NÜKLEER GÜÇ SANTRALLARININ KURULMASI VE İŞLETİLMESİ
İLE ENERJİ
SATIŞINA İLİŞKİN KANUN
Kanun No : 5710 Kabul Tarihi : 9 Kasım 2007Yayını : 21 Kasım 2007 tarih ve 26707 sayılı Resmî GazeteBİRİNCİ
BÖLÜM Amaç,
Kapsam, Tanımlar ve Kısaltmalar Amaç ve Kapsam Madde 1 - (1) Bu Kanunun amacı;
enerji plan ve politikalarına uygun biçimde, elektrik enerjisi üretimi
gerçekleştirecek nükleer güç santrallarının
kurulması, işletilmesi ve enerji satışına ilişkin usul ve esasları
belirlemektir. Tanımlar ve Kısaltmalar Madde 2 -
(1) Bu Kanunda geçen; a)
Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını, b) EPDK:
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu, ç) İÇH:
İşletmeden çıkarma hesaplarını, c) EÜAŞ:
Elektrik Üretim Anonim Şirketini, d)
Perakende ve/veya toptan satış lisansı: Elektrik enerjisinin perakende
ve/veya toptan satış faaliyetleri için EPDK’dan
alınan lisansları, e)
Santral: Elektrik enerjisi üretilen nükleer güç santrallarını, g) TAEK:
Türkiye Atom Enerjisi Kurumunu, f) Şirket:
Santral kuran, elektrik enerjisi üreten ve satan şirket veya şirketleri, ğ) TEİAŞ:
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketini, h) TETAŞ:
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketini, ı) URAH:
Ulusal radyoaktif atık hesabını, ifade
eder. İKİNCİ BÖLÜM Nükleer Güç
Santrallarının Kurulması ile Enerji Üretim ve Santral Kuracak Şirketin Belirlenmesi Madde 3 - (1) Nükleer güç santrallarının
yapılmasına ilişkin seçim süreci Bakanlık tarafından ve bu Kanundaki usuller
uygulanmak suretiyle başlatılır. (2) TAEK,
Kanunun yürürlük tarihinden itibaren nükleer santral kurup işletecek
şirketlerin karşılaması gereken ölçütleri bir ay içinde yayınlar. (3) Bu
Kanuna göre yapılacak nükleer güç santralları için
yarışmaya katılacaklarda aranacak şartlar, şirketin seçimi, yer tahsisi,
lisans bedeli, altyapıya yönelik teşvikler, seçim süreci, yakıt temini,
üretim kapasitesi, alınacak enerjinin miktarı, süresi ve enerji birim
fiyatını oluşturma usul ve esasları bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra
iki ay içerisinde Bakanlık tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunun
onayı ile yürürlüğe girecek bir yönetmelikle belirlenir. (4) Bu
Kanuna göre yapımı öngörülen nükleer güç santralları
için üçüncü fıkrada belirtilen yönetmeliğin yayımlanmasından sonra en geç bir
ay içerisinde teklif almak üzere TETAŞ tarafından ilana çıkılır. (5) Alınan
tekliflerden, TAEK tarafından belirlenen ölçütleri karşıladığı TAEK
tarafından belgelenen şirketlerin teklifleri yarışmaya sokulur, bu ölçütleri
karşılamayan şirketlerin teklifleri yarışma dışı bırakılır. Alınan teklifler
TETAŞ tarafından bu Kanun ve çıkarılacak yönetmelik hükümleri çerçevesinde
değerlendirildikten sonra en uygun teklif belirlenerek, ilgili şirketle
sözleşme imzalanmasına izin alınmak üzere Bakanlar Kurulunun onayına sunulur.
TETAŞ tarafından gönderilen teklifin uygun görülmesi halinde, Bakanlar
Kurulunca ilgili şirketle TETAŞ arasında sözleşme imzalanması hususunda izin
verilir. EPDK tarafından, sözleşme imzalanması uygun görülen şirkete ilgili mevzuat
çerçevesinde lisans verilir. EPDK tarafından lisans verilmesini müteakip,
ilgili şirketle TETAŞ arasında, santralın işletmeye girmesinden itibaren onbeş yılı aşmayan enerji satışını düzenleyen sözleşme
imzalanır. Uygulama Esasları Madde 4 - (1) Bu Kanun kapsamında üretilen elektrik
enerjisinin satışında aşağıda yer alan esaslar uygulanır: a) Seçilen
şirketin sözleşme gereği üreteceği enerji, şirketle TETAŞ arasında
imzalanacak sözleşme çerçevesinde TETAŞ tarafından satın alınır. Bu enerji,
santralın devreye girmesinden itibaren her yıl, faaliyette bulunan perakende
ve toptan satış lisansı sahibi tüzel kişilere yapılacak ikili anlaşmalar
çerçevesinde satılır. Perakende ve toptan satış lisansına sahip tüzel
kişilerin alacakları enerji miktarı, bu tüzel kişilerin bir önceki yıla ait
Türkiye toplam enerji tüketimindeki payları oranında her yıl belirlenir. Bu
Kanun kapsamında toptan ve perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler
tarafından ikili anlaşmalarla üstlenilecek elektrik enerjisi alımına ilişkin
hükümler lisanslarına dercedilir. b) TETAŞ
tarafından toptan ve perakende satış şirketlerine yapılacak enerji satışına
ilişkin usul ve esaslar ile tarafların yükümlülükleri Bakanlık tarafından
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. (2) Ancak TETAŞ’la sözleşme yapmayı talep etmeyen şirketler,
elektrik piyasası ve nükleer tesislere ilişkin mevzuata uymak kaydıyla bu
Kanunun şirket seçimi ve ikili anlaşmalara ilişkin 3 üncü maddesinin birinci,
üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkraları ile 4 üncü maddesinin birinci fıkrası
hariç diğer hükümlerine tabi olurlar. Lisans, İzin ve Yükümlülükler Madde 5 - (1) Şirket, bu Kanun ve diğer mevzuatın gerektirdiği
her türlü izin, ruhsat ve lisansı almakla yükümlüdür. (2) Atık
yönetimi kapsamında geçici depolama veya nihai depolama yerinin
belirlenmesine, depolama tesisinin inşasına, lisanslanmasına, işletilmesine
ve işletmeden çıkarılmasına, geçici depolama yerinde muhafaza edilecek veya
nihai depolama yerinde bertaraf edilecek kullanılmış yakıt ya da yüksek radyoaktif seviyeli atıkların taşınmasına ve
işlenmesine, radyoaktif atıkların yönetimini sağlayacak araştırma, geliştirme
faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin maliyetleri ve nükleer güç santralının söküm işleminden dolayı oluşacak maliyetleri karşılamak
amacıyla, Bakanlık ve Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılacak düzenleme ile
URAH ve İÇH oluşturulur. URAH ve İÇH’ye ilişkin
işlemler tüm vergilerden müstesnadır. Bu hesapların oluşturulması, nemalandırılması ve idaresine ilişkin usul ve esaslar,
Bakanlık ve Hazine Müsteşarlığı tarafından birlikte hazırlanarak Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanı ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Devlet
Bakanının onayı ve Resmi Gazetede yayımlanması ile yürürlüğe girer. Ödenecek
payları zamanında yatırmayanlar için 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. URAH ve İÇH
adına tahsil edilen gelirler amacı dışında kullanılamaz. (3)
Şirket, TAEK’in yayınlayacağı ölçütler çerçevesinde yakıt temininden ve
işletme döneminin sonunda santralın devreden çıkarılması ve sökümünden sorumludur. (4)
Şirket, santralın kurulması aşamasında oluşabilecek herhangi bir zararın
tazminine yönelik yatırım sigortası yaptırmak zorundadır. Ayrıca santralın
faaliyeti süresince oluşacak atıkların taşınması, depolanması ve/veya
bertaraf edilmesi ile ilgili her türlü finansal
maliyetlerin ve santralın işletme süresinin sonunda işletmeden çıkarma
masraflarının karşılanması için oluşturulacak hesapların her birine 0,15 cent/kWh (ABD Doları cinsinden)
katkı payı ödemekle yükümlüdür. (5)
Nükleer yakıt, radyoaktif madde veya radyoaktif atık taşınırken veya santralda bir kaza olması durumunda 29/7/1960 tarihli
Nükleer Enerji Alanında Üçüncü Şahıslara Karşı Kanuni Sorumluluk Hakkındaki
Paris Sözleşmesi ve ek değişiklikleri ile diğer ulusal ve uluslararası
mevzuat hükümleri uygulanır. (6)
Santralı kuran şirket, yıllık gelirinin yüzde birini araştırma ve geliştirme
faaliyetlerine ayırmak zorundadır. Kamu İştiraki ve Yatırımı Madde 6 - (1) Bu Kanundan yararlanmaya hak kazanan şirket ile
bir iktisadi devlet teşekkülü, 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi
Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde iştirak ilişkisi
kurabilir. (2)
Bakanlığın görev vermesi halinde kamu şirketleri bu Kanun kapsamındaki santralları yapabilir, yurt dışında benzer yatırımları
yapabilir veya yatırımlara iştirak edebilir. Bu amaçla Bakanlar Kurulunca,
yurt içinde veya yurt dışında santral kurmak, kurdurmak, işletmek ve/veya
işlettirmek ve üretilen elektriğin satışını yapmak üzere özel hukuk
hükümlerine tabi şirket kurulmasına karar verilebilir. Bu kapsamda kurulacak
şirkette özel sektör şirketlerinin hisse sahibi olmasına izin verilebilir.
Kurulacak şirketin denetimi 2/4/1987 tarihli ve 3346 sayılı Kamu İktisadi
Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin
Düzenlenmesi Hakkında Kanuna göre yapılır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli
Hükümler Teşvikler Madde 7 - (1) Bakanlar Kurulu, kurulacak santrala
ilişkin teknoloji edinmeye yönelik yatırımlar ile işletme personelinin
eğitimini teşviklerden yararlandırabilir. (2) Bu
Kanun kapsamında üzerinde santral kurulacak taşınmazların Hazinenin özel
mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunması halinde, bu
taşınmazlar üzerinde şirket lehine Maliye Bakanlığı tarafından, diğer kamu
kurum veya kuruluşlarının mülkiyetinde bulunması halinde ise Bakanlar Kurulu
kararı ile bedelsiz olarak kullanma izni, irtifak hakkı tesis edilir.
Sözleşme sürelerinin sonunda nükleer güç santralının sökülmesi zorunludur. Söküm işinden ve taşınmazın çevre kuralları kapsamında
kabul edilebilir hale getirilerek Hazineye iadesinden şirket sorumludur. Söküm maliyeti 5 inci maddenin ikinci fıkrası kapsamında
oluşturulan İÇH’den karşılanır. Bu işlemler için
İÇH kaynaklarının yetersiz kalması durumunda İÇH’den
oluşmuş kaynakların yüzde yirmibeşine kadar
maliyetler Hazine tarafından, bunun da yetmemesi halinde şirket tarafından
karşılanır. Uygulamaların Koordinasyonu Madde 8 - (1) Bu Kanunun uygulanmasında gerekli koordinasyon
Bakanlık tarafından sağlanır. Yaptırımlar Madde 9 - (1) Bu Kanunun hükümlerine aykırı hareket eden
toptan ve/veya perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler hakkında EPDK
tarafından 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 11
inci maddesi hükümleri çerçevesinde işlem yapılır. Düzenleyici Kurum Geçici Madde 1 - (1) TAEK, nükleer faaliyetlerin düzenlenmesi ve
denetlenmesi görevini yerine getirecek yeni bir kurum kurulana kadar 9/7/1982
tarihli ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu gereğince bu
görevine devam eder. TAEK görevlerini yerine getirirken özel bilgi ve ihtisas
gerektiren işlerde kadro aranmaksızın uygun nitelikli yerli ve yabancı
uyruklu sözleşmeli personel çalıştırabilir. Bunlara ödenecek ücret ve diğer
mali haklar Başbakan tarafından belirlenir. Yerli Kömür Yakıtlı Santralların
Teşviki Geçici Madde 2 - (1) EÜAŞ, yerli kömür yakıtlı elektrik santralı
yapılması amacıyla kömür tahsis (rödovans) ihalesi
yapabilir. (2) İhale
neticesinde yapılacak santralların 1000 megavat
(MW) ve üzeri güçte olması ve santralın tamamının 2014 yılı sonuna kadar
işletmeye girmesi halinde aşağıdaki hükümler uygulanır: a) İhalede
isteklilerce, yıllara sari olarak rödovans bedeli
ile onbeş yıllık süre için birim elektrik enerjisi
satış fiyatı ve asgari üretim taahhüdü olarak üretim miktarı teklif edilir.
İhalede seçim ise teklif edilen rödovans bedeli ile
elektrik enerjisi satış fiyatının ihalenin yapıldığı tarihe indirgenmiş
değerlerinin şartnamede belirlenen esaslar dahilinde birlikte
değerlendirilmesi sonucu yapılır. b)
İhalenin sonuçlanmasından itibaren üç ay içerisinde, santrallardan
üretilecek elektrik enerjisinin alımına ilişkin olarak, ihalede seçilen
şirket veya şirketler ile TETAŞ arasında ihale sonucu belirlenen elektrik
enerjisi satış fiyatı ve asgari üretim miktarı üzerinden, santralın işletmeye geçme
tarihinden itibaren onbeş yıl süreli enerji satış
anlaşması imzalanır. TETAŞ’ın enerji alımına
ilişkin usul ve esaslar şartnamede belirlenir. TETAŞ tarafından bu Kanun
hükümleri çerçevesinde satın alınacak enerji, santralın devreye girmesinden
itibaren her yıl, faaliyette bulunan perakende ve toptan satış lisansı sahibi
tüzel kişilere, yapılacak ikili anlaşmalar çerçevesinde satılır. Perakende ve
toptan satış lisansına sahip bu tüzel kişilerin alacakları enerji miktarı bu
tüzel kişilerin bir önceki yıla ait Türkiye toplam enerji tüketimindeki
payları oranında her yıl belirlenir. Bu Kanun kapsamında toptan ve perakende
satış lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından ikili anlaşmalarla üstlenilecek
elektrik enerjisi alımına ilişkin hükümler lisanslarına dercedilir.
TETAŞ tarafından toptan ve perakende satış şirketlerine yapılacak enerji
satışına ilişkin usul ve esaslar ile tarafların yükümlülükleri bu Kanunun
yayımı tarihinden itibaren iki ay içerisinde Bakanlık tarafından çıkarılacak
yönetmelikle düzenlenir. c) Santral
sahası hariç olmak kaydıyla, ihale konusu maden sahası ile ihale konusu
projenin gerçekleşmesi için zorunlu olan baraj ve su alma yapı yerlerinin
kamulaştırmaları şartnamede belirlenecek esaslar çerçevesinde EÜAŞ tarafından
bedeli de ödenmek sureti ile yapılır. Yerleri kamulaştırılanların iskanı
19/9/2006 tarihli ve 5543 sayılı İskân Kanununa göre yapılır. ç)
Yapılacak olan santralların sözleşmelerinde öngörülen
sürede işletmeye alınamaması halinde uygulanacak yaptırımlar şartname ve
sözleşmelerde yer alır. d) Gerekli
enerji nakil hatları TEİAŞ tarafından, şirketle TETAŞ arasında yapılacak olan
sözleşmede belirlenecek olan santral ünitelerinin işletmeye giriş programına
uygun olarak yapılır. Gecikmeden dolayı oluşan zararlar TEİAŞ tarafından
karşılanır. e) İhale
kapsamındaki santrallar için, Endüstri
Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde
belirlenen emisyon sınır değerlerini sağlamak kaydıyla, Hava Kalitesinin
Korunması Yönetmeliğinde belirlenen hava kalitesi sınır değerleri, projenin
uygulanmasına imkan verecek şekilde Çevre ve Orman Bakanlığınca yeniden
belirlenir. (3) 3/6/2007 tarihli ve 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular
Kanununun geçici 5 inci maddesi bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
uygulanmaz. Yürürlük Madde 10 - (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 11 - (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. |
|