GELENEKSEL VE
TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARI YÖNETMELİĞİ
Bu Yönetmelik,27 Ekim 2014 tarih ve 29158
sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, insan sağlığına yönelik geleneksel ve tamamlayıcı tıp
uygulama yöntemlerini belirlemek, bu yöntemleri uygulayacak kişilerin eğitimi
ve yetkilendirilmeleri ile bu yöntemlerin uygulanacağı sağlık kuruluşlarının
çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 – (1) Bu Yönetmelik,
geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının yapıldığı kamu ve özel hukuk
tüzel kişileri ile gerçek kişilere ait sağlık kuruluşları ve bu kuruluşlarda
yöntemleri uygulayacak kişileri kapsar.
Dayanak
Madde 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet
ve Şuabatı San’atlarının
Tarzı İcrasına Dair Kanunun Ek 13 üncü maddesine, 7/5/1987 tarihli ve 3359
sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c) bendine ve Ek 11
inci maddesine, 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı
Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8
inci maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (ğ) bentlerine ve 40 ıncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a)
Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,
b)
Bilim Komisyonu: Bakanlıkça oluşturulan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp
Uygulamaları Bilim Komisyonunu,
c)
Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,
ç)
Müdürlük: İl Sağlık Müdürlüğünü,
d)
Sağlık kuruluşu: Kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı hastaneler, tıp fakültesi
veya diş hekimliği fakültesi sağlık uygulama ve araştırma merkezi, 27/3/2002 tarihli ve 24708 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Özel Hastaneler Yönetmeliğine göre ruhsatlandırılmış özel hastaneler ile 15/2/2008
tarihli ve 26788 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ayakta Teşhis ve Tedavi
Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre
ruhsatlandırılmış sağlık kuruluşlarını,
e)
Sertifikalı tabip: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile ilgili olarak
Bakanlıkça tescil edilmiş sertifikaya sahip tabibi,
f)
Sertifikalı diş tabibi: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile ilgili
olarak Bakanlıkça tescil edilmiş sertifikaya sahip diş tabibi,
g)
Uygulama: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını,
ğ)
Uygulama merkezi: İlgili alanda sertifikası bulunan tabip ve/veya diş tabibi
sorumluluğunda ve bu Yönetmelikte belirlenen uygulamaları yapmak üzere eğitim
ve araştırma hastanesi ve tıp fakültesi veya diş hekimliği fakültesi sağlık
uygulama ve araştırma merkezi bünyesinde kurulan ve Bakanlıkça
yetkilendirilmesi halinde eğitim verilebilecek merkezi,
h)
Ünite: İlgili alanda sertifikası bulunan tabip ve/veya diş tabibi
sorumluluğunda ve bu Yönetmelikte belirlenen uygulamaları yapmak üzere, kamu ve
özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere ait sağlık kuruluşları bünyesinde
kurulan birimleri,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Bilim
Komisyonu, Görevleri ve Çalışma Usulü
Bilim komisyonunun kuruluşu
Madde 5 – (1) Bu
Yönetmelikte öngörülen uygulamalar, uygulamaları yapacak kişiler, ünite ve
uygulama merkezlerinin standartları ile ilgili görüş vermek üzere, Bakanlıkça
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Bilim Komisyonu oluşturulur.
(2)
Bilim komisyonu:
a)
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü veya görevlendireceği yetkilinin başkanlığında,
b)
Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden ilgili daire başkanı,
c)
İlgili alanlarda bilimsel çalışması bulunan üniversite öğretim üyesi veya
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı eğitim ve araştırma hastanelerinde
uzmanlık eğitimi verme yetkisine sahip tabipler arasından seçilecek üç üye,
ç)
Eczacılık fakültelerinin farmakognozi alanından bir üye,
d)
Tıp fakültelerinin farmakoloji alanından bir üye,
e)
Sertifikalı iki tabip üye,
f)
Öğretim üyesi veya eğitim görevlisi tıbbi onkoloji uzmanı bir üye,
g)
Tıbbi etik veya tıp tarihi ve deontoloji alanlarında uzmanlık veya doktora
eğitimi almış bir üye,
olmak üzere 11 üyeden teşekkül eder.
(3)
Bilim komisyonu üyeleri Bakan tarafından belirlenir. Üyeler iki yıl süreyle
görev yapar.
Bilim komisyonunun çalışma usulü
Madde 6 – (1) Bilim
Komisyonu, Genel Müdürlüğün daveti üzerine yılda en az iki defa toplanır.
Bakanlık gerektiğinde Bilim Komisyonunu toplantıya çağırabilir.
(2)
Bilim Komisyonu, gündem maddelerini görüşerek raporunu hazırlar. Toplantı
gündemi genel müdürlükçe en az yedi gün önceden üyelere bildirilir.
(3)
Bilim Komisyonu, en az dokuz üye ile toplanır ve salt çoğunlukla karar alır.
Oylarda eşitlik halinde Başkanın tarafı olduğu görüş geçerli sayılır.
(4)
Bilim Komisyonunun sekretarya hizmetlerini Genel Müdürlük yürütür.
Bilim komisyonunun görevleri
Madde 7 – (1) Bilim
komisyonunun görevleri şunlardır:
a)
Uygulama alanlarının belirlenmesine, uygulamaların endikasyon
ve oluşabilecek yan etkilerine ilişkin görüş vermek,
b)
Uygulama yapılan ünite ve merkezlerde bulunması gerekli tıbbi araç ve gereç,
personel, fiziki standartların oluşturulması hususunda görüş bildirmek,
c)
Ünite ve uygulama merkezi başvurularını bilimsel, teknik alt yapı ve personel
yönünden değerlendirerek, uygunluğu hususunda görüş vermek,
ç)
Bu Yönetmelikte tanımlanmamış uygulamalarla ilgili bilimsel ve teknik
çalışmaları yapmak,
d)
Uygulamalar ile ilgili yönlendirici, aydınlatıcı ve bilimsel çalışmalar yapmak
ve yaptırmak,
e)
İhtiyaç duyulan konularda çalışma yapmak üzere alt komisyonlar kurmak.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Uygulama
Esasları, Sağlık Kuruluşlarının Türleri
ve Çalışma Esasları, Eğitim
Uygulamaların genel esasları
Madde 8 – (1) Uygulamalar
bu Yönetmelikte belirlenen alanlarla sınırlıdır. Bakanlık gerektiğinde ünite ve
uygulama merkezinde yapılan ve yapılabilecek yeni uygulamaların bilimsel yönden
bilim komisyonunda değerlendirilmesini isteyebilir. Bilim komisyonu,
uygulamaların bilimsel kanıtlarını inceleyerek kişilere uygulanıp
uygulanmayacağı ve uygun görülenlerden hangilerinin ünite veya uygulama
merkezinde uygulanabileceği hususunda Bakanlığa görüş verir.
(2)
Bu Yönetmelik ekinde bulunmayan uygulamalar için 13/4/2013
tarihli ve 28617 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İlaç ve Biyolojik Ürünlerin
Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik kapsamında sadece uygulama
merkezlerinde araştırma yapılabilir ve yapılan araştırmaya ilişkin dosyaların
bir örneği de Genel Müdürlüğe gönderilir. Gönderilen bu çalışmalar
uygulamaların ülke genelindeki gelişimi, etkinliği ve kanıt düzeyi açısından
Bilim Komisyonu tarafından değerlendirilir. Gönderilen bu veri ve çalışmalar
kişilerin bilgi ve izni olmaksızın kişisel bilgileri belli edecek şekilde
kullanılamaz.
(3)
Ünitelerde, Ek-3’de sayılı listede, ünitelerde yapılabileceği belirtilen
uygulamalardan başka işlem yapılamaz. Uygulama merkezi, ünite için belirlenen
uygulamaları da yapabilir.
(4)
Uygulamalar hastalığın standart tedavisinin yerine geçecek ve devam eden
tedaviyi aksatacak şekilde yapılamaz. Bu husus bireylere açık bir şekilde
anlatılır ve onaylanmış rıza formunda belirtilir.
(5)
Tabip ve diş tabibi olmayan uygulama alanında temel eğitimi bulunan sağlık
meslek mensupları sertifikalı tabip ve diş tabiplerinin gözetimi ve denetimi
altında uygulamalara katılırlar.
Uygulamaların yapılabileceği yerler ve
yetkili kişiler
Madde 9 – (1)
Uygulamalar, Bakanlıkça yetkilendirilmiş ünite ile uygulama merkezlerinde ve
ilgili alanda “uygulama sertifikası” bulunan tabip ve sadece diş hekimliği
alanında olmak üzere diş tabibi tarafından yapılabilir. Uygulama alanında temel
eğitimi bulunan sağlık meslek mensupları merkez ve ünitelerde sertifikalı
tabiplere uygulamada yardımcı olabilirler.
(2)
Diş hekimliği uygulama ve araştırma merkezlerinde, diş hastanelerinde ve ağız
ve diş sağlığı merkezleri ile diş polikliniklerinde sadece diş hekimliği
alanında uygulama yapılabilir.
Uygulama merkezi ve ünitelerin çalışma
usul ve esasları
Madde 10 – (1) Uygulama
merkezi veya ünite, Bakanlığın sağlık kuruluşu/tesisi planlaması kapsamında
açılabilir, bu yöndeki izinler yeni bir özel sağlık kuruluşu açılması veya
kapasite artışı için ayrıca hak oluşturmaz. Uygulama merkezi veya ünite açmak
isteyen kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere ait sağlık
kuruluşları Ek-1’de yer alan belgelerle birlikte Bakanlığa başvurur. Uygulama
merkezi ve/veya ünite açma başvuruları, standartlara uygunluk ve başvuru
yapılan ilde ihtiyaç bulunup bulunmadığı bakımından Bilim Komisyonunca
değerlendirilir. Bilim Komisyonunca uygun görülen başvuruların Bakanlıkça da
uygun görülmesi halinde uygulama merkezi ve/veya ünite açma izni verilir. Ünite
ve uygulama merkezi ile buralarda yapılacak uygulamalar, sağlık kuruluşunun ruhsatına
veya faaliyet izin belgesine işlenir.
(2)
Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinde, tesiste
konaklayan ve sadece akut tedavisi tamamlanmış kişilere uygulanmak kaydıyla
Bakanlıkça uygun görülen uygulamalara yönelik birim, planlama kapsamında
kurulabilir. Konaklama tesisinin bulunduğu ildeki özel hastaneler ile Ayakta
Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik
kapsamındaki özel sağlık kuruluşları tarafından kendi kadro ve kapasitesinin
kullanılması kaydıyla planlamadan istisna olarak konaklama tesislerinde birim
olarak açılabilir. Bu birim başvuruları özel sağlık kuruluşunun mesul müdürünce
müdürlüğe yapılır ve faaliyetlerinden bağlı oldukları özel sağlık kuruluşu
sorumludur.
(3)
Ünite ve uygulama merkezinde, yapılan tüm uygulamalar ile ilgili olarak
hastalara ait hasta dosyası hazırlanır. Hastaya ve uygulamalara ilişkin
verilerin elektronik ortamda talep edilmesi halinde, kişisel sağlık verilerinin
mahremiyeti gözetilerek, Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.
(4)
Yapılan uygulamalara bağlı olarak hastalarda ortaya çıkan her türlü istenmeyen
etki, her ay düzenli olarak müdürlüğe bildirilir ve bu bilgiler Bakanlığa
gönderilir.
(5)
Uygulamalar için 1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliğine uygun “Bilgilendirme ve
Rıza Formu” hazırlanır ve uygulama yapılacak tüm hastalardan rıza alınır.
Ücretlendirme
Madde 11 – (1) Kamuya
bağlı sağlık kuruluşlarınca yapılacak uygulamaların sağlık hizmet ücret
tarifesi Bakanlıkça belirlenerek ilan edilir.
Tanıtım ve bilgilendirme
Madde 12 – (1) Bu
Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren ünite ve uygulama merkezleri Bakanlıkça
belirlenen bilgilendirme ve tanıtım mevzuatına uymak zorundadır. Bakanlıkça
belirlenen bilgilendirme ve tanıtım hükümlerinin ihlali halinde sağlık
kuruluşunun tabi olduğu ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
(2)
Bu Yönetmelik kapsamındaki uygulamalara ilişkin tıbbi ürünler hakkındaki
tanıtımlarda tıbbi ürün tanıtımına ilişkin mevzuat hükümleri uygulanır.
Eğitim
Madde 13 – (1) Bu
Yönetmelik kapsamındaki sertifikalı eğitimler, 4/2/2014
tarihli ve 28903 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı Sertifikalı
Eğitim Yönetmeliği kapsamında, Bakanlıkça eğitim vermek üzere yetkilendirilmiş
merkezler tarafından verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ünite ve
Uygulama Merkezinde Bulundurulması Zorunlu Asgari Birimler,
Tıbbi Cihaz,
Malzeme ve İlaçlar
Ünite ve uygulama merkezinde
bulundurulması zorunlu asgari birimler
Madde 14 – (1) Ünite ve
uygulama merkezinde asgari olarak aşağıda belirtilen bölümler bulunur:
a)
Asgari
b)
Hasta kabul ve bekleme alanı.
c)
Arşiv.
(2)
Sağlık kuruluşlarında hasta kabul ve bekleme alanı ile arşiv alanı ortak olarak
kullanılabilir.
(3)
Sağlık kuruluşu bünyesindeki ünite veya uygulama merkezinin kuruluşun hizmet
binası dışında farklı bir alanda oluşturulması halinde hasta kabul ve bekleme
alanı, arşiv gibi alanlar Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık
Kuruluşları Hakkındaki Yönetmelikte sağlık kuruluşları için belirlenen asgari
fiziki şartlara uygun şekilde hazırlanır.
(4)
Bakanlıkça açma izni verilen ünite ve uygulama merkezleri Ek-3’te yer alan
uygulamaları Bakanlıktan izin almak kaydıyla yapabilirler. Ünite ve uygulama
merkezleri Ek-3’te yer alan her yeni uygulama için Bakanlıktan izin almak
zorundadır. Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösterilecek yerlerde, ilgili
mevzuatlarına göre zorunlu ilaç, cihaz ve malzemelerin bulundurulması gerekir.
Tıbbi cihaz, malzeme ve ilaçlar
Madde 15 – (1) Ünite ve
uygulama merkezinde Ek-2’de yer alan asgari tıbbi cihaz, araç gereç ve ilaçlar
ile ayrıca her uygulama için gerekli olan tıbbi cihaz, araç ve gereç ile
ilaçların bulundurulması zorunludur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Denetim,
Uyulması Gereken Diğer Hususlar, Yasaklar ve İdari Müeyyideler
Denetim
Madde 16 – (1) Ünite ve
uygulama merkezleri, şikâyet, soruşturma veya Bakanlıkça yapılacak olağan dışı
denetimler hariç olmak üzere, Müdürlükçe en az bir dahili
branşlardan uzman ve bir cerrahi branşlardan uzman tabibin yer aldığı en az 3
kişilik bir ekip tarafından yılda en az bir defa denetlenir. Denetim, Ek-5’te
yer alan denetim formu kullanılarak yapılır. İki nüsha olarak düzenlenecek
formun bir nüshası denetlenen ünite veya uygulama merkezinin bulunduğu kurum
veya kuruluşta muhafaza edilmek üzere bırakılır.
Uyulması gereken diğer hususlar ve
yasaklar
Madde 17 – (1) Ünite ve
uygulama merkezlerinde, aşağıda belirtilen hususlara uyulmak zorundadır:
a)
Ünite ve uygulama merkezi Bakanlıktan izin almadan hizmet veremez.
b)
Ünite ve uygulama merkezinde bu Yönetmelik ve eklerinde yer alan bulundurulması
zorunlu asgari birimler yer almak zorundadır.
c)
Ünite ve uygulama merkezleri amacı dışında faaliyet gösteremez.
ç)
Ünite ve uygulama merkezlerinde herhangi bir faaliyet alanının veya biriminin,
yetkisi olmayan kişiler tarafından kullanılması yasaktır.
d)
Ünite ve uygulama merkezlerinde Bakanlıkça ilgili mevzuat hükümlerine göre
ilgili alanda sertifikaları bulunmayan ve gerekli çalışma izinleri olmayan
tabip, diş tabibi ve diğer sağlık personeli çalıştırılamaz.
e)
Tabip ve diş tabipleri uygulama sertifikası ile yetkilendirildikleri alan
dışında uygulama yapamazlar.
İdari müeyyideler
Madde 18 – (1) Bu Yönetmelikte
belirlenen usul ve esaslara uymayanlar hakkında, Ek-4’te yer alan idari
müeyyideler uygulanır.
(2)
Ünite ve uygulama merkezlerine ilişkin hüküm bulunmayan hallerde, uygulamanın
yapıldığı ilgili sağlık kuruluşunun tabi olduğu mevzuatta yer alan idari
müeyyideler ile ilgili mevzuatta belirlenen diğer idarî müeyyideler uygulanır.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Hüküm bulunmayan haller
Madde 19 – (1) Ünite ve
merkezlerin fiziki standartlarına, hizmet sunumuna ve idari müeyyidelerine
ilişkin bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde diğer ilgili mevzuat
hükümleri uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
Madde 20 – (1) 17/9/2002 tarihli ve 24879 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Akupunktur Tedavisi Uygulanan Özel Sağlık Kuruluşları ile Bu Tedavinin
Uygulanması Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Akupunktur uygulaması için uyum süreci
Geçici Madde 1 – (1) Akupunktur
uygulaması için Bakanlıkça yetkilendirilmiş olan kurum ve kuruluşlar 1/1/2016 tarihine kadar bu Yönetmeliğe uyum sağlamak
zorundadır. Bu süre sonunda uyum sağlamayan kurum ve kuruluşların yetki belgesi
geçersiz sayılır.
Yürürlük
Madde 21 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 22 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.