BÜYÜK YAKMA TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ
Bu Yönetmelik, 8 Haziran 2010 tarih ve 27605 sayılı Resmî Gazete’de
yayınlanmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı, enerji üretim tesislerinin
faaliyeti sonucu atmosfere yayılan is, duman, toz, gaz, buhar ve aerosol halindeki emisyonları kontrol altına almak; insanı
ve çevresini hava alıcı ortamındaki kirlenmelerden doğacak tehlikelerden
korumak; hava kirlenmeleri sebebiyle çevrede ortaya çıkan umuma ve komşuluk
münasebetlerine önemli zararlar veren olumsuz etkileri gidermek ve bu etkilerin
ortaya çıkmamasını sağlamak için gerekli usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 - (1) Bu Yönetmelik, ısıl gücü 50 MW veya daha fazla
olan, yalnızca enerji üretimi için inşa edilen, katı, sıvı veya gaz yakıtların
kullanıldığı yakma tesislerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik aşağıdaki tesisler hakkında uygulanmaz.
a) Yakma ürünlerinin doğrudan ısıtma, kurutma veya başka maddeler
ve malzemelerin elden geçirilmesi için kullanıldığı tesisler, tav fırınları ve
ısıl işlem fırınları,
b) Atık gazların yakılarak arıtılması için tasarlanan ancak
bağımsız yakma tesisleri olarak işletilmeyen tesisler gibi yakma sonrası
tesisler,
c) Katalitik parçalayıcı katalizörlerinin rejenerasyonu
için kullanılan tesisler,
ç) Kükürt üretim tesisleri,
d) Kimya sanayiinde kullanılan
reaktörler,
e) Kok batarya fırını,
f) Yüksek fırın sobaları (Cowpers),
g) Bir araç, gemi veya uçağın tahriki için kullanılan herhangi
bir teknik cihaz,
ğ) Kıyıdan açıkta platformlarda kullanılan gaz türbinleri,
h) Dizel, benzin veya gaz ile çalıştırılan içten yanmalı motor
kullanılan tesisler,
ı) 4 üncü maddenin (c) bendinde tanımı yapılan biyokütle dışındaki atıkların yakılması için kullanılan
tesisler.
Dayanak
Madde 3 - (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı
Çevre Kanununun 3, 8, 9, 11, ve 12 nci maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen,
a) Atık gazlar: Hacimsel debileri, su buharı düzeltmeleri yapıldıktan
sonra standart sıcaklıkta (273 K) ve basınçta (101,3 kPa)
Nm3/saat olarak tanımlanan katı, sıvı veya gaz emisyonlar ihtiva
eden gaz halinde salımları,
b) Bacharach islilik derecesi: Bacharach Skalasında atık gaz
içindeki partikül madde emisyonunun meydana getirdiği sayıyı,
c) Biyokütle: Tarım veya ormancılık
ürünü olan ve tamamı veya bir kısmı içindeki enerjiyi geri kazanmak amacı ile
yakıt olarak kullanılabilen bitkisel maddelerin tamamı veya bir kısmından
oluşan ürünleri, tarım ve ormancılıktan kaynaklanan bitkisel atıkları, ortaya
çıkan ısı geri kazanılabiliyorsa gıda işleme sanayisinden kaynaklanan bitkisel
atığı, üretim mahallinde birlikte yakılıyorsa ve ortaya çıkan enerji geri
kazanılıyorsa kağıt hamuru üretimi ve kağıt hamurundan kağıt üretimi sırasında
oluşan lifli bitkisel atıkları, mantar atığını, ahşap koruyucuları ve
kaplamaları ile muamele neticesi halojenli organik bileşikler veya ağır
metaller ihtiva eden ve özellikle inşaat veya yıkım atıklarından kaynaklanan bu
tür odun atıkları içeren odun atıkları hariç olmak üzere odunsu atıkları,
ç) CEN: Avrupa Standardizasyon Komitesini,
d) Çift veya çoklu yakıt yakan tesisler: Aynı anda veya değişimli
olarak iki veya daha fazla yakıt ile ateşlenebilen yakma tesislerini,
e) Doğal gaz: Asal gazlar ve diğer içeriği hacimsel olarak %
20’sinden fazla olmayan, doğal yollardan oluşan metan gazını,
f) Emisyon: Maddelerin yakma tesisinden havaya salınmasını,
g) Emisyon sınır değeri: Sıvı ve gaz yakıtlarda % 3, katı
yakıtlarda % 6, gaz türbinlerinde % 15 oranında oksijen olduğu varsayılarak, mg/Nm3 olarak ifade edilen, kütle bölü atık
gazın hacmi olarak hesaplanan ve yakma tesisinden havaya verilen atık gazların
içinde bir maddenin bulunmasına izin verilen konsantrasyonu,
ğ) Gaz türbini: Termik enerjiyi mekanik işe çeviren, çoğunlukla
bir kompresör, yakıtın okside edilerek çalışan sıvıyı ısıttığı termik bir cihaz
ve bir türbinden oluşan dönen makinelerin tümünü,
h) Hava kalitesi: İnsan ve çevresi üzerine etki eden çevre
havasında, hava kirliliğinin göstergesi olan kirleticilerin artan miktarıyla
azalan kalitelerini,
ı) ISO: Uluslararası Standardizasyon Teşkilatını,
i) İşletmeci: Yakma tesisini işleten veya tesis hakkında karar
vermeye yetkili gerçek veya tüzel kişiyi,
j) Kojenerasyon ve kombine çevrim:
Enerjinin hem elektrik hem de ısı biçimlerinde aynı sistemden beraber üterilmesi veya tüm ısı makinalarının
çevreye vermek zorunda oldukları atık ısıdan yararlanmayı,
k) Kükürt giderme oranı: Yakma tesisinde havaya salınmayan kükürt
miktarının, yakma tesisine verilen ve kullanılan yakıtın içinde bulunan kükürt
miktarına olan oranını,
l) Mevcut tesis: Bu Yönetmeliğin yayım tarihinden önce, faaliyet
öncesi veya faaliyet sonrası için herhangi bir izin almış olan yakma
tesislerini,
m) Verimlilik: h ile ifade edilen gaz türbininin
ISO temel yük şartlarında yüzde olarak belirtilen verimliliğini,
n) Yakıt: Yakma tesisini ateşlemeye yarayan katı, sıvı veya gaz
halindeki yanıcı maddeleri,
o) Yakma ısıl gücü, ısıl güç, yakıt ısıl gücü, anma ısıl gücü:
Bir yakma tesisinde birim zamanda yakılan yakıt miktarının yakıt alt ısıl
değeriyle çarpılması sonucu bulunan KW, MW birimleri ile ifade edilen asıl güç
değerini,
ö) Yakma tesisi:Yakıtları okside ederek oluşan ısının
kullanıldığı teknik cihazları,
p) Yeni tesis: Mevcut tesisler dışındaki herhangi yakma tesisini,
r) Yetkili merci: Çevre ve Orman Bakanlığını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yeni Tesislerin
İşletilmesi İçin Gereklilikler
Katı yakıtlar için emisyon
sınırları
Madde 5 - (1) Katı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 6 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-1’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Sıvı yakıtlar için emisyon
sınırları
Madde 6 - (1) Sıvı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 3 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-2’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz yakıtlar için emisyon
sınırları
Madde 7 - (1) Gaz yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 3 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-3’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz türbinleri için
emisyon sınırları
Madde 8 - (1) Gaz türbinlerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 15 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-4’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
(2) Gaz türbinlerinde yalnızca gaz veya sıvı yakıtlar
kullanılabilir. Sıvı yakıt kullanılması durumunda sadece hafif veya dizel
yakıtlar kullanılabilir veya kükürtdioksit
emisyonlarının azaltılması için eşdeğer önlemler alınır.
(3) Acil durumlar için kullanılan ve yılda 500 saatten daha az
işletilen gaz türbinleri NOx ve CO sınır
değerlerine uyum mecburiyetinden muaftırlar. Bu tip tesislerin işletmecisi her
yılın 31 Ocak tarihine kadar bir önceki yıla ait aylık işletim saatlerini ve
acil durumda tüketilen gaz miktarları ile acil durum sıklık bilgilerine
(yıl/gün) ilişkin kayıtları yetkili mercie sunmakla yükümlüdür.
Isı ve enerjinin ortak
üretimi
Madde 9 - (1) Yeni tesisler veya 15 inci madde kapsamına giren
tesislerin işletmecileri, kojenerasyon veya kombine
çevrim gibi bileşik ısı ve güç üretiminin teknik ve ekonomik fizibilite
sonuçlarına göre, pazar ve dağıtım durumunu da göz önüne alarak yakma
sistemlerinden kaynaklanan sera gazlarını azaltmak ve enerji verimliliğini
sağlamak için araştırma geliştirme çalışmaları yapmakla ve yetkili merciin
talebi üzerine bilgi vermekle yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mevcut Tesislerin
İşletilmesi İçin Gereklilikler
Katı yakıtlar için emisyon
sınırları
Madde 10 - (1) Katı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 6 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-5’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Sıvı Yakıtlar İçin Emisyon
Sınırları
Madde 11 - (1) Sıvı yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 3 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-6’daki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz yakıtlar için emisyon
sınırları
Madde 12 - (1) Gaz yakıtlı yakma tesislerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 3 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-7’deki emisyon sınır değerleri aşılamaz.
Gaz türbinleri için
emisyon sınırları
Madde 13 - (1) Gaz türbinlerinde mg/Nm3
olarak baca gazında % 15 hacimsel oksijen (O2) esas alınarak
Ek-8’deki emisyon sınır değerleri aşılmaz.
(2) Gaz türbinlerinde yalnızca gaz veya sıvı yakıtlar
kullanılabilir. Sıvı yakıt kullanılması durumunda sadece hafif veya dizel
yakıtlar kullanılabilir veya kükürtdioksit
emisyonlarının azaltılması için eşdeğer önlemler alınır.
(3) Acil durumlar için kullanılan ve yılda 500 saatten daha az
işletilen gaz türbinleri NOx ve CO sınır
değerlerine uyum zorunluluğundan muaftırlar. Bu tip tesislerin işletmecisi her
yılın 31 Ocak tarihine kadar önceki yıla ait aylık işletim saatlerini ve acil
durumda tüketilen gaz miktarları ile acil durum sıklık bilgilerine (yıl/gün)
ilişkin kayıtları yetkili mercie sunmakla yükümlüdür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Genel Gereklilikler
Çift veya çoklu yakıt
yakan tesisler
Madde 14 - (1) Eş zamanlı olarak iki veya daha fazla yakıt
kullanan tesisler için yetkili merci, emisyon sınır değerlerini sırasıyla
aşağıdaki şekilde belirler.
a) İkinci ve üçüncü bölümde belirtildiği üzere her bir yakıt ve
yakma tesisinin yakıt ısıl gücüne göre ilgili kirletici madde için emisyon
sınır değerleri alınır,
b) Yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerleri belirlenir. Bu değer
yakıtın (a) bendinde bulunan kendi emisyon sınır değerlerinin, her bir yakıtın
sağladığı ısıl güç ile çarpılarak ve sonra bu sonucun bütün yakıtlar tarafından
sağlanan toplam ısıl güç toplamına bölünmesi sonucu elde edilir.
c) Yakıt-ağırlıklı sınır değerler toplanır.
(2) Ham petrol rafinerilerinin çoklu ateşleme birimlerinde
damıtma ve dönüşüm atıklarının tek başına veya başka yakıtlarla kullanıldığı
durumlarda, en yüksek emisyon sınır değerine sahip belirleyici yakıtın
sağladığı ısıl güç, bütün yakıtların sağladığı toplam ısıl gücün en az % 50’si
kadar ise, belirleyici yakıtın sınır değerleri esas alınır. Belirleyici yakıtın
katkısının % 50’nin altında olduğu durumlarda emisyon sınır değeri, tek tek yakıtların sağladıkları ısıl güçlerin yakıtların
tamamının sağladığı toplam ısıl güce göre oransal olarak sırasıyla aşağıdaki
şekilde belirlenir.
a) İkinci ve üçüncü bölümde belirtildiği üzere her bir yakıt ve
yakma tesisinin yakıt ısıl gücüne göre ilgili kirletici madde için emisyon
sınır değerleri alınır,
b) Belirleyici yakıt olarak ikinci ve üçüncü bölüme göre emisyon
sınır değeri en yüksek olan yakıt; eğer iki yakıtın emisyon sınır değerleri
aynı ise daha yüksek ısıl gücü olan yakıt kabul edilir. Emisyon sınır değeri
ikinci ve üçüncü bölümde belirtildiği şekilde hesaplanır. Bu değer ikinci ve
üçüncü bölümde belirtilen yakıta ait emisyon sınır değeri iki ile çarpılarak ve
bulunan emisyon değerinden en düşük emisyon sınır değerine sahip yakıtın
emisyon sınır değeri çıkartılarak bulunur.
c) Belirleyici yakıtın hesaplanan emisyon sınır değeri ısıl gücü
ile çarpılarak, her bir yakıtın bireysel emisyon sınır değeri ile sağladığı
ısıl güç çarpılıp ikisinin çarpımı da tüm yakıtların sağladığı toplam ısıl
girdiye bölünerek, yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerleri bulunur.
ç) Yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerleri toplanır.
(3) İkinci fıkraya alternatif olarak aşağıda belirtilen ortalama kükürtdioksit emisyon sınır değerleri kullanılan yakıt
kombinasyonuna bağlı olmaksızın uygulanabilir.
a) Mevcut tesisler için: 1.000 mg/Nm3,
rafineride bulunan bütün tesislerin ortalaması alınır,
b) Yeni tesisler için: 600 mg/Nm3,
gaz türbinleri hariç rafineride bulunan bütün tesislerin ortalaması alınır.
(4) İkinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen suretle hesaplanan
değerler işletmeci tarafından yetkili mercie bildirilir. Yetkili merci
uygulamada mevcut tesislerden kaynaklanan emisyonların artışına neden olmayacak
şekilde değerlendirme yaparak hangi yöntemin uygulanacağına karar verir.
(5) İki veya daha fazla yakıtı alternatif olarak kullanan çoklu
ateşleme birimlerine sahip tesislerde her yakıt için ikinci ve üçüncü bölümde
belirtilen emisyon sınır değerleri uygulanır.
Tesislerin kapasitesilerinin artırılması veya değiştirilmesi
Madde 15 - (1) Bir yakma tesisinin en az 50 MW genişletilmesi
halinde, ikinci bölümde belirtilen emisyon sınır değerleri, tesisin tamamının
ısıl kapasitesine göre belirlenir ve tesisin yeni bölümüne uygulanır. Geçici 3
üncü maddesinde tanımlanan durumlarda bu madde uygulanmayacaktır.
(2) İşletmecinin, yetkili merciin çevre ve insanlar üzerinde
kayda değer olumsuz etkileri olabileceği görüşünde olduğu bir değişiklik
planlaması durumunda, ikinci bölümde belirtilen emisyon sınır değerleri
uygulanır.
Atık gazın bacadan
atılması şartları
Madde 16 - (1) 30/6/1987 tarihinden sonra kurulan, iki veya daha
fazla bağımsız tesisin, teknik ve ekonomik faktörler de göz önüne alınarak
yetkili merci tarafından atık gazlarını aynı bacadan atmosfere verebilecekleri
uygun bulunması durumunda, bu tesis grubu tek bir birim olarak kabul edilir.
(2) Yakma tesislerinin atık gazları 3/7/2009 tarihli ve 27277
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliğinin Ek-4’ünde belirtilen şartlara uygun olarak bir baca yardımı ile
kontrollü bir şekilde bertaraf edilerek sağlık ve çevreyi koruyacak şekilde
salınır ve bu şartlar bu tesislerin izinlerinde belirtilir.
Baca gazı arıtma
donanımının arızası veya devre dışı kalması
Madde 17 - (1) Baca gazı arıtma donanımının arızası veya devre
dışı kalması durumunda, 24 saat içinde normal çalışma şartlarına dönüş
sağlanamazsa, işletmeci kapasiteyi düşürür ya da
işletmeyi durdurur ya da tesisi düşük kirlilik yayan
yakıtlar kullanarak işletir. İşletmeci her durumda yetkili mercii 48 saat
içinde bilgilendirir. Hiç bir durumda 12 aylık bir süreç içinde arıtmasız
çalışma süresi 120 saati geçemez.
(2) Yetkili merci enerji talebinin aciliyet
göstermesi veya arızanın yaşandığı tesisin yerine, kısıtlı bir süre faaliyet
gösterecek olan bir başka tesisin, genel emisyonlarda bir artışa yol açacak
olması hallerinde, birinci fıkrada belirtilen süreleri uzatabilir. Ancak süre
uzatımları birbirini takip eden 72 saat veya bir takvim yılı içinde 240 saati geçemez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Ölçüm ve İzleme
Ölçüm yöntemleri
Madde 18 - (1) İşletmeci her yakma tesisinin atık gazlarında SO2,
NOx, CO, toz konsantrasyonlarını, emisyon
sınır değerleri belirlenmiş parametreleri bacada sürekli ölçüm cihazı
kullanarak ölçer.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlara istisna olarak aşağıdaki
durumlarda sürekli ölçüm gerekmeyebilir.
a) İşletim ömrü 10.000 çalışma saatinden az olan yakma tesisleri
için,
b) Doğal gaz kullanılan kazanlarda SO2 ve toz,
doğalgaz kullanan gaz türbinlerinde ise SO2 ve toz için,
c) Baca gazı arıtma tesisinin bulunmadığı ancak bilinen kükürt muhteviyasına sahip sıvı yakıt kullanan gaz türbinleri veya
kazanlarda SO2 için,
ç) Biyokütle kullanan kazanlar için,
işletmecinin SO2 emisyonlarının belirtilen emisyon oranlarını hiçbir
şartta aşamayacağını ispat ettiği durumlarda SO2 için,
d) Sürekli ölçümün gerekli olmadığı durumlarda, en geç altı ayda
bir aralıklı ölçümler yapılır. Periyodik ölçümlerde birinci fıkra ve bu fıkrada
belirtilen kirletici maddelerin miktarını belirlemek için yetkili merci
tarafından uygun bulunan standartlar kullanılır.
(3) Birinci fıkraya uygun olarak yürütülen sürekli ölçümler, ilgili
proses işletme parametrelerinden oksijen muhtevası, sıcaklık, basınç ve su
buharını ihtiva eder. Egzoz gazı numuneleri emisyonlar ölçülmeden önce
kurutulurlarsa su buharı içeriğinin sürekli ölçümüne gerek yoktur.
(4) İkinci ve üçüncü bölümde belirlenen kükürt azaltım oranlarına uymakla yükümlü tesisler için birinci
fıkrada belirlenen SO2 emisyon ölçümlerine dair gereklilikler
uygulanır. Ayrıca yakma tesislerinde kullanılan yakıtın kükürt miktarı izlenir.
(5) Yetkili mercie, tesiste kullanılan yakıtın tipinde ya da tesisin işletme şartlarında önemli bir değişiklik
olması halinde bu durum bildirilir. Bunun sonucunda yetkili merci birinci ve
ikinci fıkralarda belirtilen izleme yükümlülüklerinin yeterliliğine veya
uyarlama gerektirip gerektirmediğine karar verir.
(6) Sürekli ölçüm sistemleri yılda en az bir kere referans
metotlar ile yapılan paralel ölçümler yoluyla kontrole tabi tutulur.
(7) CEN standartları yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ile
altıncı fıkralar arasında belirtilen bütün ölçümler, ilgili kirletici
maddelerin örnekleme ve analizleri ve otomatik ölçüm sistemlerinin kalibrasyonuna yönelik referans ölçüm yöntemleri gibi, bu
standarda uygun olarak yürütülür. Şayet CEN standartları hazır değilse, ISO
standartları veya bunlara eşdeğer bilimsel kaliteye sahip veri sağlayan ulusal
veya uluslararası standartlar uygulanır.
(8) Her bir tek ölçüm sonucunun % 95 güven
aralığı değerleri emisyon sınır değerlerinin aşağıda belirtilen yüzdelerini
aşmaz.
|
Kükürtdioksit |
% 20 |
|
Azotoksitler |
% 20 |
|
Toz |
% 30 |
|
CO |
% 10 |
Geçerli kılınan saatlik ve günlük ortalama değerler, ölçülen
geçerli saatlik ortalama değerlerden yukarıda belirtilen güven aralığı
değerinin çıkarılması ile elde edilir. Bir gün içinde üç adetten fazla saatlik
ortalama değerin sürekli ölçüm sistemindeki arıza veya bakım sebebi ile
geçersiz olduğu durumda o günün ölçümleri geçersiz kalır. Bir yıl içerisinde
ondan fazla günün benzer şartlardan dolayı geçersiz kalması durumunda yetkili
merci işletmeciden sistemin güvenirliğini artırması konusunda gerekli
tedbirleri almasını talep eder.
(9) İşletmeci, her yılın 31 Mart gününe kadar bir önceki takvim
yılına ait birinci fıkrada belirtilen parametrelerin ölçüm sonuçlarını da
içerecek şekilde sürekli, tekil ve diğer tüm ölçüm çalışmaları hakkında yetkili
mercie yazılı bildirimde bulunur. İşletmeci her yılın 31 Mart gününe kadar
yetkili mercie altı, yedi ve sekizinci fıkralar uyarınca ölçüm teçhizatlarının
kontrolleri ile ilgili olarak bildirimde bulunur.
(10) İşletmeci birinci ve ikinci fıkralar uyarınca düzenlenecek
raporları, ölçümlerin standartlara uygunluğuna ve ölçüm ekipmanlarının
kontrollerine ilişkin bilgi ve belgeleri en az 5 yıl süresince saklar.
Emisyonların
değerlendirilmesi
Madde 19 - (1) Bir takvim yılı içindeki işletim saatleri süresince
aşağıda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi halinde emisyon sınır
değerlerine uyulduğu kabul edilir.
a) Geçerli günlük ortalamaların hiçbirinin ilgili değerleri
aşmaması.
b) Yıl boyunca bütün onaylanmış saatlik ortalama değerlerin,
ilgili değerlerin % 200 ünü aşmaması.
c) Geçerli ortalama değerler 18 inci maddenin sekizinci
fıkrasında belirtildiği şekilde tespit edilir. 17 nci
madde de belirtilen süreler ve başlatma ve sistem durdurma süreçleri göz önüne
alınmaz.
(2) Sürekli olmayan ölçümler veya standartlara uygun, izlemeye
yönelik diğer ölçümlerin yapılmasının gerektiği durumlarda, ölçüm serilerinden
her birinin sonuçları veya yetkili merci tarafından belirlenen esaslara göre
tanımlanan diğer izleme neticelerinin emisyon sınır değerlerini aşmaması
halinde emisyon sınır değerleri sağlanmış sayılır.
(3) Kükürt giderme oranı, 18 inci maddenin birinci fıkrasında
belirtilen sürekli ölçümlerin sonuçları ve aynı maddenin dördüncü fıkrasında
belirtilen kükürt muhtevası ölçümleri günlük ortalama değer olarak ilgili
değeri aşmaması durumunda sağlanmış sayılır. Mezkur maddede belirtilen süreler
ve başlatma ve sistem durdurma süreçleri göz önüne alınmaz.
Raporlama esasları
Madde 20 - (1) İşletmeci her bir tesis için aşağıdaki verileri
Bakanlığın belirleyeceği formata uygun olarak yetkili mercie rapor eder. Bu
raporda,
a) SO2, NOx ve
toplam partikül madde olarak toz için toplam yıllık emisyonlar,
b) Biyokütle, diğer katı yakıtlar, sıvı
yakıtlar, doğalgaz ve diğer gazlar olmak üzere beş yakıt kategorisine ayrılmış
olarak alt ısıl değerden hesaplanmak suretiyle toplam yıllık enerji girdisi
bilgileri yer alır.
c) Bu rapor, 2011 yılının raporundan başlamak üzere, bir sonraki
yılın 31 Mart tarihine kadar gönderilir.
(2) Yetkili merci raporları değerlendirerek raporların
sonuçlarını ve rafineri emisyonlarını ayrıca gösteren yıllık özetlerini her üç
yılın sonunda rapor haline getirir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
İstisnalar
Madde 21 - (1) Yetkili merci, düşük kükürtlü yakıt kullanan bir
tesisin, düşük kükürtlü yakıt açığı oluşması sebebiyle emisyon sınır
değerlerine uyamaması durumunda, kükürtdioksit
emisyon sınır değerlerine uyma zorunluluğunu en fazla altı ay süresince askıya
alabilir.
(2) Yetkili merci, gaz yakıt kullanan ancak gaz stoklarında
meydana gelen ani bir sorun yüzünden başka yakıtlar kullanmak zorunda kalan ve
emisyon değerlerine uyabilmek için bir atık gaz arıtma tesisine ihtiyaç duyan
tesislere, enerji arzını korumak için önemli bir ihtiyaç olması durumu dışında
10 günü aşmamak kaydı ile emisyon sınır değerlerine uyma zorunluluğundan
muafiyet tanıyabilir. Bu durumların ortaya çıkması halinde yetkili merci,
işletmeciler tarafından 48 saat içinde her bir durum hakkında bilgilendirilir.
(3) Yetkili merci yazılı müracaatı üzerine, mevcut gaz türbinleri
ve aşağıda belirtilen maddelerin emisyonlarının sınırlandırılmaları konusunda
bu Yönetmelik hükümlerinden muafiyet tanıyabilir.
a) Karbonmonoksit,
b) Bacharacha göre islilik derecesi.
(4) Bir defaya mahsus bir ölçüm ile aşağıda
yer alan, hidrojen florür (HF) ve hidrojen klorür (HCl) sınır değerlerini sağladığını belgeleyen tesisler bu
ölçümleri periyodik olarak yaptırmak zorunda değildir.
|
Hidrojenklorür
(HCl)
|
100 mg/Nm3 |
|
Hidrojenflorür
(HF)
|
15 mg/Nm3 |
Kısıtlayıcı tedbirler
Madde 22 - (1)
Koruma bölgeleri;
a) Bir bölgedeki
işletmelerden, ulaşımdan ve ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin insan ve
çevresi üzerindeki zararlı etkileri normal tedbirlerle ortadan kaldırılamıyorsa
bu bölgeler yetkili merci tarafından koruma bölgesi olarak ilan edilebilir.
Yetkili merci koruma bölgelerinde,
1) Hareketli ve sabit
tesisleri çalıştırmamaya,
2) Sabit tesisleri kurdurmamaya,
3) Hareketli ve sabit
tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya veya bunlardan yüksek işletme
teknikleri talep ederek çalıştırmaya,
4) Tesislerde yakıt
kullandırmamaya veya sınırlı olarak kullandırmaya
yetkilidir.
b) Yetkili merci, kritik meteorolojik
şartların mevcut olduğu veya ihtimalinin tahmin edildiği, hava kirliliğinin çok
hızlı artış gösterdiği bölgelerde, insan ve çevresi üzerinde meydana gelecek
zararların önlenmesine yönelik olarak,
1) Hareketli veya sabit
tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya,
2) Önemli ölçülerde hava
kirlenmelerine yol açabilen yakıtların tesislerde kullanılmasını yasaklamaya
veya sadece kısıtlamaya
yetkilidir.
c) Hava kirliliğinin çok hızlı artış gösterdiği durumlarda
6/6/2008 tarihli ve 26898 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirlenen uyarı kademeleri uygulanır.
ç) Hava kalitesi sınır değerleri aşılarak, hava kirliliği Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek-2’de belirtilen değerlere
ulaştığında, bölge özelliklerine göre alınacak tedbirler Valilik tarafından
Bakanlık görüşü alınarak yayımlanır.
d) Her kademe için alınacak tedbirler düzenlenirken meteorolojik
veriler göz önüne alınır. Sis, enverziyon, durgun
meteorolojik şartlar ve izotermal durumlarda bir sonraki kademenin tedbirleri
veya ilave tedbirler uygulanabilir. Nisbi nem
miktarının % 90 ın üzerine çıkması halinde uyarı
kademelerinin belirlenmesinde Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliğindeki kirlilik derecelerinin % 10 eksiği esas alınır.
İzin süreci
Madde 23 - (1) İzin başvurusu ve izin prosedürü konularında
29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanunca
Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
İdari Yaptırımlar
Madde 24 - (1) Bu Yönetmeliğe aykırı hareket edenler hakkında
Çevre Kanununun ilgili maddeleri uyarınca idari yaptırım uygulanır.
Yeni tesislere
uygulanmayacak hükümler
Madde 25 - (1) Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliğinin Ek-3’ü ve Ek 5’inin A Bölümünün 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8 inci
başlıkları, bu Yönetmeliğin yayım tarihi itibarıyla anma ısıl gücü 50 MW veya
daha fazla olan katı, sıvı veya gaz yakıt kullanılan yakma tesislerinden yeni
tesisler için uygulanmaz.
Tesislerde kapasite artışı
veya değişiklik olmaması halinde uygulanacak hüküm
Geçici Madde 1
- (1) Tesisler 15 inci maddede
belirtildiği şekilde kapasitesi artırılmadığı ya da
değişikliklere uğramadığı sürece 26 ncı maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen sürelere kadar, Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğine tabidir.
Mevcut tesisler için geçiş süreci
Geçici Madde 2
- (1) Mevcut tesisler bakımından 18
inci, 19 uncu ve 20 nci madde hükümleri Yönetmeliğin
yayım tarihinden itibaren bir yıl sonra uygulanır.
Mevcut tesisler için
istisnai durumlar
Geçici Madde 3
- (1) 1/6/1987 tarihinden önce,
faaliyet öncesi veya faaliyet sonrası için herhangi bir izin almış olan
tesisler, tesis işletmecisi tarafından; bu Yönetmeliğin yayım tarihinden
itibaren bir yıl içinde 31/7/2011 tarihinden 31/12/2019 tarihine kadar tesisin
20.000 saatten fazla çalıştırılmayacağının yazılı olarak taahhüt edilmek
suretiyle yetkili mercie başvurulması ve her yıl 31 Ocak tarihine kadar yetkili
mercie, tesisin kalan işletme ömrü için izin verilen, kullanılan ve
kullanılmayan süreyi belirten kaydı sunması koşulları ile 10, 11, 12 ve 13 üncü
maddelerde belirtilmiş olan emisyon sınır değerlerine uymaktan muaftırlar.
Yürürlük
Madde 26 - (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 6 ncı maddesi ve 11 inci maddesinin
kükürt dioksit emisyonu için sınır değerleri 1/1/2012 tarihinde,
b) 10 uncu maddesi ve 11 inci maddesinin kükürt dioksit emisyonu
için sınır değerleri dışında kalan emisyonlar için sınır değerleri ile 12, 13
ve Geçici 3 üncü maddeleri yönetmeliğin yayım tarihinden dokuz yıl sonra,
c) Diğer maddeleri yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 27 - (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı
yürütür.
Ek-1
Katı Yakıtlı
Yakma Tesislerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt türü |
Yakıt Isıl Gücü |
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3 ) |
|||
|
Toz |
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
||
|
Katı yakıt |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW |
50 |
850 |
400 |
150 |
|
Yakıt ısıl gücü≥100 MW |
30 |
200 |
200 |
200 |
|
|
Petrol koku |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW |
20 |
400 |
400 |
150 |
|
Yakıt ısıl gücü≥100 MW |
20 |
200 |
200 |
200 |
|
|
Biyokütle |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW |
|
200 |
400 |
|
|
100 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<300 MW |
|
200 |
300 |
|
|
|
Yakıt ısıl gücü≥300 MW |
|
200 |
200 |
|
|
(1) SO2 parametresi için yukarıda belirtilen değerlerin, kullanılan katı
yakıttaki yüksek kükürt içeriği nedeniyle önlemler alınarak arıtma tesisi
kurulmasına rağmen sağlanamadığı durumlarda aşağıda belirtilen esaslar
uygulanır.
a)
Isıl gücü 100 MW ila 300 MW arasında
olan tesisler için 300 mg/Nm3 SO2 emisyon sınır değeri
aşılamaz veya en az % 92 oranında kükürt giderme sağlanır.
b)
Isıl gücü 300 MW ve üzerinde olan
tesisler için 400 mg/Nm3 SO2 emisyon sınır değeri aşılamaz ve en az % 95 oranında kükürt
giderme sağlanır.
(2) Petrol koku
yakıldığı durumlarda aşağıda mg/Nm3 olarak ifade edilen emisyon
sınır değerleri ayrıca uygulanır.
a)
Kadmiyum ve
bileşikleri, kadmiyum,
b)
Talyum ve
bileşikleri, talyum,
c)
Antimon ve
bileşikleri, antimon,
d)
Arsenik ve
bileşikleri, arsenik,
e)
Kurşun ve
bileşikleri, kurşun,
f)
Krom ve
bileşikleri, krom,
g)
Kobalt ve
bileşikleri, kobalt,
h)
Bakır ve
bileşikleri, bakır,
i)
Manganez ve
bileşikleri, manganez,
j)
Nikel ve
bileşikleri, nikel,
k)
Vanadyum ve
bileşikleri, vanadyum,
l)
Kalay ve
bileşikleri, kalay
olarak ifade edilir. Bu emisyonlar için
toplam olarak 0,5 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
(3) Benzo(a)piren için 0,001 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
Ek-2
Sıvı Yakıtlı
Yakma Tesislerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt Isıl
Gücü |
Emisyon
Sınır Değerleri (mg/Nm3 ) |
|||
|
Toz |
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
|
|
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW |
50 |
850 |
400 |
80 |
|
100 MW≤ Yakıt ısıl gücü<300
MW |
30 |
400-200 (lineer azalma) |
200 |
|
|
Yakıt ısıl gücü≥300 MW |
200 |
|||
(1) Arsenik, kurşun, kadminyum,
krom, kobalt, nikel olarak ifade edilecek nikel ve bileşikleri, vanadyum olarak
ifade edilecek vanadyum ve bileşikleri olan ağır metaller için toplam olarak 1 mg/Nm3 emisyon
sınır değeri aşılamaz.
Ek-3
Gaz Yakıtlı
Yakma Tesislerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt türü |
Yakıt Isıl
Gücü |
Emisyon
Sınır Değerleri ( mg/Nm3) |
|||
|
Toz |
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
||
|
Genel Durum Doğal gaz, fuel gaz, LPG, vb. |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <300 MW |
5 |
35 |
150 |
100 |
|
Yakıt ısıl gücü≥300 MW |
100 |
||||
|
Yüksek fırın gazı |
|
10 |
200 |
200 |
|
|
Demir-çelik sanayinde ortaya çıkan ve başka yerlerde de
kullanılabilecek olan gazlar |
|
30 |
400* 200** |
||
|
Sıvılaştırılmış gaz |
|
5 |
5 |
||
|
Kok fırınında oluşan düşük kalorili gazlar |
|
30 |
400 |
||
|
Yüksek fırınlarda oluşan düşük kalorili gazlar |
|
10 |
200 |
||
*
Kok fırınında oluşan düşük kalorili gazlar
**
Yüksek fırınlarda oluşan düşük kalorili gazlar
Ek-4
Gaz Tübinlerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt türü |
Emisyon
Sınır Değerleri (mg/Nm3) |
|||
|
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
İslilik (Bacharach) |
|
|
Genel olarak gaz yakıtlar |
11,7 |
120 |
100 |
|
|
Sıvılaştırılmış gaz |
1,7 |
|||
|
Kok fırınında oluşan düşük kalorili gazlar |
117 |
|||
|
Yüksek fırınlarda oluşan düşük kalorili gazlar |
67 |
|||
|
Doğal gaz |
11,7 |
50 |
||
|
Gaz yakıtlar (doğal gaz hariç) |
|
120 |
||
|
Sıvı yakıtlar |
|
120 |
2 (sürekli çalışma) 4 (başlama) |
|
(1) NO2 için emisyon sınır değerleri,
ISO şartlarına göre (288,15 K sıcaklık, 101,3 kPa basınç ve % 60 bağıl nem) %
Ancak,
|
a) |
Toplam verimi % 75 den fazla olan bileşik ısı ve güç
sistemlerinde kullanılan gaz tribünleri |
75 |
|
b) |
Kombine çevrim santrallerinde
kullanılan ve yıllık ortalama toplam elektrik verimi % 55’den fazla olan gaz
türbinleri |
75 |
|
c) |
Mekanik tahrik için gaz türbinleri |
75 |
|
|
Yukarıdaki kategorilerden hiçbirine girmeyen ancak
verimliliği % 35 den (ISO temel yük durumuna göre belirlenecek) fazla olan
tek çevrim gaz türbinleri, |
50*h /35 |
Ek-5
Katı Yakıtlı
Yakma Tesislerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt türü |
Yakıt Isıl
Gücü |
Emisyon
Sınır Değerleri (mg/Nm3 ) |
|||
|
Toz |
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
||
|
Katı yakıt |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100MW 100 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW |
100 |
2000 |
600 |
200 |
|
2000-400 (lineer azalma) |
|||||
|
Yakıt ısıl gücü≥ 500 MW |
50 |
400 |
200 |
||
|
Petrol koku |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<100 MW |
20 |
400 |
600 |
|
|
Yakıt ısıl gücü≥100 MW |
200 |
||||
1) Toz
parametresi için 1/6/1987 tarihinden önce
ruhsat almış, ısıl gücü 500 MW veya daha fazla olan ve 5800 kJ/kg dan (net
kalorifik değer) az ısıl değere sahip, nem oranı
ağırlıkça %
2) SO2
parametresi için yukarıda belirtilen
emisyon sınır değerlerinin yakıtın karakteristik özellikleri sebebi ile
sağlanamadığı durumlarda 50 MW ≤ Yakıt
ısıl gücü <100 MW olan tesislerde en azından % 60 oranında bir kükürt
azaltımı, 100 MW
≤ Yakıt ısıl gücü <300 MW olan tesislerde % 75 lik bir azaltım, 300 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <500 MW olan
tesislerde % 90 lık bir azaltım
ve Yakıt ısıl gücü 500 MW ve daha fazla olan tesislerde ise % 94 oranında bir
kükürt azaltımı sağlanacaktır; Yakıt ısıl gücü 500 MW ve daha fazla olan ve (1/1/2006)
tarihinden önce baca gazı ve kükürt azaltma ekipmanları kurulumu sözleşmesi
devreye girmiş ve kurulum çalışması başlamış olan tesislerde en azından % 92
oranında bir kükürt azaltım oranı uygulanır.
3) Yakıt ısıl güçleri
400 MW veya daha fazla olan ve yıl içinde 1.500
saatten daha fazla çalışmayan tesisler için (beş
yıllık bir sürecin ortalaması alınarak belirlenir) 800 mg/Nm³ değerinde bir kükürtdioksit sınır değeri uygulanır.
4) 1/1/2016 dan itibaren bu tesislerden, çalışma
süreleri yılda 1500 saati (5 yıllık ortalama veriler kullanarak belirlenir) geçmeyenler 450 mg/Nm³ azotoksit (NO2 olarak
ölçülür) emisyon sınır değerine tabi olur.
5) 1/1/2018
tarihine kadar, 1/1/2005 tarihine kadar olan süre içinde 12 ay süresince uçucu
madde içeriği %10 un altında olan katı yakıtla çalışmış ve çalışmakta olan
tesisler için azotoksit (NO2 olarak
ölçülür) emisyon sınır değeri 1200 mg/Nm3
olur.
6) Petrol koku
yakılması durumunda aşağıdaki emisyon sınır değerleri de ayrıca uygulanır.
a)
Kadmiyum ve
bileşikleri, kadmiyum,
b)
Talyum ve
bileşikleri, talyum,
c)
Antimon ve
bileşikleri, antimon,
d)
Arsenik ve
bileşikleri, arsenik,
e)
Kurşun ve
bileşikleri, kurşun,
f)
Krom ve
bileşikleri, krom,
g)
Kobalt ve bileşikleri,
kobalt,
h)
Bakır ve
bileşikleri, bakır,
i)
Manganez ve
bileşikleri, manganez,
j)
Nikel ve
bileşikleri, nikel,
k)
Vanadyum ve
bileşikleri, vanadyum,
l)
Kalay ve
bileşikleri, kalay,
olarak ifade edilir. Bu emisyonlar için toplam olarak 0,5 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
7) Benzo(a)piren için 0,001 mg/Nm3 emisyon sınır değeri aşılmaz.
Ek-6
Sıvı Yakıtlı
Yakma Tesislerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt Isıl
Gücü |
Emisyon
Sınır Değerleri (mg/Nm3 ) |
|
||
|
Toz |
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
|
|
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü <300 MW |
50 |
1700 |
450 |
150 |
|
300 MW≤ Yakıt ısıl gücü<500 MW
|
1700-400 (lineer azalma) |
|||
|
Yakıt ısıl gücü≥500 MW |
400 |
400 |
||
(1) Toz parametresi
için kül oranı % 0,06 dan fazla olan sıvı yakıt yakan ve hesaplanan ısıl
girdisi 500 MW dan az olan tesisler için 100 mg/Nm3
sınır değeri uygulanabilir.
(2) Arsenik, kurşun, kadminyum, krom, kobalt,
nikel olarak ifade edilecek nikel ve bileşikleri, vanadyum olarak ifade
edilecek vanadyum ve bileşikleri olan ağır metaller için toplam olarak 2 mg/Nm3
emisyon sınır değeri aşılmaz.
Ek-7
Gaz Yakıtlı
Yakma Tesislerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt türü |
Yakıt Isıl Gücü |
Emisyon Sınır Değerleri (mg/Nm3) |
|||
|
Toz |
SO2 |
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
||
|
Genel Durum Doğal gaz, fuel gaz, LPG,
vb. |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW |
5 |
35 |
300 |
100 |
|
Yakıt ısıl gücü≥500 MW |
200 |
||||
|
Yüksek fırın gazı |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW |
10 |
800 |
300 |
|
|
Yakıt ısıl gücü≥500 MW |
200 |
||||
|
Demir-çelik sanayinde ortaya çıkan ve başka yerlerde
de kullanılabilecek olan gazlar |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW |
50 |
35 |
300 |
|
|
Yakıt ısıl gücü≥500 MW |
200 |
||||
|
Sıvılaştırılmış gaz |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW |
5 |
5 |
300 |
|
|
Yakıt ısıl gücü≥500 MW |
200 |
||||
|
Rafineri kalıntılarının/rezidülerinin
gazlaştırılmasından çıkan düşük kalorili gazlar, kok fırını gazı veya yüksek
fırın gazı |
50 MW ≤ Yakıt ısıl gücü
<500 MW |
5 |
800 |
300 |
|
|
Yakıt ısıl gücü≥500 MW |
200 |
||||
Ek-8
Gaz Tübinlerinde Emisyon Sınır Değerleri
|
Yakıt türü |
Emisyon
Sınır Değerleri (mg/Nm3 ) |
|
|
NO2 (NO ve NO2) |
CO |
|
|
Doğal gaz |
75 |
100 |
|
Gaz yakıtlar (doğal gaz hariç) |
120 |
|
|
Sıvı yakıtlar |
120 |
|
|
07/10/2004 ten önce faaliyete geçenler |
300 |
|