NÜKLEER TESİSLERE LİSANS

VERİLMESİNE İLİŞKİN TÜZÜK

18 Kasım 1983 tarih ve 83/7405 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan bu Tüzük, 19 Aralık 1983 tarih ve 18256 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Nükleer Tesisler, Deyimler ve Terimler

Amaç:

Madde 1 - Bu Tüzüğün amacı, nükleer tesislere lisans verilmesine ilişkin esasları düzenlemektir.

Nükleer Tesisler:

Madde 2 - Nükleer tesisler deyiminden, nükleer reaktör tesisleriyle nükleer yakıt çevrimi tesisleri anlaşılır.

Nükleer reaktör tesisleri;

1- Eğitim reaktörleri,

2- Araştırma reaktörleri,

3- Malzeme reaktörleri,

4- Deneme reaktörleri,

5- Prototip reaktörleri,

6- Isı üretim reaktörleri,

7- Elektrik üretim reaktörleri,

Nükleer yakıt çevrimi tesisleri;

1- Cevher çıkartma, öğütme ve arıtma tesisleri,

2- Arıtılmış cevherleri nükleer yakıt yapmaya uygun şekillere getiren dönüştürme tesisleri,

3- Zenginleştirme tesisleri,

4- Nükleer yakıt elemanı yapım tesisleri,

5- Kullanılmış yakıt elemanlarını yeniden işleme tâbi tutan yeniden işleme tesisleri,

6- Son depolama dahil olmak üzere radyoaktif artıkları işleyen radyoaktif artık yönetimi tesislerini içerir.

Deyimler ve Terimler:

Madde 3 - Bu Tüzükte geçen Kurum sözcüğü, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Komisyon sözcüğü, Atom Enerjisi Komisyonu, Komite sözcüğü, Nükleer Güvenlik Danışma Komitesi, kurucu sözcüğü, nükleer tesis kuran gerçek ya da tüzel kişiler anlamına gelir.

Bu Tüzükte kullanılan teknik terimlerin anlamı, Nükleer Tanımlar Yönetmeliğinde belirtilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Lisans Verme Hizmetleri

Hizmetin Yürütülmesi:

Madde 4 - Nükleer tesislere lisans verilmesi hizmetleri:

1 - Başkan yardımcıları arasında Kurum Başkanının önerisi ve Başbakanın onayıyla görevlendirilen Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı,

2 - Nükleer güvenlik ve lisanslama konularında yardımcı olmak üzere kurulan Nükleer Güvenlik Danışma Komitesi,

3 - Nükleer Güvenlik Dairesi,

tarafından yürütülür.

Komitenin kuruluşuna ve çalışma yöntemlerine ilişkin esaslar yönetmelikte gösterilir.

Nükleer Güvenlik Danışma Komitesinin Görevleri:

Madde 5 - Nükleer Güvenlik Danışma Komitesi, bu Tüzükte belirtilen görevleri yerine getirir; Kurum Başkanlığınca gönderilen işler hakkında görüş bildirir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Lisans, Güvence ve Lisans Aşamaları

Lisans Alma Zorunluluğu ve Başvuru:

Madde 6 - Nükleer tesis kurmak ve işletmek için Kurumdan lisans almak zorunludur. Bunun için kurucunun, Kuruma, kurmak istediği tesisi belirten, teknik ve malî gücünü kanıtlayan belgeleri de eklediği bir dilekçeyle başvurması gerekir.

Güvence:

Madde 7 - Kurucu, 8.5.1961 günlü ve 229 sayılı Nükleer Enerji Sahasında Hukuki Mesuliyete Dair Sözleşmenin Tasdiki Hakkında Kanunla ek ve değişiklikleri uyarınca sigorta ve diğer mali güvenceleri sağlamak zorundadır.

Lisans Aşamaları:

Madde 8 - Nükleer tesislere lisans verilmesi, aşağıdaki üç aşamada tamamlanır:

1 - Yer lisansı,

2 - İnşaat lisansı,

3 - İşletme lisansı.

İKİNCİ KISIM

Nükleer Reaktör Tesislerine Lisans Verilmesi

BİRİNCİ BÖLÜM

Nükleer Reaktör Tesislerinde Yer Lisansı

Başvuru ve Yer Raporu:

Madde 9 - Kurucu, yer lisansı almak için Kurum Başkanlığına yapacağı başvuruya aşağıdaki bilgileri kapsayan yer raporunu ekler:

1 - Kurulacak nükleer reaktör tesisinin kullanılma amacı, yaklaşık olarak gücü, hangi reaktör tipleri arasından seçileceğine ilişkin bilgiler,

2 - Kurucunun ve kurucu adına yer araştırmalarını yürüten kuruluşların, teknik potansiyelini, bilgisini ve deneyimini belirten bilgiler,

3 - Seçilen yerin coğrafî durumunu açık olarak gösteren bölge haritası, reaktör yakın çevresinin özelliklerini ortaya koyan ayrıntılı haritalar,

4 - Seçilen yerin topografik, jeolojik, jeoteknik, hidrolojik, sismolojik ve meteorolojik özelliklerine ilişkin bilgi ve incelemeler,

5 - Düşünülen reaktör tiplerine göre önerilen yer için yerleşim planları seçenekleri,

6 -Seçilen yerin deprem, sel baskını, fırtına gibi doğal olaylar ve bu olayların ikincil etkileri yönünden değerlendirilmesine ilişkin bilgiler,

7 - Seçilen yerin uçak düşmesi, yangın, patlama, baraj çökmesi gibi olaylar sonucu meydana gelebilecek dış tehlikelere karşı değerlendirilmesine ilişkin bilgiler,

8 - Seçilen yerde soğutma suyu amacıyla kullanılacak su kaynaklarının yeterliliğine ilişkin bilgiler,

9 - Yöre halkının, olağan ve olağanüstü işletme koşullarıyla kaza hallerinde çevreye salınan sıvı ve gaz radyoaktif artıklardan radyolojik yönden etkilenmelerine ilişkin ön incelemeler (Bu incelemeler yapılırken, yukarıda anılan radyoaktif artıkların çevreye yayılma şekilleri, yöredeki nüfus dağılımıyla muhtemel nüfus değişmeleri, yöredeki su kaynaklarının içme suyu olarak kullanımı, yöredeki süt ve yiyecek üretimi ve radyoekolojik yönden yöre özellikleri gözönüne alınacaktır),

10 -Seçilen yerin ulusal elektrik sistemine bağlantı şekli ve dış besleme sisteminin güvenilirliğiyle ilgili bilgiler,

11 -Ayrıntılı yer incelemelerinin kalite temini programı,

12 -Nükleer güvenlik konusundaki gelişme ve uygulamaların ışığı altında gerekli örünen diğer ek bilgiler.

Yer raporunda yer incelemelerinin yeterli olarak yapılmış olması, yerin, mümkün görülen en önemli kaza halinde bile, çevrenin kabul edilebilen sınırların üstünde zarar görmeyeceği biçimde seçilmiş olduğunun belirlenmesi gerekir. Ayrıca, nükleer reaktör tesisinin önerilen yerde kurulmasını teknolojik yönden imkânsız kılacak yer özellikleriyle karşılaşılmayacağı ve önerilen reaktör yerinin güvenlik açısından önemli özelliklerine ilişkin parametrik değerlerin en son teknolojik uygulamalara göre kabul edilen sınır değerlerin altında kalacağı gösterilmelidir.

Yer Raporunun Verilmesi:

Madde 10 - Yer raporu, Kurum Başkanlığına on nüsha verilir; bir nüshası komiteye iletilerek görüşü istenir. Yer raporunda görülen eksiklikler kurucuya bildirilir. Kurucu, bunları, en kısa sürede tamamlayarak kuruma vermekle yükümlüdür.

Yer Raporunun Değerlendirilmesi:

Madde 11 - Nükleer Güvenlik Dairesi, önerilen tesis yerinde Kurumca yapılan denetleme sonuçlarını inceledikten sonra, Komitenin görüşünü de içeren yer değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı, yer değerlendirme raporunun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları belirten bir raporu Kurum Başkanına verir.

Yer Lisansının Verilmesi:

Madde 12 - Kurum Başkanı, yer değerlendirme raporunu, bu konuda 11 inci madde uyarınca Başkan Yardımcısı tarafından düzenlenen raporla birlikte, komisyonun ilk toplantısına götürür. Komisyon, yer değerlendirme raporunu yeterli bulmazsa, yeniden incelenmek üzere Kurum Başkanlığına geri gönderebilir; gerektiğinde çağıracağı uzmanların görüşünü alır ve kararını verir. Karar, Kurum Başkanlığınca, kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, yer lisansı adını taşır.

Lisans koşulları, lisans ekinde kurucuya verilir.

Kurucu, yer lisansını aldıktan sonra, yerin düzenlenmesine, yol, su, elektrik, liman, vb. nükleer reaktör tesis dışındaki bina ve tesislerin yapımına başlayabilir ve nükleer reaktör tesis yerinde yapılan ayrıntılı araştırmaların sonuçlarını ve yerle ilgili projelendirme parametrelerinin kesin değerlerini saptayıp, sınırlı çalışma izni başvurusundan önce Kurum Başkanlığının onayına sunar.

İKİNCİ BÖLÜM

Nükleer Reaktör Tesislerinde İnşaat Lisansı

Başvuru ve Lisansın Adımları:

Madde 13 - İnşaat lisansı almak için, kurucunun, yer lisansı almış olması ve ön güvenlik analizi raporunu ekleyeceği bir dilekçeyle Kuruma başvurması gerekir.

İnşaat lisansının verilmesi iki adımda tamamlanır:

1 - Sınırlı çalışma izni,

2 - İnşaat lisansı.

Ön Güvenlik Analiz Raporu:

Madde 14 - Ön güvenlik analizi raporunda aşağıdaki bilgilerin bulunması gerekir:

1 - Çevre ve yerle ilgili olarak yer raporunun verilmesinden sonra elde edilen yeni bilgiler,

2 - Projelendirme, inşaat, kalite temini, tesisin hizmete sokulması, işletilmesi ve hizmetten çıkarılması için uygulanması önerilen güvenlik ilkeleri, kriterleri ve standartları,

3 - Tesisin genel karakteristikleriyle yapıların, sistemlerin, bileşenlerin yerleşim planları ve projelendirme esasları,

4 - Yapıların, sistemlerin ve bileşenlerin sismik, güvenlik ve kalite sınıflandırmalarını gösteren listeler,

5 - Tesisin ana ve güvenlik sistemlerinin projelendirilmeleriyle ilgili bilgiler,

6 - Radyasyondan korunma, radyoaktif artık sistemleri, işletme sırasında denetim, bakım ve hizmetten çıkarma konularında alınacak önlemler,

7 - Tesisin olağan ve olağanüstü işletme olayları ve kaza koşulları için yapılan güvenlik analizi,

8 - Kalite temininin hedefleri ve tanımıyla kalite temini organizasyonu ve uygulamaya ilişkin bilgileri de içeren kalite temini programı,

9 - Kurucu ve yapımcı kuruluşların teknik potansiyeli, bilgi ve deneyimiyle projeye ilişkin organizasyonu hakkındaki bilgiler,

10 -Hizmete sokmayla ilgili ön bilgiler,

11 -Nükleer güvenlik konusundaki gelişme ve uygulamaların ışığı altında gerekli görülen diğer ek bilgiler.

Ayrıca, tesisin fiziksel korunma programıyla ilgili bilgiler, ön güvenlik analizi raporuna ekli olarak (çok gizli) kaydıyla verilir.

Ön Güvenlik Analizi Raporunun Verilmesi:

Madde 15 - Ön güvenlik analizi raporu Kurum Başkanlığına on nüsha verilir; bir nüshası komiteye iletilerek görüşü istenir. Raporda görülen eksiklikler, kurucuya bildirilir.

Kurucu, bunları, inceleme sırasında değerlendirme için gerekli görülen diğer bilgileri ve belgeleri, en kısa sürede, kuruma vermek zorundadır.

Ön Güvenlik Analizi Raporunun Değerlendirilmesi:

Madde 16 - Nükleer Güvenlik Dairesi, ön güvenlik analizi raporunu inceledikten sonra, Komitenin görüşlerini de içeren sınırlı çalışma izni değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı, sınırlı çalışma izni değerlendirme raporunun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları belirten bir raporu, Kurum Başkanına verir.

Sınırlı Çalışma İzninin Verilmesi:

Madde 17 - Kurum Başkanı, sınırlı çalışma izni değerlendirme raporunu, bu konuda
16 ncı madde uyarınca Başkan Yardımcısı tarafından düzenlenen raporla birlikte Komisyonun ilk toplantısına götürür. Komisyon, sınırlı çalışma izni değerlendirme raporunu yeterli bulmazsa, yeniden incelenmek üzere Kurum Başkanlığına geri gönderebilir; gerektiğinde çağıracağı uzmanların görüşünü alır; korunma önlemlerinin yeterliliği, tesisin çevre halkının güvenliğine ve sağlığına zarar vermeden çalıştırabileceği kanısına varırsa, sınırlı çalışma izni verilmesine karar verir. Karar, Kurum Başkanlığınca kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, sınırlı çalışma izni adını taşır.

Sınırlı çalışma izni alan kurucu, reaktör ve çevre güvenliğiyle ilgili bina ve tesisler için temel yapımına, bunların dışındaki yapıların, sistemlerin ve bileşenlerin yapımına başlaya-bilir.

Sınırlı Çalışma İzninin Koşulları:

Madde 18 - Sınırlı çalışma izni, yerin ve tesisin özelliğinin gerektirdiği özel koşulların yanı sıra, aşağıdaki genel koşullarla verilir:

1 - Sınırlı çalışma izni, bu konudaki olumlu bildirimden başlayarak oniki ay içinde inşaata başlanmaması halinde geçerliliğini kaybeder.

Ancak, bu süre, haklı nedenlerle uzatılabilir.

2 - Sürdürülecek olan güvenlik analizi değerlendirilmesinin tamamlanmasına kadar, kurucu, gerekli görülen inceleme ve araştırmaları yapmak ya da yaptırmakla yükümlüdür.

3 - Tesise lisans verilmesi, tesisin yapım ve işletilmesinde pratik olarak kazanılan deneyim, araştırmalar ve yeni bilimsel veriler, güvenlik açısından bazı ek çalışmaların ve değişikliklerin yapılmasını gerekli kılıyorsa, sınırlı çalışma izninin koşullarında bazı değişiklikler yapılabilir. Kurucu, bu değişiklikleri yerine getirmekle yükümlüdür.

4 - Reaktör ve çevre güvenliğiyle ilgili bina ve tesislerin temel kazıları sırasında, kurucu ya da Kurum denetçileri tarafından reaktörü ya da çevre güvenliğini olumsuz yönde etkileyebilecek ve yer araştırmaları sırasında saptanmayan yeni jeolojik ve jeoteknik bilgiler elde edilirse, kurucu tarafından, durumu ve önerilen çözüm yollarını açıklayan bir rapor, Kuruma verilecek ve Kurum uzmanlarınca yapılacak incelemelere ve değerlendirmelere göre, Kurumun onayı alınmadan temel inşaatına başlanılmayacaktır.

Ön Güvenlik Analizi Raporunun İnşaat Lisansı Yönünden Değerlendirilmesi:

Madde 19 - Sınırlı çalışma izni verilmesinden sonra, ön güvenlik analizi raporunun inşaat lisansı yönünden değerlendirilmesi çalışmaları sürdürülür. Nükleer Güvenlik Dairesi, tesis yerinde yapılan çalışmaları inceledikten sonra, Komitenin görüşlerini de içeren inşaat lisansı değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı, inşaat lisansı değerlendirme raporunun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları belirten bir raporu, Kurum Başkanına verir.

İnşaat Lisansının Verilmesi ve Hükmü:

Madde 20 - Kurum Başkanı, inşaat lisansı değerlendirme raporunu, bu konuda 19 uncu madde uyarınca Başkan Yardımcısı tarafından düzenlenen raporla birlikte Komisyonun ilk toplantısına götürür. Komisyon, bu raporu yeterli bulmazsa, yeniden incelenmek üzere, Kurum Başkanlığına geri gönderebilir; gerektiğinde çağıracağı uzmanların görüşünü alır; kararını verir. Son güvenlik analizi raporuna eklenmesi istenilen konuları da içeren karar, Kurum Başkanlığınca, kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim inşaat lisansı adını taşır.

İnşaat lisansı, kurucuya, nükleer reaktör tesisinin tüm yapılarının yapımına ve sistemlerinin montajına başlama yetkisi verir.

İnşaat Lisansının Koşulları:

Madde 21 - İnşaat lisansı, yerin ve tesisin özelliğinin gerektirdiği özel koşulların yanı sıra, aşağıdaki genel koşullarla verilir:

1 - İnşaat ve montaj süresince kurucu, Kurum Başkanlığınca gerekli görülen her türlü ek bilgileri vermek, inceleme ve araştırmaları yapmak ya da yaptırmakla yükümlüdür.

2 - Tesise lisans verilmesi, tesisin yapım ve işletilmesinde pratik olarak kazanılan deneyim, araştırmalar ve yeni bilimsel veriler güvenlik açısından bazı ek çalışmaların ve değişikliklerin yapılmasını gerekli kılıyorsa, inşaat lisansının koşullarında sonradan bazı değişiklikler yapılabilir. Kurucu, bu değişiklikleri yerine getirmekle yükümlüdür.

3 - Kurucu, yapım ve kurma aşamalarında, önceden herhangi bir nedenle saptanmamış, sonradan düzeltilmesi ya da tamamlatılması mümkün olmayan, fakat tesisin ömrü boyunca herhangi bir zamanda etkili olabilecek, güvenlik bakımından önemli projelendirme ve inşaat eksiklikleri ya da yetersizlikleri gördüğünde derhal, Kurum Başkanlığına bildirmekle yükümlüdür. Durum, Kurumca değerlendirilir; değişiklik yapılması gerekli görülürse, ikinci bent hükümlerine göre işlem yapılır.

4 - Tesiste, güvenliği etkileyebilecek her türlü değişiklik kurumun onayına bağlıdır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Nükleer Reaktör Tesislerinde İşletme Lisansı

İşletme Lisansının Adımları:

Madde 22 - İşletme lisansı üç adımla tamamlanır:

1 - Hizmete sokma izni,

2 - Yakıt yükleme ve deneme işletmelerine başlama izni,

3 - Tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı.

Hizmete Sokma İzni Başvurusu:

Madde 23 - İnşaat lisansı almış olan kurucunun, nükleer güvenlik ve çevre güvenliği yönünden özel önem taşıyan, belirli bileşen ve sistemlerin hizmete sokulmasından en az altı ay önce, hizmete sokma izni için aşağıdaki belgeleri ekleyeceği bir dilekçeyle Kuruma başvurması gerekir:

1 - Bileşen ve sistemlerin son projeleri,

2 - Sözkonusu bileşen ve sistemlerin kalite kontrolu ve teminiyle ilgili belgeler,

3 - Hizmete sokma programı,

4 - İşletme öncesi deneme sonuçları,

5 - Hizmete sokma personelinin yeterliliğini ve organizasyonunu gösteren belgeler,

6 - İşletme sınırları ve koşullarıyla ilgili ön bilgiler,

7 - Bileşen ve sistemlerin işletme yönerge ve yöntemleri,

8 - Nükleer güvenlik konusundaki gelişme ve uygulamaların ışığı altında, gerekli görülen diğer ek bilgiler.

Bu belgeler üçer nüsha verilir. Birer nüshası Komiteye iletilerek görüşü istenir.

Hizmete Sokma İzni Başvurusunun Değerlendirilmesi:

Madde 24 - 23 üncü maddede istenilen belgelerin ve inşaat süresince yapılan denetimlere ilişkin raporların Nükleer Güvenlik Dairesince, Komitenin görüşü de gözönüne alınarak değerlendirilmesinden sonra, Kurum Başkanlığınca hizmete sokma izni verilir.

Nükleer Yakıtın Tesise Getirilmesi:

Madde 25 - Nükleer reaktör tesisinin fiziksel korunma programlarıyla nükleer maddenin sayım ve kontrolüne, ağır su tipi reaktörlerde, ağır su temini, taşınması, depolanması, sayım ve kontrolüne ilişkin olarak alınan önlemlere ait belgeler kuruma verilip uygunlukları onaylanmadığı sürece reaktör yerine, nükleer yakıtın, ağır sulu reaktörlerde nükleer yakıtla birlikte ağır suyun getirilmesine izin verilmez.

Yakıt Yükleme ve Deneme İşletmelerine Başlama İzni Başvurusu:

Madde 26 - Kurucunun, yakıt yükleme ve deneme işletmelerine başlama izni almak için, Kuruma, aşağıdaki belgeleri ve tesisin kurulu durumunu gösterecek biçimde 14 üncü maddedeki bilgileri içeren son güvenlik analizi raporunu eklediği bir dilekçeyle başvurması gerekir:

1 - Nükleer güvenlik ve çevre güvenliğiyle ilgili bileşen ve sistemlerin hizmete sokulmaları sırasında yapılan denemelerin sonuçları ve değerlendirmeleriyle ilgili bilgiler,

2 - Tesis için kalite teminiyle ilgili belgeler ve işletmeyle ilgili kalite temini programı,

3 - İşletme personelinin yeterliliğini ve organizasyonunu gösteren belgeler,

4 - Yakıt yükleme, kritikalite ve deneme işletmesi programı,

5 - İşletme sınırları ve koşullarıyla ilgili ön bilgiler,

6 - Tesisin işletme yönerge ve yöntemleri,

7 - Radyasyondan korunma programı,

8 - Tehlike durumu planları,

9 - Nükleer güvenlik konusundaki gelişme ve uygulamaların ışığı altında gerekli görülen diğer ek bilgiler.

Son güvenlik analizi raporu on, belgeler üçer nüsha verilir. Raporun ve belgelerin birer nüshası Komiteye iletilerek görüşü istenir.

Başvurunun Değerlendirilmesi:

Madde 27 - 26 ncı maddede istenilen belgelerle bileşen ve sistemlerin hizmete sokulmaları sırasında yapılan denetimlere ilişkin raporların Nükleer Güvenlik Dairesince, komitenin görüşü de gözönüne alınarak değerlendirilmesinden sonra, Kurum Başkanlığınca yakıt yükleme ve deneme işletmelerine başlama izni verilir.

Ağır Su Yükleme İzni:

Madde 28 - Reaktörlere, ağır su yüklenebilmesi için yakıt yüklemesinde ön görülen biçimde izin alınması gerekir. Bu amaçla yapılacak başvuruya, ağır su yüklemesi sırasında alınacak önlemleri açıklayan bilgiler eklenir.

Bu bilgilerin Nükleer Güvenlik Dairesince, Komitenin görüşü de gözönüne alınarak değerlendirilmesinden sonra, Kurum Başkanlığınca ağır su yükleme izni verilir.

Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansı Başvurusu:

Madde 29 - Kurucunun, tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı almak için, Kuruma, aşağıdaki belgeleri eklediği bir dilekçeyle başvurması gerekir:

1 - Yakıt yükleme, kritikalite ve deneme işletmeleri sırasında yapılan denemelerin sonuçları ve değerlendirilmeleri,

2 - İşletme sınırları ve koşullarıyla ilgili son bilgiler,

3 - Aşağıdaki Konuların tümünü son şekliyle içeren işletme yönerge ve yöntemleri;

A. Reaktöre yol verme,

B. Olağan işletme,

C. Reaktörü durdurma,

D. Yakıt değiştirme, yakıt idaresi ve taşıma,

E. Bakım,

F. Devresel testler,

G. İşletme sırasında yapılan denetim,

H. Olağanüstü işletme olayları ve kazalar,

4 - Nükleer güvenlik konusundaki gelişme ve uygulamaların ışığı altında gerekli görülen diğer ek bilgiler.

Bu belgeler üçer nüsha verilir. Birer nüshası, Komiteye iletilerek görüşü istenir.

İşletme Lisansı İçin Değerlendirme Raporu:

Madde 30 - Nükleer Güvenlik Dairesi, 29 uncu maddede istenilen belgeler ve deneme işletmesi süresince yapılan denetimlere ilişkin raporları inceleyerek komitenin görüşünü de içeren tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı raporun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları içeren bir raporu Kurum Başkanına verir.

Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansının Verilmesi:

Madde 31 - Kurum Başkanı, bu raporu, bu konuda 30 uncu madde uyarınca Başkan Yardımcısı tarafından hazırlanan raporla birlikte Komisyonun ilk toplantısına götürür. Komisyon, raporu yeterli bulmazsa, yeniden incelenmek üzere, Kurum Başkanlığına geri gönderebilir; gerektiğinde çağıracağı uzmanların görüşünü alır; kararını verir. Komisyon kararı, Kurum Başkanlığınca kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı adını taşır.

Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansının Koşulları:

Madde 32 - Tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı, tesisin özelliğinin gerektirdiği özel koşulların yanı sıra, aşağıdaki genel koşullarla verilir:

1 - İşletme lisansı Kurumdan izin alınmadan devrolunamaz,

2 - Reaktör lisanslı operatörler tarafından lisanslı işletme şeflerinin yönetiminde ve lisans koşullarına uygun olarak işletilir.

3 - Kurumdan izin alınmadan nükleer reaktör tesisinde, işletme sınırları ve koşullarıyla işletme yönerge ve yöntemlerinde değişiklik yapılamaz.

4 - Nükleer güvenlik alanında yeni bilimsel veriler, işletme deneyimleri ve ulusal çıkarlar, bazı değişikliklerin yapılmasını gerekli kılıyorsa, bu değişikliklerin yapılması kurucudan istenebilir.

Sınırlı Güçte Çalışma İzni:

Madde 33 - Güvenlik analizi ya da işletme denemeleri sonucunda zorunlu görülmesi durumunda, nükleer reaktör tesisine sınırlı güçte çalışma izni verilebilir. Sınırlama belirli bir süre içinse, yetersiz görülen hususlar tamamlatıldıktan sonra, Komisyonca, tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı verilir. Sürekli olarak sınırlı güçte çalışması gereken nükleer reaktör tesisine, işletme lisansı, bu sınırlı güç için verilir.

Program ve Raporlar:

Madde 34 - Kurucu, lisanslı işletme personelini devresel ve düzenli bir eğitime tâbi tutmak ve bunlara ilişkin raporlarla işletme raporlarını Kuruma vermek zorundadır.

Ayrıca, kazalarla olağanüstü işletme olayları hakkında kurucu tarafından, Kuruma, ivedilikle bilgi verilir, işletme raporlarının hazırlanmasında ve olağanüstü işletme ve kazalara ilişkin bilgi verilmesinde ve kazadan sonra yeniden işletmeye geçişte izlenecek yöntem, Kurumca belirlenir.

Lisans İptali:

Madde 35 - Kurumca, nükleer reaktör tesisinin lisans koşullarına, güvenlik gereklerine ve mevzuatına uyulmadığı, radyasyon sızıntılarının ve tesis içindeki radyasyon düzeylerinin kabul edilebilen sınırları aştığı, özel nükleer maddelerle radyoaktif artıkların gerektiği biçimde işlem görmediği ya da tesisin fiziksel korunmasının yeterli biçimde sağlanamadığı saptanırsa, ihmali görülen işletme personelinin, lisansı, geçici ya da sürekli olarak iptal edilebilir; nükleer reaktör tesisinin güç üretim düzeyi sınırlandırılabilir ya da verilen işletme lisansı, geçici ya da sürekli olarak iptal edilebilir. Bu işlemler, Komitenin görüşlerini de içeren Nükleer Güvenlik Dairesinin raporu, Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısının uygun görüşü, Başkanın önerisi ve Komisyon kararıyla yapılır. Tesisin kapatılması gerektiğinde, Komisyon kararıyla Başbakana öneride bulunulur.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Nükleer Yakıt Çevrimi Tesislerine Lisans Verilmesi

BİRİNCİ BÖLÜM

Nükleer Yakıt Çevrimi Tesislerinde Yer Lisansı

Başvuru ve Yer Raporu:

Madde 36 - Kurucunun, nükleer yakıt çevrimi tesisine yer lisansı almak için, Kuruma, 9 uncu maddede öngörüldüğü biçimde başvurması gerekir. Bu başvuruya eklenecek yer raporunda sözü edilen 9 uncu maddede istenilen belgelerden hangilerinin yer alması gerektiği Kurumca belirlenir. Yer raporu, Kurum Başkanlığına, on nüsha verilir.

Yer Lisansının Verilmesi:

Madde 37 - Bu Tüzüğün 10, 11 ve 12 nci maddelerinde öngörülen esaslara göre yapılan değerlendirme sonunda, yerin uygunluğu kanısına varılırsa, Komisyonca, yer lisansı verilmesine karar verilir. Komisyon kararı Kurum Başkanlığınca kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, yer lisansı adını taşır.

Lisans koşulları, lisans ekinde kurucuya verilir.

Kurucu, yer lisansı aldıktan sonra yerin düzeltilmesi, yol, su, elektrik, liman vb. nükleer yakıt çevrimi tesisi dışındaki Bina ve tesislerin yapımına başlayabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Nükleer Yakıt Çevrimi Tesislerinde İnşaat Lisansı

Başvuru ve Lisansın Adımları:

Madde 38 - İnşaat lisansı almak için kurucunun, yer lisansı almış olması ve ön güvenlik analizi raporunu eklediği bir dilekçeyle, Kuruma başvurması gerekir.

İnşaat lisansının verilmesi iki adımda tamamlanır:

1 - Sınırlı çalışma izni,

2 - İnşaat lisansı,

Ön Güvenlik Analizi Raporu:

Madde 39 - Kurucunun, nükleer yakıt çevrimi tesisine sınırlı çalışma izni almak için, Kuruma, 14 üncü maddede öngörüldüğü biçimde başvurması gerekir. Bu başvuruya eklenecek ön güvenlik analizi raporunda sözü edilen 14 üncü maddede istenilen bilgilerden hangilerinin yer alması gerektiği Kurumca belirlenir. Ön güvenlik analizi raporu, Kurum Başkanlığına, on nüsha verilir.

Sınırlı Çalışma İzninin Verilmesi ve Hükmü:

Madde 40 - Bu Tüzüğün 15, 16 ve 17 nci maddelerinde öngörülen esaslara göre yapılan değerlendirme sonunda, Komisyon kararıyla, sınırlı çalışma izni verilir. Komisyon kararı, Kurum Başkanlığınca, kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, sınırlı çalışma izni adını taşır.

Sınırlı çalışma izni alan kurucu, nükleer güvenlik ve çevre güvenliğiyle ilgili bina ve tesisler için temel yapımına, bunların dışındaki yapıların, sistemlerin ve bileşenlerin yapımına başlayabilir.

Sınırlı Çalışma İzninin Koşulları:

Madde 41 - Sınırlı çalışma izni, yerin ve tesisin özelliğinin gerektirdiği özel koşulların yanı sıra, 18 inci maddede sayılan genel koşullarla verilir.

İnşaat Lisansının Verilmesi ve Hükmü:

Madde 42 - Tüzüğün 19 uncu maddesinde öngörülen esaslara göre yapılan değerlendirme sonucunda, ön güvenlik analizi raporunun yeterliliği kanısına varılırsa, Komisyonca inşaat lisansı verilmesine karar verilir. Komisyon kararı, Kurum Başkanlığınca, Kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, inşaat lisansı adını taşır.

İnşaat lisansı, kurucuya nükleer yakıt çevrimi tesisinin tüm yapılarının yapımına ve sistemlerin montajına başlama yetkisi verir.

İnşaat Lisansının Koşulları:

Madde 43 - İnşaat lisansı, yerin ve tesisin özelliğinin gerektirdiği özel koşullar ve Tüzüğün 21 inci maddesinin 3 ve 4 üncü bentlerinde yazılı olanların yanı sıra, aşağıdaki genel koşullarla verilir:

1 - Kurucu, ulusal çıkarlar ve güvenlik yönünden tesisle ilgili yeni bilimsel verileri incelemek ve gerekli görülen araştırmaları yapmakla yükümlüdür.

2 - Araştırmalar ve ulusal çıkarlar, güvenlik yönünden gerekli olduğunu ortaya koyduğu takdirde, lisans koşullarında değişiklikler yapılabilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Nükleer Yakıt Çevrimi Tesislerinde İşletme Lisansı

İşletme Lisansının Adımları:

Madde 44 - İşletme Lisansı iki adımda tamamlanır:

1 - Deneme işletmelerine başlama izni,

2 - Tam kapasitede çalışma izni ve işletme lisansı,

Deneme İşletmelerine Başlama Başvurusu:

Madde 45 - Kurucunun, deneme işletmelerine başlama izni almak için, Kuruma, aşağıdaki belgeleri ve tesisin kurulu durumunu gösterecek biçimde, 39 uncu maddedeki bilgileri içeren son güvenlik analizi raporuna eklediği bir dilekçeyle başvurması gerekir:

1 -Nükleer yakıt çevrimi tesisi için kalite teminiyle ilgili kalite temini programı,

2 -Deneme işletme programı,

3 -İşletme personelinin yeterliliğini ve organizasyonunu gösteren belgeler,

4 -İşletme sınırları ve koşullarıyla ilgili bilgiler,

5 -İşletme yönerge ve yöntemleri,

6 -Radyasyondan korunma programı,

7 -Tehlike durumu planları,

8 -Fiziksel korunma programları,

9 -Nükleer maddelerin sayım ve kontroluna ilişkin önlemler,

10 -Nükleer güvenlik konusundaki gelişme ve uygulamaların ışığı altında gerekli görülen diğer ek bilgiler.

Son güvenlik analizi raporu on, belgeler üçer nüsha verilir. Raporun ve belgelerin birer nüshası Komiteye iletilerek görüşü istenir.

Deneme İşletmelerine Başlama İzni:

Madde 46 - 45 inci maddede istenilen belgelerle bileşen ve sistemlerin hizmete sokulmaları sırasında yapılan denetimlere ilişkin raporların, Nükleer Güvenlik Dairesince, Komitenin görüşü de gözönüne alınarak değerlendirilmesinden sonra, Kurum Başkanlığınca, deneme işletmelerine başlama izni verilir.

İşletme Lisansı İçin Değerlendirme Raporu:

Madde 47 - Nükleer Güvenlik Dairesi, 45 inci maddede istenen belgeler ve deneme işletmesi süresince yapılan denetimlere ilişkin raporları inceleyerek Komitenin görüşünü de içeren tam kapasitede çalışma izni ve işletme lisansı değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı, Raporun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları içeren bir raporu Kurum Başkanına verir.

Tam Kapasitede Çalışma İzni ve İşletme Lisansının Verilmesi:

Madde 48 - Kurum Başkanı, bu raporu, bu konuda 47 nci madde uyarınca Başkan Yardımcısı tarafından düzenlenen raporla birlikte Komisyonun ilk toplantısına götürür. Komisyon, raporu yeterli bulmazsa, yeniden incelenmek üzere, Kurum Başkanlığına geri gönderebilir; gerektiğinde çağıracağı uzmanların görüşünü alır; kararını verir. Komisyon kararı, Kurum Başkanlığınca kurucuya bildirilir.

Olumlu bildirim, tam kapasitede çalışma izni ve işletme lisansı adını taşır.

Tam Kapasitede Çalışma İzni ve İşletme Lisansının Koşulları:

Madde 49 - Tam Kapasitede çalışma izni ve işletme lisansı, tesisin özelliğinin gerektirdiği özel koşulların yanı sıra, aşağıdaki genel koşullarla verilir:

1 - Tesiste bulunan özel nükleer maddeler ve türemiş radyoaktif maddeler ve artıklar, nükleer güvenlik mevzuatına uygun bir biçimde işletme, taşıma ve depolama işlemlerine tâbi olacaktır.

2 - İşletme lisansı, kurumdan izin alınmadan devrolunamaz.

3 - Kurumdan izin alınmadan nükleer yakıt çevrimi tesisinde, işletme sınır ve koşullarıyla işletme yönerge ve yöntemlerinde değişiklik yapılamaz.

4 - Nükleer Güvenlik alanında yeni bilimsel veriler, işletme deneyimleri ve ulusal çıkarlar, bazı değişikliklerin yapılmasını gerekli kılıyorsa, bu değişikliklerin yapılması kurucudan istenebilir.

Lisans İptali:

Madde 50 - Kurumca, nükleer yakıt çevrimi tesisinin lisans koşullarına, güvenlik gereklerine ve mevzuatına uyulmadığı, radyasyon sızıntılarının ve tesis içindeki radyasyon düzeylerinin kabul edilebilen sınırları aştığı, özel nükleer maddelerle radyoaktif artıkların gerektiği biçimde işlem görmediği ya da tesisin fiziksel korunmasının yeterli biçimde sağlanamadığı saptanırsa, Kurum, tesisin üretim kapasitesini sınırlandırabilir ya da verilen işletme lisansını geçici ya da sürekli olarak iptal edebilir. Bu işlemler, Komitenin görüşlerini de içeren Nükleer Güvenlik Dairesi raporu, Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısının uygun görüşü, Başkanın önerisi ve Komisyon kararıyla yapılır. Tesisin kapatılması gerektiğinde, Komisyon kararıyla Başbakana öneride bulunulur.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Denetim ve Çeşitli Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Denetim

Denetim:

Madde 51 - Bu Tüzük hükümlerine göre, lisans verilecek nükleer tesisler, lisans aşamalarının bütün adımlarındaki çalışmalar sırasında ve işletme süresince tesislerin güvenlik standart ve mevzuatına uygun olarak yapılmasını, lisans koşullarına uyulmasını sağlamak bakımından Kurumun denetimine tâbidir.

Bu amaçla, kurum denetçileri, kurucunun, nükleer tesis için önerilen yerde yapacağı ilk yer etüdlerinden başlamak üzere, ayrıntılı yer etüdleri, yerin inşaat için hazırlanması, inşaat, imalât, montaj, hizmete sokma ve işletme aşamalarındaki bütün çalışmaları görme, ilgili tesislere girme, gerekli gördükleri belgeleri isteme ve inceleme yetkisine sahiptirler. Denetime başlanabilmesi için, kurucu, ilk yer etüdünü başlatmadan en az bir ay önce durumu Kuruma bildirmek zorundadır.

Denetim Esasları:

Madde 52 - 51 inci maddede belirtilen denetimler haberli, ya da habersiz olarak yapılabilir. Denetimin ayrıntıları yönetmelikle belirlenir.

Özel Denetim:

Madde 53 - Kazalar ve olağanüstü işletme olayları, gerekli denetimin yapılabilmesi için kurucu tarafından, Kuruma bildirilir. Bu denetim sonunda kurucu, Kurumca yapılacak bildirime uymakla yükümlüdür.

İKİNCİ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Yeniden İşletmeye Geçiş İzni:

Madde 54 - İşletme lisansı geçici olarak iptal edilmiş bir nükleer tesisin yeniden işletmeye geçebilmesi için, kurucunun, gerekli önlemlerin alındığını gösterir bir raporu Kurum Başkanlığına vererek yeniden işletmeye geçiş izni alması gerekir. Nükleer Güvenlik Dairesi, Komitenin görüşünü de içeren yeniden işletmeye geçiş izni değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı, yeniden işletmeye geçiş izni değerlendirme raporunun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları belirten bir raporu Kurum Başkanına verir. Bu rapor, Komisyonun ilk toplantısında görüşülerek karara bağlanır. Karar, kurucuya, Kurum Başkanlığınca bildirilir.

Tesiste Değişiklik Yapılması:

Madde 55 - İşletme lisansı almış bir nükleer tesiste yapılacak değişiklikler, Kurumun iznine bağlıdır. Kurucunun değişikliğin neler olacağına, nedenlerine ve tesisin güvenli çalışmasını bozmayacağına ilişkin bir raporla Kurum Başkanlığına başvurması gerekir. Nükleer Güvenlik Dairesi, tesiste yapılan denetleme sonuçlarını değerlendirdikten sonra, Komitenin görüşünü de içeren değerlendirme raporunu düzenler. Nükleer Güç ve Güvenlik Başkan Yardımcısı, değerlendirme raporunun sonuçlarını ve yapılan çalışmaları belirten bir raporu Kurum Başkanına verir. Bu rapor, Komisyonun ilk toplantısında görüşülerek karara bağlanır. Karar, kurucuya, Kurum Başkanlığınca bildirilir.

Bağışıklıklar:

Madde 56 - Eğitim ve araştırma amacıyla kurulacak nükleer reaktör tesisleri için verilecek olan yer raporu, ön güvenlik analizi raporu ve son güvenlik analizi raporunda tesisin kurulacağı yerin ve tesisin özelliğine göre hangi hususların yer alacağı, Kurumca belirlenir.

Yönetmelikler:

Madde 57 - Bu Tüzükte sözü edilen yönetmelikler, Tüzüğün yürürlüğe girmesinden sonraki bir yıl içinde yürürlüğe konur.

Yürürlük:

Madde 58 - 13/7/1982 gün ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanununun 4 üncü maddesi (e) bendine dayanılarak hazırlanmış ve Danıştayca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri Resmi Gazete'de yayımı gününde yürürlüğe girer.

Yürütme:

Madde 59 - Bu Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.