık,
iş ve işlemlerin sayısı ve içeriğini dikkate alarak bölge komisyonları kurar.
Bölge komisyonlarının üye sayısı ve nitelikleri bölgedeki tabiat varlıkları ve
doğal sitlerin genel durumuna göre belirlenir.
(2)
Bölge komisyonları, nitelikleri Kanunun ek 4 üncü maddesinde belirtilen en az
beş, en çok yedi üyeden oluşur.
(3)
Görüşülecek konu başka bir bakanlık veya kamu kurumunu ilgilendiriyor ise
ilgili teknik uzmanlar bilgi vermek üzere toplantıya davet edilebilir.
(4)
İlgili meslek kuruluşları ile sivil toplum kuruluşu temsilcileri müdürlüğün
daveti ile bölge komisyon toplantılarına gözlemci olarak katılabilirler.
Bölge komisyonlarında üyelik süresi ve
üyeliğin sona ermesi
Madde 10 – (1) Bölge
komisyonu, ilk toplantısında üyelerden birini başkan olarak seçer. Bakanlıkça her
yıl Ocak ayında komisyon üyelikleri yenilenir. Yeni üyeler görevlendirilene
kadar mevcut üyeler görevine devam eder.
(2)
Herhangi bir nedenle bir yıl içinde yıllık izin, hastalık ve mazeret izinleri
hariç dört veya üst üste iki toplantıya katılmayan bölge komisyonu üyelerinin
üyelikleri kendiliğinden sona erer.
Bölge komisyonlarının görevleri
Madde 11 – (1) Bölge
komisyonları, taşınmaz tabiat varlıkları ve doğal sit alanlarında, Kanun ve
ilgili mevzuat ile Merkez Komisyonunun ilke kararları doğrultusunda aşağıdaki
görevleri yürütür.
a)
Bakanlıkça tespit edilmesi öngörülen tabiat varlıkları veya doğal sit
alanlarının esas değerlendirmesini yaparak görüş vermek.
b)
Geçiş dönemi koruma kullanma esaslarını belirlemek.
c)
Koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini inceleyip
karar vermek.
ç)
Uygulamaya yönelik projeler ile değişiklikleri hakkında karar vermek.
d)
Korunması gerekli taşınmaz tabiat varlıklarının koruma alanlarının tespitini
yapmak.
e)
Korunması gerekli taşınmaz tabiat varlıkları ve bunların koruma alanlarına
ilişkin uygulamaya dönük karar almak.
f)
Tescilli taşınmaz tabiat varlıklarının kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler,
il özel idareleri ve mahalli idare birliklerince kamulaştırılması işlemlerinde
taşınmazın fonksiyonuna ilişkin görüş bildirmek.
Bölge komisyonlarının çalışma şekli
Madde 12 – (1) Bölge
komisyonları, görüşülecek dosya sayısı ve olağanüstü durumlar göz önüne
alınarak, her ay en az bir defa toplanır.
(2)
Toplantı günleri ve gündemleri müdürlükçe belirlenerek bölge komisyonu üyeleri
toplantıya çağrılır.
(3)
Bölge komisyonları, üye tam sayısının dörtte üçü ile toplanır, toplantıya
katılan üyelerin salt çoğunluğu ile karar verir. Kararlar; Kanun, ilgili
mevzuat ve ilke kararlarındaki dayanakları ile bilimsel gerekçeleri
belirtilerek yazılır.
(4)
Bölge komisyonunca alınan kararın ilgili mevzuatla çelişmesi hâlinde müdürlükçe
karar dağıtımı yapılmadan, durum belgeleriyle birlikte ivedilikle Genel
Müdürlüğe iletilerek görüş istenir. Genel Müdürlük görüşü bölge komisyonunun
ilk toplantısında değerlendirilerek karara bağlanır.
(5)
Bölge komisyonu üyeleri tarafından kişisel olarak hazırlanan plan, proje ve
benzeri konuların bölge komisyonunda görüşülmesi hâlinde, ilgili üye söz konusu
gündem maddesi için oy kullanamaz.
(6)
Gündemdeki konu ile kişisel veya üçüncü dereceye kadar kan ve sıhri hısımlığı açısından ilişkisi veya menfaati bulunan
üye, bölge komisyonu toplantısına katılamaz ve oy kullanamaz.
Merkez komisyonu ve bölge komisyonlarında
alt komisyonlar kurulması
Madde 13 – (1) Merkez
Komisyonu veya bölge komisyonları çalışmalarını kolaylaştırmak için
gündemindeki konuları, üyeleri arasından oluşturacağı alt komisyona verip
yerinde inceleme yaptırabilir. Alt komisyonun görüşleri rapor hâlinde
hazırlanır, ilgili komisyon toplantısında görüşülerek karara bağlanır.
Merkez komisyonu ve bölge
komisyonlarınca alınan kararlar ve dağıtımı
Madde 14 – (1) Merkez
Komisyonu ve bölge komisyonları tarafından alınacak kararlar toplantı sonunda
başkan ve üyelerce imzalanır, onaya sunulur.
(2)
Onaylanan kararlardan; Merkez Komisyonu kararları Genel Müdürlük tarafından,
bölge komisyonu kararları müdürlük tarafından dağıtılır.
(3)
Onay makamınca uygun görülmeyen kararlar gerekçesiyle birlikte ilgili komisyona
iade edilir.
Kararlara uyma zorunluluğu
Madde 15 – (1) Onaylanan
kararlara kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler uymak
zorundadır.
(2)
Merkez Komisyonunun ilke kararları Resmî Gazete’de yayımlanır.
(3)
Kararlara karşı açılan davalarda, idari yargı tarafından iptal veya yürütmenin
durdurulması kararı verilmedikçe bölge komisyonları, davacı ve mecburi dava
arkadaşı dışındaki kişilerce yapılan başvuruları değerlendirebilir.
Komisyon üyelerinin yolluk, gündelik
ve huzur hakları
Madde 16 – (1) Merkez
Komisyonu ile bölge komisyonlarında görev alanlara Kanunun 55 inci maddesinde
belirtilen esaslar çerçevesinde huzur hakkı ödenir.
(2)
Merkez Komisyonu ve bölge komisyonu üyelerinin komisyon toplantıları ve
incelemeleri için yapacakları seyahatlerin yolluk ve yevmiyeleri, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine
göre ödenir.
Komisyonların idari ve teknik
hizmetleri
Madde 17 – (1) Merkez
Komisyonunun idari ve teknik hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.
(2)
Bölge komisyonlarının idari ve teknik hizmetleri müdürlükçe yürütülür.
Müdürlükler, komisyonun sorumluluğu alanına giren diğer illerdeki Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlükleriyle koordinasyonu sağlar.
(3)
Konuların ilgili mevzuata uygun olarak komisyon gündemine alınmasından müdür
sorumludur.
(4)
Bölge komisyonuna yapılan başvurular üzerine; konunun kapsamına göre
gerektiğinde mahallinde inceleme yapılır. Müdürlükçe yapılan bu inceleme sonucu
hazırlanan rapor ve diğer belgeler değerlendirilmek üzere bölge komisyonuna
sunulur.
(5)
Bölge komisyonlarınca incelenip karara bağlanan proje ve belgeler komisyon
başkanınca mühürlenerek imzalanır. Dosyalar; konu, tabiat varlıkları, doğal sit
alanları, semt ve benzeri hususlar dikkate alınarak tasnif edilir ve
arşivlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Merkez komisyonuna yapılacak itirazlar
Madde 18 – (1) Planlama
yetkisi bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile valilik ve belediyeler,
komisyonlarca alınan tabiat varlıklarının koruma alanları, sit alanı,
derecelendirilmesi, sit geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları,
koruma amaçlı imar planları ve revizyonlarına ilişkin
kararlara karşı altmış gün içerisinde Merkez Komisyonuna itiraz edebilir.
(2)
İtiraz yazılarında, itirazda bulunan merciin planlama yetkilerine dair hususlar
ile itirazın hukuki gerekçeleri belirtilir. İtiraza ilişkin yazılar, müdürlükçe
Genel Müdürlüğe gönderilir.
(3)
Merkez Komisyonuna yapılan itirazlar sonuçlanıncaya kadar itiraza konu bölge
komisyonu kararının uygulanmasına devam edilir. İtiraz sonucu bölge komisyonu
kararı Merkez Komisyonu tarafından kaldırılırsa, müdürlükçe kararın dağıtıldığı
yerlere yeniden dağıtım yapılır.
Mevcut ilke kararları
Geçici Madde 1 – (1) Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun mevcut ilke kararlarının Kanuna
aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına, Merkez Komisyonunca bu konulara
ilişkin ilke kararları alınıp Resmî Gazete’de yayımlanıncaya kadar devam
edilir.
Yürürlük
Madde 19 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 20 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.