DENİZLERİN GEMİLER TARAFINDAN
KİRLETİLMESİNİN ÖNLENMESİNE AİT ULUSLARARASI SÖZLEŞME (MARPOL - 1973)
Bu Sözleşme, 3 Mayıs 1990 tarihli ve 90/442 sayılı Bakanlar Kurulu
kararıyla onaylanarak 24 Haziran 1990 tarih ve 20558 sayılı Resmî Gazete’de
yayınlanmıştır.
BU SÖZLEŞMENİN
TARAFLARI,
Genel olarak insan çevresinin
ve özel olarak deniz çevresinin korunması gerektiğine İNANARAK,
Gemilerden kasıtlı
olarak, ihmal veya bir kaza neticesinde denize bırakılan petrol ve diğer
zararlı maddelerin deniz kirlenmesinde önemli bir sebep olduğunu TAKDİR EDEREK,
Aynı zamanda, 1954
Uluslararası Petrol ile Deniz Kirlenmesini Önleme Sözleşmesinin çevrenin
korunması maksadıyla yapılan ilk ve çok yanlı bir anlaşma olarak önemini
gözönünde tutarak ve o sözleşmenin deniz ve sahillerin kirlenmeden korunmasında
bulunduğu katkıyı TAKDİR
EDEREK,
Petrol ve zararlı maddelerle
deniz çevresinin kasıtlı olarak kirlenmesinin tamamen ortadan kaldırılmasını ve
bu maddelerin bir kaza neticesinde denize boşaltımını en aza indirmeyi İSTEYEREK,
Sadece petrol kirlenmesi ile
sınırlı olmayan dünya çapında kurallar konulması ile bu amaca en iyi bir
şekilde ulaşabileceğini KABUL EDEREK,
Aşağıdaki hususlarda ANLAŞMIŞLARDIR:
Madde 1
Sözleşmeye Göre Genel
Yükümlülükler
(1) Zararlı maddelerin veya birleşiminde bu zararlı maddeleri ihtiva
eden sıvıların Sözleşme hükümlerine aykırı hareket edilerek denize boşaltımı neticesinde deniz çevresinin
kirlenmesini önlemek amacı ile Sözleşme Tarafları bağlı bulundukları bu Sözleşme
ve Eklerinin hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
(2) Aksine açık bir hüküm bulunmadıkça bu Sözleşmeye yapılan bir atıf
aynı zamanda Protokol ve Eklerine de
yapılmış sayılır.
Madde 2
Tanımlar
Aksine açık bir hüküm
bulunmadıkça bu Sözleşme amaçları uyarınca;
(1) "Kurallar" deyimi, bu Sözleşme Eklerinde bulunan Kurallar
anlamına gelecektir.
(2) "Zararlı Madde" deyimi, denize döküldüğü zaman insan
sağlığı için tehlikeli olan, deniz canlıları kaynaklarına zarar veren,
güzellikleri bozan, denizin meşru bir şekilde kullanılmasına engel olan ve
Sözleşmenin kontrolu altında bulunan bir maddeyi içeren herhangi bir madde
anlamındadır.
(3) (a) Zararlı maddeler ve
içlerinde böyle maddeler bulunan sıvılar konusunda "Boşaltım" deyimi,
nasıl olursa olsun gemiden bir maddenin salıverilmesi anlamına gelecek ve
kaçma, elden çıkarma, saçma, sızma, pompa ile basma, akıtma veya boşaltma işlemlerini
kapsamı içine alacaktır.
(b) "Boşaltım":
(i) 13.11.1972 tarihinde Londra'da yapılan Çöp ve Diğer Maddelerin
Denize Atılmasından Doğan Deniz
Kirlenmesini Önleme Sözleşmesi'nin kasdettiği anlamda denize atılmaları;
veya
(ii) Deniz dibindeki maden kaynaklarının araştırılmasından, bunlardan
yararlanılmasından ve bunlarla ilgili olarak kıyı açığında yapılan işlemlerden
doğrudan doğan zararlı maddelerin denize bırakılmasını; veya
(iii) Deniz kirlenmesini ortadan kaldırmak veya kontrol altında tutmak
amacı için bilimsel ve yasal araştırma maksadı ile denize zararlı madde
bırakılmasını, kapsamaz.
(4) "Gemi" deyimi, hidrofoil botlar, hava yastıklı araçlar,
denizaltılar yüzer vasıtalar ve sabit veya yüzer platformlar dahil, deniz
çevresinde faaliyette bulunan her türlü tekne anlamına gelecektir.
(5) "İdare" deyimi, geminin yetkisi altında faaliyette
bulunduğu Devletin Hükümeti anlamına
gelecektir. Herhangi bir devletin bayrağını taşıma hakkına sahip olan bir geminin idaresi o devletin
hükümetidir. Deniz dibi ve bunun
altındaki topraklarda araştırma yapan ve bunlardan yararlanan sabit veya
yüzer platformlar söz konusu edildiği zaman idare, buralarda araştırma yapmak
ve bunlardan yararlanmak maksadları için hükümranlık hakkına sahip ilgili kıyı
devletinin hükümetidir.
(6) "Olay" deyimi, bir zararlı maddenin veya içinde bir
zararlı madde bulunan bir sıvının fiilen veya muhtemelen denize boşaltımı
anlamına gelecektir.
(7) "Teşkilat" deyimi, Hükümetlerarası Denizcilik Danışma
Organizasyonu anlamına gelecektir.
Madde 3
Uygulama
(1) Bu Sözleşmenin hükümleri:
(a) Sözleşmeye Taraf bir devletin bayrağını taşıma hakkına sahip olan;
ve
(b) Bayrağını taşıma hakkı olmadığı halde bir Tarafın yetkisi altında
faaliyette bulunan, gemilerde
uygulanacaktır.
(2) Bu madde hükümlerinden hiçbiri, sahilleri açıklarında bulunan deniz
dibi ve deniz dibi altındaki toprakların doğal kaynaklar bakımından
araştırılması ve kaynaklardan yararla-nılması konularında mevcut uluslararası
hukukun Taraflara tanıdığı hükümranlık haklarını kısıtlayıcı veya bunları
genişletici şekilde yorumlanmayacaktır.
(3) Bu Sözleşme hükümleri harp gemileri, donanma yardımcı gemileri veya
bir devletin sahibi olduğu veya bu devlet tarafından çalıştırılan ve şimdilik
sadece ticari olmayan hükümet işlerinde kullanılan diğer gemilere
uygulanmayacaktır. Bununla beraber, her Taraf bu gibi gemilerin, harekâtlarını
veya harekât kabiliyetlerine halel getirmeksizin, makul ve tatbik
edilebilir olduğu ölçüde, bu Sözleşmeye
uyabilmeleri için gerekli önlemlerin alınmasını sağ-layacaktır.
Madde 4
Aykırı Hareket
(1) Bu Sözleşme
gereklerine aykırı olan her türlü hareket yasaklanacak, böyle bir hareket vaki
olduğu zaman uygulanmak üzere, geminin
bağlı bulunduğu idare mevzuatında cezai hükümler bulunacaktır. İdarenin
bir aykırı hareketden haberdar edilmesi
ve mevcudiyeti iddia olunan bu aykırı harekete ait deliller bulunması halinde,
mümkün olduğu kadar çabuk, kanuni
takibata girişilecektir.
(2) Bu Sözleşme hükümlerine karşı olan aykırılıklar, Sözleşmeye Taraf
olan Devletin yasama yetkisi dahilinde
yasaklanacaktır ve bu sebeple o Tarafın mevzuatına bu konuda hükümler
konulacaktır. Böyle bir hareket vaki olduğu zaman o Taraf:
(a) Ya kendi mevzuatına göre kanuni takibatta bulunacak; veya
(b) O geminin İdaresine aykırı hareketin vaki olduğuna dair bilgi
verecek ve elinde bulunan delilleri gönderecektir.
(3) Bir aykırı hareket hakkında ihbar alan bir idare bu bilgiyi veren
ve delil gönderen Tarafa ve Teşkilata bu konuda aldığı önlemleri
bildirecektir.
(4) Bu madde hükümlerine göre bir Taraf mevzuatına konulacak cezai
hükümler, nerede olursa olsun, aykırı hareketlere cesaret ettiremiyecek kadar
sert olacaktır.
Madde 5
Belgeler ve Gemilerin Denetlenmesine Ait Özel
Kurallar
(1) Bu maddenin (2) inci paragrafı hükümlerine bağlı kalınmak şartıyla,
Sözleşmeye Taraf bir Devletin Kurallar gereğince tanzim edeceği bir belge,
diğer Taraflarca kabul edilecek ve bu Sözleşmenin kapsamına giren bütün
konularda, kendileri tarafından verilen bir belge gibi geçerli olacaktır.
(2) Kurallar gereğince bir belge taşıması istenen bir gemi, bir
Sözleşme Tarafının yasama hakkına sahip olduğu limanlar veya kıyı açığı
terminallerde bulunduğu sırada bu
Tarafın yetkili kıldığı memurlar tarafından denetime tabi tutulabilir. Gemi
veya teçhizatının bu belge ayrıntılarından oldukça önemli bir tarzda
ayrıldığına inandıracak açık deliller bulunmadığı durumda bu denetim gemide geçeri belge bulunup
bulunmadığı soruşturması ile sınırlı olacaktır. Bu durumda veya gemide geçerli
bir belge bulunmadığı zaman denetlemeyi
yapan Taraf geminin deniz çevresine, makul olmayan bir zarar tehlikesi
arzetmeyecek hale getirilmesini sağlayacak tedbirleri alacak ve gemi bu hale
getirilmeden hareketine müsaade etmeyecektir. Mamafih; bu Taraf geminin en yakın uygun bir tamir limanına
gidebilmesi için liman veya kıyı açığı
terminalini terketmesine müsaade verebilir.
(3) Bir Taraf yabancı bir geminin Sözleşme hükümlerine uymayışı
sebebiyle böyle bir gemi hakkında
işleme girişir veya bu geminin liman veya kıyı açığı terminallerine girmesine müsaade etmezse bu Taraf, geminin
bayrağını taşıma hakkında sahip olduğu devletin konsolos veya diplomatik
temsilcisine, buna olanak bulunmadığı ahvalde, bu geminin İdaresine derhal
durumu bildirecektir. Girişine izin vermeden ve böyle bir harekete girişmeden
önce Taraf ilgili geminin idaresi ile
istişare etmek de isteyebilir. Gemide kurallara göre geçerli belge bulunmaması halinde keyfiyet, yine İdareye
bildirilecektir.
(4) Sözleşmeye Taraf olmayanlara ait gemilere karşı Taraflar, bu
Sözleşme'nin gereklerini, bu çeşit gemilere karşı daha hoş görülü
davranılmamasını sağlayacak şekilde gereğince uygulayacaktır.
Madde 6
Aykırı Hareketlerin Araştırılması ve
Sözleşmenin Yürürlüğünün Sağlanması
(1) Sözleşmenin Tarafları, arayıp bulma ve çevre izleme konusunda
gereken bütün pratik önlemleri ve rapor etme ile delillerin toplanmasına ait
doğru yöntemleri kullanarak aykırılıkların aranıp bulunması ve bu Sözleşme
hükümlerinin yürürlüklerinin sağlanmasında işbirliği yapacaklardır.
(2) Bu Sözleşme hükümlerine tabi olan herhangi bir geminin kurallara
aykırı hareket ederek, bir Tarafın herhangi bir liman veya kıyı açığı bir
terminalinde denize zararlı bir madde boşaltıp boşaltmadığı hususunun
kanıtlanması maksadı ile; o Tarafın atadığı veya yetkili kıldığı memur
tarafından sözü edilen gemi muayeneye tabi tutulabilir. Bu denetleme sonucunda
Sözleşmeye aykırı bir hareket tesbit edilmesi halinde, gerekli işleme geçilmek
üzere İdareye bir rapor gönderilecektir.
(3) Herhangi bir Taraf, mevcut ise, İdareye bir geminin Sözleşmeye
aykırı hareket ederek denize zararlı bir madde veya içinde böyle bir madde
bulunan bir sıvıyı boşalttığına dair deliller gönderecektir. Uygulanması mümkün
olursa ilk Tarafın uzman yetkilisi iddia olunan aykırı hareketi, gemi kaptanına
bildirecektir.
(4) Delilleri alan İdare, konuyu inceleyecek ve mevcudiyeti iddia
olunan aykırı hareket hakkında daha fazla veya daha sağlıklı delil
gönderilmesini talep edebilir. Mevcudiyeti iddia olunan aykırı hareket hakkında
takibata girişilmek üzere elde yeterli delil bulunduğuna inanan İdare, olanağı kadar
çabuk, kanuni yollara başvuracaktır. İdare derhal mevcudiyeti iddia olunan
aykırı hareketi ihbar eden Tarafa ve Teşkilata yapılan işlem hakkında
bilgi verecektir.
(5) Bir geminin herhangi bir yerde denize zararlı bir madde veya içinde
böyle bir madde bulunan sıvıyı boşalttığına dair, delilleri ile beraber, diğer
bir Taraftan haber alan ve kendisinden bu konuda bir soruşturma yapılması
istenen Taraf, bu Sözleşme hükümlerine tabi olan bir gemiyi kendi yasama
yetkisi altındaki limanlara veya kıyı açığı terminallerine girdiği vakit
denetleyebilir. Böyle bir denetlemenin raporu, denetlemeyi isteyen tarafa
ve bu Sözleş-meye göre gerekli
uygulamaların yapılabilmesi için İdareye
gönderilecektir.
Madde 7
Gemilerin Sebepsiz Geciktirilmesi
(1) Sözleşmenin madde 4, 5 veya 6 gereğince, mümkün olan her gayret
gösterilerek; gemilerin usulsüz şekilde geciktirilmesinden veya alıkonulmasından
sakınılacaktır.
(2) Sözleşmenin 4, 5 veya 6'ncı maddelerine dayanarak sebepsiz yere
seferden alıkonulan veya geciktirilen bir gemi, bu yüzden uğradığı kayıp veya
hasarlar için tazminata hak kaza-nacaktır.
Madde 8
Zararlı Maddelerle İlgili Olayların Rapor
Edilmesi
(1) Bir olayın raporu, gecikmeksizin ve mümkün olduğu kadar tam bir
şekilde bu Sözleşmenin I. Protokolu hükümlerine göre düzenlenecektir.
(2) Sözleşme'ye Taraf olanlardan her biri:
(a) Uygun bir memur veya yetkili bir kuruluşun olaylar hakkında
verilecek olan raporları alıp işlem yapması için gerekli bütün düzenlemeleri
yapacak; ve
(b) Alacağı tertibatın tam ayrıntılarını diğer Taraflara ve teşkilatın
üyesi Devletlere tamim edilmek üzere, Teşkilata bildirecektir.
(3) Bu madde hükümlerine göre tanzim edilen bir raporu alan bir Taraf,
gecikmeksizin bu raporu:
(a) İlgili geminin İdaresine; ve
(b) Etkilenmesi ihtimali olan herhangi bir diğer Devlete
iletecektir.
(4) Sözleşme'ye Taraf olanlardan her biri, bu Sözleşmenin I. Protokolünde
söz konusu edilen herhangi bir olayın yetkili makamlara rapor edilmesi için
kendi deniz kontrol teknelerine ve
uçaklarına ve diğer uygun hizmet müesseselerine talimat vermeyi, taahhüt eder.
Bu Taraf, gerekli gördüğü takdirde, bu raporu Teşkilata ve ilgili diğer
Taraflara da bildire-cektir.
Madde 9
Diğer Andlaşmalar ve Yorumlama
(1) Bu Sözleşme yürürlüğe girdikten sonra değiştirilmiş şekliyle, 1954
Denizlerin Petrol ile Kirlenmesinin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesinin (1954)
âkitleri arasında o Sözleşme'nin yerini alacaktır.
(2) Bu Sözleşme hükümlerinden hiçbiri, Birleşmiş Milletler Genel
Kurulunun 2750 C (XXV) sayılı kararına
uygun olarak toplanan Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Konferansının Deniz
Hukuku çalışmalarını ve geliştirmelerini engellemeyecek ve Devletlerin Deniz
Hukuku ve kıyı ve bayrak Devleti yargı yetkisinin yapısı ve kapsamı konusunda
halen mevcut veya gelecekteki talep ve hukuki görüşleri ile yetkilerinin
mahiyet ve kapsamına halel getirmiyecektir.
(3) Bu Sözleşmede yeralan Yetki deyimi; Sözleşmenin uygulandığı veya
yorumlandığı sırada yürürlükte bulunan Uluslararası hukuk yönünden, hangi
anlamda ise, o anlamda olacaktır.
Madde 10
Uyuşmazlıkların Çözümü
Bu Sözleşme'nin uygulanması
ve yorumlanması konularında iki ve daha
ziyade Taraf arasında çıkacak bir ihtilafın, ilgili Taraflar arasında müzakere
yoluyla halline olanak bulunmadığı ve Taraflar başka bir uzlaşma yolu
bulamadıkları durumda bu ihtilaf, işbu Sözleşmenin II. Protokolu'nda
öngörüldüğü şekilde hakemliğe sunulacaktır.
Madde 11
Bilgilerin İletişimi
(1) Sözleşme Tarafları aşağıda yazılı hususlarda Teşkilata bilgi
iletmeyi taahhüt ederler:
(a) Bu Sözleşme kapsamına giren çeşitli konularda yürürlüğe konulmuş
bulunan Kanun, kararname, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuatın metinleri;
(b) Kurallarda mevcut hükümlere uygun olarak zararlı madde taşıyan
gemilerin dizayn, inşa ve teçhizatı ile ilgili konularda üyeler namına hareket
etme yetkisi verilen ve Hükümete bağlı olmayan kuruluşların bir listesi;
(c) Kurallarda mevcut hükümlere uygun olarak çıkarılmış bulunan belgelerin
yeterli sayıda örnekleri;
(d) Bulundukları yerler, kapasiteleri, hizmet verebilme durumları ve
diğer özellikleri dahil olmak üzere, kabul tesislerinin bir listesi;
(e) Bu Sözleşmenin uygulama sonuçlarını gösteren resmi raporlar veya
resmi rapor özetleri ve,
(f) Bu Sözleşme hükümlerine aykırı hareket sebebiyle fiilen verilen
cezaları gösteren ve Teşkilat tarafından standardize edilen bir form üzerine
yazılmış olan, yıllık istatistik
raporu.
(2) Teşkilat, bu madde hükmüne göre aldığı bilgileri Taraflara
gönderecek ve bu maddenin (1) (b)’den (f)’ye kadar olan paragraflar gereğince
kendisine gönderilen bilgileri bütün Taraflara dağıtacaktır.
Madde 12
Gemilerin Kazaya Uğraması
(1) Her İdare gemilerinden kurallardaki hükümlere tabi olan herhangi
birinin deniz çevresine önemli derecede zararlı bir etki yapabilecek olan bir
kazaya uğraması halinde, bu kazayı incelemek üzere bir soruşturma yapmayı
taahhüt eder.
(2) Söz konusu soruşturma hakkında verilecek bilginin, bu Sözleşmede
yapılacak deği-şimlere yardımcı olacağına inanan her Sözleşme Tarafı, Teşkilata
bu konuda bilgi vermekle yükümlü olacaktır.
Madde 13
İmza, Onay, Kabul, Uygun Bulma ve Katılma
(1) Bu Sözleşme Teşkilat merkezinde 15.1.1974 tarihinden 31.12.1974
tarihine kadar imzaya açık tutulacak ve bu tarihten sonra da katılmaya açık
olacaktır. Devletler bu Sözleşme'ye:
(a) Onay, kabul veya uygun bulma şartı koşulmadan imza; veya
(b) Onay, kabul ve uygun bulma şartına bağlı olarak imza ve bunu
takiben onay, kabul ve uygun bulma; veya
(c) Katılma;
suretiyle taraf olabilirler.
(2) Onay, kabul, uygun bulma veya katılma, bu amaçlı bir belgenin
Teşkilat Genel Sekreterine verilmesi
suretiyle gerçekleşecektir.
(3) Teşkilatın Genel Sekreteri, herhangi bir imza durumunu veya onay,
kabul, uygun bulma veya katılmayı gösteren yeni bir vesikanın verildiğini ve
veriliş tarihini bu sözleşmeyi imzalamış olan bütün Devletlere
bildirecektir.
Madde 14
İhtiyari Ekler
(1) Bir Devlet bu Sözleşmeyi imza, tasdik, kabul ettiği, onayladığı
veya bu Sözleşmeye katıldığı zaman bundan sonra metin içinde “İhtiyari Ekler”
diye anılacak olan III, IV ve V'inci Ek'lerden bir veya hepsini kabul
etmediğini beyan edebilir. Bu koşul ile, Sözleşme Tarafları bütün eklerin
tamamına bağlı olacaklardır.
(2) İhtiyari Eklerden herhangi biri ile bağlı olmadığını açıklayan
herhangi bir Devlet, herhangi bir zamanda Teşkilata 13 (2). Maddede sözü edilen
bir belge vererek bu Eki kabul edebilir.
(3) İhtiyari bir Ek için bu Maddenin (1) inci paragrafı gereğince
beyanda bulunan ve bu Eki bilahare bu maddenin (2) inci paragrafı gereğince
kabul etmeyen bir Devlet, bu Ekin kapsadığı konularda ne bir yükümlülük
taşıyacak, ne de bir hakka sahip olacak ve Sözleşmenin Tarafları söz konusu
edildiği zaman o Eki kapsayan hususlarda o Devlet Taraf sayılmayacaktır.
(4) Teşkilat, bu Sözleşmeyi imza etmiş veya buna katılmış Devletlere,
bu Maddeye göre yapılan beyanları ve bu Maddenin (2) inci paragrafındaki
hükümler uyarınca verilen belge-lerin alındığını bildirecektir.
Madde 15
Yürürlüğe Giriş
(1) Bu Sözleşme, deniz ticaret filosunun toplam tonajı, dünya deniz
ticaret filosu toplam gros tonajının % 50'sinden az olmayan en az 15 devletin,
13. Madde hükümlerine uygun olarak, Taraf oluşundan 12 ay sonra yürürlüğe girecektir.
(2) İhtiyari Ek yukarıda yazılı (1) paragrafta öngörülen şartların
gerçekleşmesinden 12 ay sonra yürürlüğe girecektir.
(3) Teşkilat, bu Sözleşmeyi imzalamış veya, buna katılmış olan
Devletlere, Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihini ve bu maddenin (2) paragrafı
uyarınca bir İhtiyari Ekin Yürürlüğe giriş tarihini bildirecektir.
(4) Bu Sözleşme veya İhtiyari Ekleri bakımından yürürlüğe giriş için
gerekli şartlar yerine getirildikten sonra, fakat yürürlüğe giriş tarihinden
önce onay, kabul, uygun bulma veya katılma belgesi vermiş Devletler için,
hangisi daha geç ise, ya yürürlüğe giriş tarihi veya bu belgenin verilişinden 3
ay sonraki tarih, onay, kabul, uygun bulma veya katılma için geçerli
olacaktır.
(5) Sözleşme veya bir İhtiyari Ekin yürürlüğe giriş tarihinden sonra
onay, kabul, uygun bulma veya katılma belgesi vermiş olan Devletler için,
Sözleşme veya İhtiyari Ek, belgenin
verildiği tarihten 3 ay sonra geçerli olacaktır.
(6) Bu Sözleşme veya Ek tadilinin yürürlüğe girmesi için 16. maddede
yazılı bütün şartlar yerine getirildikten sonra verilecek olan herhangi bir onay,
kabul, uygun bulma veya katılma belgesi, Sözleşme veya Ek'lerin değiştirilmiş
şekli için verilmiş sayılacaktır.
Madde 16
Değişiklikler
(1) Bu Sözleşme aşağıda yazılı paragraflarda belirtilen usullerden herhangi
biri ile değiştirilebilir.
(2) Teşkilat tarafından incelendikten sonra yapılacak
değişiklikler:
(a) Bir Sözleşme Tarafının önereceği herhangi bir değişiklik Teşkilata
sunulacak ve incelenmesinden en az 6 ay önce Genel Sekreter tarafından
Teşkilatın bütün üyelerine ve Taraflara gönderilecektir.
(b) Yukarıda yazılı olduğu gibi önerilen ve dağıtılan herhangi bir
değişiklik, incelenmek üzere Teşkilatın gereken komisyonuna
gönderilecektir.
(c) Teşkilat Üyesi olsun veya olmasın her Sözleşme Tarafı, Komisyon
çalışmalarına katılma hakkına sahip olacaktır.
(d) Değişiklikler, sadece toplantıda hazır bulunan ve oy veren sözleşme
Taraflarının 2/3 çoğunluğu ile benimsenecektir.
(e) Değişiklikler, yukarıda yazılı (d) alt paragrafına uygun olarak
kabule değer bulunduğu takdirde,
Teşkilat Genel Sekreteri tarafından kabul edilmek üzere, Sözleşmenin bütün
Taraflarına gönderilecektir.
(f) Bir değişiklik, aşağıdaki durumlarda kabul edilmiş
sayılacaktır.
(i) Sözleşmenin bir maddesine ilişkin bir değişiklik sahibi
bulundukları deniz ticaret filosu tonajı dünya deniz ticaret filosu toplam gros
tonajının % 50'sinden az olmamak üzere
Tarafların üçte ikisi tarafından kabul edildiği tarihte kabul edilmiş sayılacaktır;
(ii) Sözleşmenin bir Ekine ilişkin değişiklik ilgili komisyon, bu
değişikliğin, sahibi bulundukları deniz ticaret filosu tonajı dünya deniz
ticaret filosu toplam gros tonajının % 50'sinden fazla olmak üzere Tarafların
üçte ikisi tarafından kabul edilişinden sonra yürürlüğe gireceğine dair bir
karar almadığı takdirde, bu tadil tasarısı, bu maddenin (f) (iii) alt paragrafı
uyarınca kabul edilmiş addolunacaktır. Bununla beraber, bir Taraf bu Sözleşmeye
ait bir Ekin değişiklik tasarısı kendisi için yürürlüğe girmeden önce Teşkilat
Genel Sekreterine, yazılı onayının gerekli olacağını bildirebilir. Genel
Sekreter bu bildirimi ve bunun alındığı tarihi Taraflara bildirecektir;
(iii) Sözleşmenin bir Ek'inin Eklentisine ait bir değişiklik, kabulü
sırasında özel komis-yonun saptayacağı, fakat her halükârda 10 aydan az olmayan
bir sürenin sonunda kabul edilmiş sayılacaktır. Yalnız bu süre içinde ya
Tarafların en az 1/3'ü veya sahibi bulundukları deniz ticaret filosu tonajı
dünya deniz ticaret filosu toplam gros tonajının % 50'sinden fazla olan
Taraflar Teşkilata bir itiraz gönderirlerse bu değişiklik tasarısı kabul
edilmiş sayılmayacaktır;
(iv) Sözleşmenin I. Protokoluna ilişkin bir değişiklik sözleşmenin
Eklerine ilişkin değişiklikler için yukarıda (f) ve (ii) veya (f) (iii) alt
paragraflarında belirtilen usullere tabi olacaktır;
(v) Sözleşmenin II. Protokoluna ait bir değişiklik, yukarıda yazılı alt
paragraf (f) (i)’de açıklandığı gibi, Sözleşmenin bir Maddesindeki
değişikliklerde olduğu şekilde, aynı işlemlere tabi tutulacaktır;
(g) Değişiklik aşağıdaki şartlarda yürürlüğe girecektir:
(i) (f) (iii) alt paragrafında belirlenen işlemin dışında olmak üzere
Sözleşmenin bir maddesi I. Protokol veya II. Protokol değişiklikleri kabul
ettiklerini beyan eden taraflar için, kabul ettikleri tarihten 6 ay sonra
yürürlüğe girecektir.
(ii) (f) (iii) alt paragrafında belirlenen usule göre I. Protokola, bir
Ekin bir Eklentisine veya sözleşmenin bir Ekine ait değişiklikler yapılması
halinde, yürürlüğe giriş tarihinden önce kabul etmediklerini beyan eden veya
(f) (ii) alt paragrafına uygun olarak onaylarının gerekeceğini bildiren
Taraflar hariç, bütün Taraflar için, kabul edildikleri tarihten 6 ay sonra
yürürlüğe girecektir.
(3) Konferans tarafından yapılan değişiklikler;
(a) Bir Tarafın isteği üzerine, tarafların 1/3'ünün talebi desteklediği
bir durumda, Teşkilat değişiklik konusunu görüşmek üzere, Tarafları bir
Konferansa çağıracaktır.
(b) Böyle bir Konferansta mevcut ve oy veren tarafların 2/3 çoğunluğu
ile benimsenen bir değişiklik kabul edilmek üzere, Teşkilât Genel Sekreteri
tarafından bütün Taraflara gönderilecektir.
(c) Konferansın başkaca bir karar almaması halinde değişiklik yukarda
(2) (f) ve (g) paragraflarında, bu amaç için belirlenen usullere göre kabul
edilmiş ve yürürlüğe girmiş sayılacaktır.
(4) (a) Bir ihtiyari Ek'e ilişkin bir değişiklik söz konusu olduğu
vakit, Sözleşme'ye Taraf deyimi Ek'le bağlı olan Taraf anlamına
gelecektir.
(b) Bir Ek değişikliğini kabul etmeyen bir Taraf, sadece bu
değişikliğin uygulanması konusunda Taraf değilmiş gibi kabul edilecektir.
(5) Yeni bir Ek'in benimsenmesi ve yürürlüğe girmesi bir Sözleşme
maddesinin değişik-liği ve yürürlüğe girmesi için konulan usullere tabi
olacaktır.
(6) Aksine kesin hüküm bulunmadıkça, bir gemi yapısına ilişkin olup, bu
madde hükümleri gereğince yapılan, bu Sözleşmeye ait herhangi bir değişiklik,
sadece bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihte veya bu tarihten sonra inşa
mukavelesi yapılan veya inşa mukavelesi varolmadığı halde, omurgası kızağa
konan gemilere uygulanacaktır.
(7) Bir Protokol veya bir Ek'e ait herhangi bir değişiklik Protokol
veya Ek'le ilgili olacak ve bu Sözleşme'nin maddeleri ile uyum içinde
bulunacaktır.
(8) Teşkilât Genel Sekreteri bu madde hükümlerine göre yürürlüğe giren
herhangi bir değişikliği, yürürlüğe giriş tarihi ile birlikte, bütün Taraflara
bildirecektir.
(9) Bu madde hükümlerine göre yapılacak bir değişikliğin kabulü veya bu
konudaki itirazlar yazılı olarak Teşkilat Genel Sekreterine
bildirilecektir.
Genel Sekreter, bu çeşit
bildirileri ve bunların alınış tarihlerini bütün Sözleşme taraflarına
bildirecektir.
Madde 17
Teknik İşbirliğinin Sağlanması
Sözleşme Tarafları, Teşkilat
veya diğer uluslararası kuruluşlarla danışmalarda bulunarak, Birleşmiş
Milletler Çevre Programı İcra Direktörü'nün yardım ve koordinasyonu ile aşağıda
yazılı hususlarda teknik yardım isteyen Tarafları destekleyeceklerdir:
(a) Bilimsel ve teknik
personel eğitmek;
(b) Alış ve izleme (monitor)
tesisleri için gerekli cihazları temin etmek;
(c) Gemiler tarafından deniz çevresinin kirlenmesini önlemek veya
azaltmak için kolaylıklar sağlamak, tedbirler ve tertibat almak;
(d) Araştırmayı teşvik etmek;
suretiyle bu Sözleşmenin amaç ve maksatlarına
ulaşması sağlanacaktır.
Madde 18
Fesih
(1) Bu Sözleşme veya herhangi bir İhtiyari Ek, Sözleşme'ye Taraf
olanlardan herhangi birince, Sözleşme veya böyle bir Ek'in o taraf için
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıllık bir sürenin bitimini takiben
herhangi bir zamanda feshedilebilir.
(2) Fesih talebi yazılı olarak Teşkilat Genel Sekreterine bildirilecek,
Genel Sekreter de, böyle bir talebin alındığını ve alınış tarihini, keza
fesihin hangi tarihte geçerli olacağını diğer Tarafların tümüne bildirecektir.
(3) Fesih Genel Sekreterin bu konudaki ihbarı alışından 12 ay sonra
veya ihbarda yazılı olan daha geç bir tarihte geçerli olacaktır.
Madde 19
Tevdi ve Tescil
(1) Bu Sözleşmenin metni Teşkilât Genel Sekreterine teslim edilecek,
Genel Sekreter de bunun tasdikli hakiki suretlerini, Sözleşmeyi imza eden veya
katılan Devletlere gönderecektir.
(2) Bu Sözleşme yürürlüğe girer girmez, bunun metni Teşkilat Genel
Sekreteri tarafından Birleşmiş Milletler Antlaşmasının 102. maddesi hükümleri
gereğince, tescil edilmek yayınlanmak üzere, Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterine gönderilecektir.
Madde 20
Diller
Bu Sözleşme, her bir metin
eşit derecede geçerli olmak üzere, İngiliz, Fransız, Rus ve İspanyol dillerinde
tek nüsha olarak tanzim edilmiştir. Arap, Alman, İtalyan ve Japon dillerine
resmi tercümeleri yapılacak ve imzalı orijinalleri ile beraber teslim
olunacaktır.
Her biri Hükümetlerince yetki
verilen, aşağıda(*)[1]imzası
bulunanlar tarafından bu Sözleşme imzalanmıştır.
Bin/dokuzyüz/yetmişüç
Kasım'ının ikinci günü LONDRA'da YAPILMIŞTIR.
DENİZLERİN GEMİLER TARAFINDAN KİRLETİLMESİNİN
ÖNLENMESİNE AİT
ULUSLARARASI SÖZLEŞME'YE (1973) İLİŞKİN
PROTOKOL-1978
BU PROTOKOL'A TARAF
OLANLAR,
Denizlerin
Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleş-me'nin
(1973) deniz çevresinin gemiler tarafından kirletilmesine karşı korunmasında önemli katkıları olabileceğini
kabul ederek,
Keza gemilerin, özellikle
petrol tankerlerinin sebep olduğu deniz
kirlenmesinin önlenmesi ve kontrolu yöntemlerinin daha geliştirilmesi
ihtiyacını da kabul ederek,
Ayrıca, Sözleşmenin I.
Ekindeki Petrol Kirletmesinin Önlemesi Kurallarının mümkün olduğu kadar çabuk
ve kapsamlı olarak yürürlüğe konulması gereğini kabul ederek,
Belli bazı teknik problemler
yeterince çözümleninceye kadar Sözleşme'nin II. Ek'inin uygulanmasının
ertelenmesi gerektiğini taktir ederek,
Bu hedeflere Denizlerin
Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşme'ye
(1973) ilişkin bir Protokol akdi ile gerçekleştirilebileceğini dikkate
alarak,
Aşağıdaki hususlarda
anlaşmışlardır.
Madde I
1. Bu Protokol'un Tarafları:
(a) Bu Protokol ve bu Protokol'un ayrılmaz bir parçasını oluşturacak
olan Ek'inin hükümlerine; ve
(b) Bu Protokolda yer alan değişiklikler ve ilavelere bağlı olmak
koşulu ile Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine Ait
Uluslararası Sözleşme'nin (1973) (Bundan böyle "Sözleşme" diye
anılacaktır) hükümlerine yürürlük kazandırmayı taahhüt ederler.
2. Sözleşmenin ve bu Protokolun hükümleri tek bir metin gibi birlikte
okunacak ve yorumlanacaktır.
3. Bu Protokola yapılan her atıf aynı zamanda bunun Ekine yapılan bir
atıf sayılır.
Madde II
Sözleşmenin II. Ek'inin
Yürürlüğe Konulması
1. Sözleşmenin Madde 14 (I) hükümlerine rağmen, bu Protokolun
tarafları, yürürlüğe giriş tarihinden itibaren üç yıllık bir süre için veya
Uluslararası Denizcilik Danışma Teşkilatının (bundan sonra "Teşkilat"
diye anılacaktır) Deniz Çevresini Koruma Komitesi’nde (bundan sonra
"Komite" diye anılacaktır) bu Protokol Taraflarının üçte iki
çoğunluğu ile kararlaştırılabilen daha uzun bir süre için, Sözleşmenin II. Ek'i
hükümleri ile bağlı olmamayı kabul ederler.
2. Bu Maddenin 1. paragrafında belirtilen süre içinde, bu Protokol
Tarafları, Sözleş-menin II. Ek'i ile ilgili konularda Sözleşmeye göre herhangi
bir yükümlülük taşımayacak veya herhangi bir ayrıcalık talep edemeyecektir ve
bu Ek ile ilgili olarak Sözleşme Taraflarına yapılan atıflar bu Protokol
Taraflarını kapsamayacaktır.
Madde III
Bilgilerin İletişimi
Sözleşme'nin II (I) (b)
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
"Tarafların kendi
zabitlerinin bilgisi için dağıtılmak üzere, kurallardaki hükümler uyarınca
zararlı maddeler taşıyan gemilerin dizaynı, yapısı, cihazları ve çalıştırılması
ilgili idari konularda kendi tarafı namına hareket etme yetkisi tanınan sörveyör
veya yetki tanınmış kuruluşların bir listesi. Bu sebeple, İdare bu gibi
sörveyör ve kuruluşlara verilmiş olan yetkiye ait özel sorumluluk ve şartları
Teşkilata bildirecektir”.
Madde IV
İmza, Onay, Kabul, Uygun
Bulma ve Katılma
1. Bu Protokol Teşkilatın Merkezinde 1 Haziran 1978'den 31 Mayıs 1979
tarihine kadar imzaya açık tutulacak ve bundan sonra da katılmaya açık olacaktır.
Devletler aşağıdaki yollarla
bu Protokola taraf olabilirler:
(a) Onay, kabul veya uygun bulma kaydı olmaksızın imzalama; veya
(b) Onay, kabul veya uygun bulma ile tekemmül edecek onay, kabul veya
uygun bulma kaydını havi imza ile, veya
(c) Katılma.
2. Onay, kabul, uygun bulma veya katılma, bu amaçlı bir belgenin
Teşkilat Genel Sekreterine verilmesi
ile gerçekleşir.
Madde V
Yürürlüğe Girme
1. Bu Protokol, deniz ticaret filoları toplamı dünya deniz ticaret
filosu toplam gros tonajının yüzde ellisinden az olmayan en az onbeş Devlet bu
Protokolun IV’üncü maddesi uyarınca Taraf oldukları tarihten oniki ay sonra
yürürlüğe girecektir.
2. Bu Protokol yürürlüğe girdikten sonra verilen onaylama, kabul
etme, uygun bulma veya katılma belgesi, verildiği tarihten üç ay sonra geçerli
olacaktır.
3. Sözleşmenin 16. maddesi uyarınca bir değişikliğin kabul edilmiş
sayıldığı tarihten sonra verilen onaylama, kabul etme, uygun bulma veya katılma
belgesi bu Protokolun değiştirilmiş şekli için verilmiş sayılacaktır.
Madde VI
Değişiklikler
Sözleşme'nin Maddelerine, bir
Ek'ine ve bir Ek'in bir Eklentisine yapılan değişiklikler için sözleşme'nin 16.
maddesinde öngörülen usuller ve işlemler bu Protokolun Maddelerine, Ekine ve
Ekin bir Eklentisine yapılacak değişiklikler için de uygulanacaktır.
Madde VII
Fesih
1. Herhangi bir Taraf, bu Protokolun kendisi için yürürlüğe girdiği
tarihten beş yıl sonra her zaman bu Protokoldan çekilebilir.
2. Fesih, bir fesih belgesinin Teşkilat Genel Sekreterine tevdi
edilmesiyle gerçekleş-tirilecektir.
3. Fesih, fesih ihbarının Teşkilat Genel Sekreteri tarafından
alınmasından on iki ay sonra veya ihbarda gösterilen daha uzun bir süre sonra
yürürlüğe girer.
Madde VIII
Tevdi Makamı
1. Bu Protokol, Teşkilat Genel Sekreterine (bundan sonra Tevdi Makamı
diye anılacaktır) tevdi edilecektir.
2. Tevdi Makamı aşağıdaki hususları gerçekleştirecektir:
(a) Bu Protokol'u imzalayan bütün devletler;
(i) Her yeni imza veya onay, kabul etme, uygun bulma veya belgesinin
tevdi'i; tarihleri ile birlikte,
(ii) Bu Protokol yürürlüğe giriş tarihinden;
(iii) Bu Protokol'a ilişkin bir fesih bildiriminden, bunun alındığı tarih
ve fesihinin yürürlüğe gireceği tarihlerden,
(iv) Bu Protokolun II (I) maddesi uyarınca verilen kararlardan haberdar
edecektir.
(b) Bu Protokolu imzalayan veya ona katılan bütün Devletlere, bu
Protokolun aslına uygun onaylanmış kopyalarını gönderecektir.
3. Bu Protokol yürürlüğe girer girmez, tastikli gerçek bir kopyası
Tevdi Makamı tarafından Birleşmiş Milletler Anlaşmasının 102. maddesi uyarınca
tescil ve yayın için Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreterine
gönderilecektir.
Madde IX
Diller
Bu Protokol, her bir metin
eşit derecede geçerli olmak üzere İngiliz, Fransız, Rus ve İspanyol dillerinde
tek bir asıl nüsha halinde hazırlanmış olup, metinlerin her biri eşit olarak
geçerlidir. Arapçaya, Almancaya, İtalyancaya ve Japoncaya resmi tercümeleri
yapılacak ve imzalı asıl nüsha ile birlikte tevdi edilecektir.
Hükümetleri tarafından
gereğince yetki verilmiş olan aşağıda yazılı temsilciler bu Protokolu
imzalamışlardır. (*)
Bindokuzyüzyetmişsekiz Şubatının onyedinci
günü LONDRA'DA
YAPILMIŞTIR.
(*) imzalar konmamıştır.
(NOT:
Bu sözleşmenin ekleri için, 24.6.1990 tarih ve 20558 sayılı Resmî Gazete’ye
bakılabilir.)